5.1 Reacties en reactieproducten

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5.1 Reacties en reactieproducten

Programma

Activiteit	Doel	Tijdsduur
-Huiswerk nakijken	Reflecteren op vorige leerdoelen	10 min
-Formatieve check		10 min
-Verbrandingsproducten	Nieuwe leerdoelen introduceren	15 min
-Aantoningsreacties		20 min
-Oefenen	Nieuwe leerdoelen verwerken	25 min

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Reflecteren op vorige leerdoelen

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Reflectie op 4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt aan de hand van de molecuulformule van een brandstof voorspellen welke verbrandingsproducten ontstaan.
  
• Je kunt zuurstof en waterstof aantonen met aantoningsreacties.
  
• Je kunt de reactieproducten koolstofdioxide en water aantonen met reagentia.

Wat is een verbrandingsreactie?

Verbrandingsreactie is een speciale soort reactie.

Bij een verbranding is er namelijk altijd zuurstof nodig.

Bij een verbrandingsreactie zijn de beginstoffen altijd:

• een brandstof
  
• zuurstof
  

De brandstof kan van alles zijn: hout, methaan,
benzine, alcohol.

Verbrandingsproducten

Bij een verbranding zijn er ook reactieproducten, deze noemen we verbrandingsproducten.

Bij een verbranding zijn de reactieproducten heel vaak:

• water (l)
  
• koolstofdioxide (g)
  

Voorbeeld:

methaan (g) + zuurstof (g) → water (l) + koolstofdioxide (g)

CH₄ (g) + 2 O₂ (g)→ 2 H₂O (l) + CO₂ (g)

Verbrandingsproducten

Waarom zijn bij een verbrandingsreactie de reactieproducten vaak:

• water (l)
  
• koolstofdioxide (g)
  

Dit komt omdat de brandstof vaak waterstof (H) en koolstof (C) bevat:

Waterstof (H₂) + zuurstof (O₂) = water (H₂O)

Koolstof (C) + zuurstof (O₂) = koolstofdioxide (CO₂)

Geef de kloppende reactievergelijking voor de volledige verbranding van ethanol (C₂H₆O).

Stel, een brandstof bevat geen koolstof (C) maar wel zwavel (S), ontstaat er dan koolstofdioxide (CO₂)?

1. Ja
2. Nee

Verbrandingsproducten

Stel, een brandstof bevat geen koolstof (C) maar wel zwavel (S), ontstaat er dan koolstofdioxide (CO₂)?

Er ontstaat geen CO₂ wel SO₂.

Verbrandingsproducten

Een verbinding met zuurstof noem je een oxide.

Niet alleen zwavel, koolstof en waterstof kunnen reageren met zuurstof.

Metalen en andere elementen ook!

Metalen + zuurstof = metaaloxide

Welk metaaloxide gaat ontstaan bij de verbranding van aluminium?

1. Fe₂O₃
2. Al₂O₃
3. Cu₂O₃
4. Co₂O₃

Aantoningsreactie

Van sommige reacties is het moeilijk te zien of ze gewerkt hebben.

Daarom zijn er aantoningsreacties

Aantoningsreactie = reactie die aantoont dat een bepaalde stof aanwezig is.

Aantoningsreacties

2 goede aantoningsreacties zijn te zien bij het toestel van Hofmann.

Het toestel van Hofmann ontleedt water tot waterstofgas en zuurstof, door middel van elektrolyse.

Waterstofgas en zuurstofgas zijn niet zichtbaar, dus gebruiken we aantoningsreacties.

Uitvoering van het toestel van Hofmann.

Reagentia

Van sommige stoffen is het moeilijk te zien of ze aanwezig zijn, daarom zijn er reagens.

• Reagens = Een stof die zichtbaar reageert met een andere stof, waardoor je de aanwezigheid van die andere stof kunt aantonen.
  
• Een reagens is selectief, oftewel het reageert maar met 1 stof. Waarom?
  
• Wanneer je een reagens gebruikt om een stof aan te tonen, noem je het een aantoningsreactie.

Waterstof kan je aantonen door er een vlam bij te houden.
Je krijgt dan een knal geluid.
Wat is hier de reagens?
Wat neem je waar?

Zuurstof kan je aantonen door er een gloeiende
spaander bij te houden. Deze gaat dan feller branden.
Wat is hier de reagens?
Wat neem je waar?

Water kan je aantonen door het te mengen met wit
kopersulfaat. Komt water in contact met wit kopersulfaat,
dan verandert het naar een blauwe kleur.
Wat is hier de reagens?
Wat neem je waar?

Als koolstofdioxide in contact komt met
helder kalkwater, wordt het kalkwater troebel.
Wat is hier de reagens?
Wat neem je waar?

Samengevat

Oefenen

We gaan nu gedifferentieerd oefenen met leerdoelen die passen bij deze paragraaf.

Elk leerdoel heeft makkelijke, gemiddelde en moeilijke opgaven. Aan jou zelf nu de taak om te bepalen op welk niveau jij de oefeningen wilt maken.

Let op! Om de leerdoelen echt goed te beheersen moet je in staat zijn om de moeilijke oefeningen goed te maken.

Oefeningen

Wie?	Zelfstandig of duo's in rust.
Wat?
Hoe?	Vragen op Chromebook, antwoorden op papier.
Hulp?	Docent
Tijd?	Tot 5 minuten voor eindtijd.
Uitkomst?	Je beheerst de gestelde leerdoelen.
Klaar?	Huiswerk: Hoofdstuk 5 paragraaf 1: 1 t/m 10

Differentiatie oefeningen hoofdstuk 5 paragraaf 1.

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kunt aan de hand van de molecuulformule van een brandstof voorspellen welke verbrandingsproducten ontstaan.

Je kunt zuurstof en waterstof aantonen met aantoningsreacties.

Je kunt de reactieproducten koolstofdioxide en water aantonen met reagentia.