Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Spelling

We hebben al gehad:

- werkwoordspelling

- meervoudsvorming
- tussenklanken in samenstellingen

- verkleinwoorden

Spelling

Vandaag:

- liggend streepje

- apostrof

- getallen

Liggend streepje

= koppelteken

= weglatingsteken

= afbreekteken

Koppelteken

- om uitspraakproblemen te voorkomen (klinkerbotsing)

Studie-uren, mee-eten, mini-jurk

- in de naam van getrouwde vrouwen

mevrouw De Groot-van Dam

Koppelteken

- in woorden met de volgende voorvoegsels:

adjunct-, aspirant-, collega-, ex-, interim-, niet-, non, oud-

ex-vrouw, oud-commissaris

- voor een hoofdletter

anti-Duits, pro-Russisch, oer-Nederlands

Koppelteken

- in combinaties van titels en beroepen
tolk-vertaler, geneesheer-directeur

- bij aardrijskundige namen of woorden die daarvan afgeleid zijn
Noord-Spanje, Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Hollander, Nieuw-Zeelandse

Koppelteken

- bij letters, cijfers, andere tekens en St of Sint/sint

hbo-docent, 40+-kaas, %-teken, Sint-Janskathedraal

- in woorden die anders onoverzichtelijk worden

kant-en-klaarmaaltijd, zwart-witfoto, ja/nee-vraag

Weglatingsteken

Op de plek waar een deel van een woord is weggelaten:
in- en uitvoer


MAAR alleen als in het andere woord dezelfde betekenis heeft
dus niet: auto- en brievenbussen

Afbreekstreepje

Als het woord niet meer op de regel past.
--> Afbreken altijd tussen twee lettergrepen. Bijv: energie-
rekening

En zoals altijd bij Nederlands...

Voor elke regel zijn wel weer uitzonderingen en extra regels.............

Het gaat te ver om die allemaal te behandelen


Laten we gewoon gaan oefenen

Maak van de volgende woorden één woord: niet + leden, gala + avond,
mede + speler, doe + het + zelf + zaak

Schrijf aan elkaar: op merkingen en aan merkingen (gebruik streepje)

kook lessen en kook cursussen

Breek de volgende woorden af: richel, strooien, evenwel, zeggen

Tot zo ver het liggende streepje..........

Nu: de apostrof

Apostrof

Wordt gebruikt als weglatingsteken en om uitspraakproblemen te voorkomen


Dit is een apostrof: '

Apostrof

- op de plaats van een weggelaten letter
m'n boeken, 's morgens, 's winters

- op de plaats van een weggelaten bezits-s:
Lies' ontwerpen, Asterix' toverdrank

Apostrof

- om uitspraakproblemen bij het meervoud en bezitsaanduidingen te voorkomen. Apostrof bij bepaalde klinkers (ezelsbruggetje: ik hou van y's)

Maya's parfum, Benno's sieraden

Apostrof

- in afleidingen van letter- en cijferwoorden

vmbo'er, CDA'er, 55+'er, sms'en

LET OP: in samenstellingen met een letter- of cijferwoord zet je geen apostrof maar een liggend streepje:
vwo-leerling, CDA-voorzitter

Schrijf correct: baby tje, subsidie s,
cc en, zzp er, Tijmen s verslag

Als laatste.....

Getallen!


Wanneer gebruik je letters en wanneer gebruik je cijfers?

Je gebruikt cijfers...

- bij getallen boven de twintig, bijv. 73.
Uitzondering: ronde getallen, bijv. tweehonderd

- voor maten, gewichten. bedragen, data, adressen, rekeningnummers....
9 augustus 1992, 77 centimeter

Je gebruikt letters...

- voor getallen tot en met twintig en voor tientallen
acht, zestien, twinig, zestig

- voor getallen als honderd, duizend, miljoen, miljard, biljard
vijftien miljard euro

1 op de 7 Nederlanders eet nooit patat
Zijn de cijfers goed geschreven?

1. Ja
2. Nee

Op het kerstgala van 23 december mochten maar 200 leerlingen komen.
Zijn de cijfers goed geschreven?

1. Ja
2. Nee
3. 23 wel, 200 niet
4. 200 wel, 23 niet

Bedankt!

Vragen? 



Huiswerk: spellingsopdrachten. Komt in de ELO te staan en bij het huiswerk in magister