Ironie, cynisme, sarcasme (TNA)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3 vormen van spot, 

deze verschillen in karakter en in sterkte:

ironie

cynisme

sarcasme

Ironie

De schrijver zegt iets op een grappige of een wat spottende manier, waardoor de lezer weet dat het niet serieus bedoeld is. Vaak zegt hij dan het tegenovergestelde van wat hij eigenlijk bedoelt. 

– "Geweldig hoor, die drie voor je toets!"

– "Fijn, al die moddersporen op de schone vloer!"

Zelf gebruik je vast ook weleens ironie. Als je wilt dat de ander weet dat je het niet serieus bedoelt, zet je er vaak een emoticon achter.

Sarcasme

Sarcasme is een stijlfiguur dat heel dicht bij ironie ligt.

Er is een verschil tussen sarcasme en ironie. Sarcasme is harde, bijtende spot, bedoeld om te kwetsen en ironie is milde spot.

Sarcasme

Harde, bijtende spot die veel verder gaat dan ironie.

Verschil ironie en sarcasme

Ironie: pijnlijke humor, die niet kwetsend bedoeld is.

Sarcasme: pijnlijke humor, die juist wél kwetsend bedoeld is!

Geen duidelijke grens te trekken tussen ironie en sarcasme.
Ook is dit vaak persoonlijk, maar het gaat om
de bedoeling van de spreker!

Cynisme

Wrede, bittere spot; zwartgallig

– "Ach, een hond is tenminste goedkoper dan een kind."

Cynisme komt vaak voort uit een (pijnlijk...) ongeloof in het goede van de mens, of uit een gevoel van machteloosheid vermengd met woede.

Goh, de vorige keer had je een betere smoes toen je te laat kwam.

1. cynisme
2. sarcasme
3. ironie
4. Serieus

Jij stond zeker achteraan toen de intelligentie werd uitgedeeld

1. Ironie
2. sarcasme
3. cynisme

"Natuurlijk mag je tijdens de uitleg naar de wc!", zegt de docent met een glimlach.

1. sarcasme
2. cynisme
3. ironie
4. serieus

"Wat een geweldige jongens, om iemand die al op de grond ligt dood te trappen en te slaan."

1. ironisch
2. sarcastisch
3. cynisch

"Jij stond zeker achteraan toen de intelligentie werd uitgedeeld."

1. ironisch
2. sarcastisch
3. cynisch

Dochter vraagt vader om geld. "Jij denkt dat het geld hier aan de bomen groeit?"

1. ironisch
2. sarcastisch
3. cynisch

Hyperbool

•  schrijver gebruikt bepaalde woorden, zodat ze versterkt of   verzwakt worden.
•  bij een hyperbool-> de werkelijkheid wordt overdreven
•  hyperbool heeft humoristisch effect
•  hyperbolen zijn vaak uitdrukkingen

Stijlfiguren: hyperbool

Als je overdrijft, gebruik je een hyperbool.

Je zegt: 'Hij barst van het geld';

je bedoelt: 'Hij is rijk'.

Wat zijn de hyperbolen?

1. Ik schaamde me dood toe hij dat zei.
2. Ik heb me kapot gelachen om die grap.
3. Ik sterf onderhand van de dorst.
4. Peter stikte van de lach.
5. Frits wordt gek van de jeuk.
6. Ik vries mijn billen er nog af, zo koud is het hier.

Understatement

- Met een understatement zwak je de mededeling af.

- Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in

   werkelijkheid.

Eufemisme

Een verzachtende uitdrukking-> niet spottend bedoeld is

• voorkomen dat een mededeling hard of onaangenaam overkomt
• bepaalde zaken fraaier over laten komen
• DUS: op een verzachtende manier of nette manier onder woorden brengen van iets wat niet zo prettig of netjes is

voorbeelden eufemisme

• Na een lange lijdensweg ging hij heen. 
  
• Volgens mij is er aan jou een steekje los! 
  
• De examinator heeft onzorgvuldig gehandeld. 
  
• Gisteren hebben we opa naar zijn laatste rustplaats gebracht.
  
• Zij werkt daar als interieurverzorgster.
  
• 'Hoe is het met uw stoelgang?', informeerde de dokter.
  
• De dierenarts heeft de hond laten inslapen. 
  
• De directie wil het personeelsbestand afslanken. 
  

Litotes

Een bijzondere vorm van een understatement is de litotes. Daarmee ontken je het tegenovergestelde.

Voorbeeld:  Ze zijn niet onbemiddeld.

Je bedoelt: Ze zijn rijk.

Litotes

- Er wordt een mededeling gedaan door het tegenovergestelde

   te ontkennen.

- De litotes lijkt op een understatement.

- Het is een stijlfiguur waarbij je schijnbaar iets ontkent of

   verkleint met het doel datgene wat je bedoelt des te meer uit

   te laten komen.