1BC1: Samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

1 oktober 2024

Wat: Samenstellingen

Wanneer: 12:40-14:20

Hoe: Gezamelijk/ In tweetal werken

Klaar: Gezamelijk/ Par. 1.5 

HW: Overige opdrachten par. 1.5 maken

Taaldoel: Ik weet wat het woord samenstelling betekent

Doelen

• Je weet wat een samenstelling is.
• Je kunt van twee gegeven woorden
  een samenstelling maken.
• Je kunt zelf samenstellingen bedenken.

Herhaling par. 1.3

Wat weet je nog van:

Onderwerp

Titel

Tussenkopjes

Alinea's

Wat is een samenstelling?

Sommige woorden kan je aan elkaar plakken. 

Je krijgt dan een nieuw woord. 

Dit noemen we een samenstelling:

Samenstelling: Gewoon plakken

Woorden gewoon aan elkaar plakken.

Laptop + tas = laptoptas.

Tand + arts = tandarts.

Beeld + scherm = beeldscherm.

Samenstelling met -en-/-n-

Als het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is, dan kijk je naar het meervoud van dat woord.

Bijvoorbeeld: 

- Hond+hok = hondenhok

- Bejaarde+flat = bejaardenflat

- Krant+kop = krantenkop

Samenstelling met -s-

Wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is én het meervoud eindigt op een -s of op -(e)n én -s.

- Asperge+soep=aspergesoep

- Groente+soep=groentesoep

- Horloge+maker=horlogemaker

Samenstelling

Je schrijft een samenstelling als één woord.

windmolenmonteur

Je zet NOOIT een spatie in een samenstelling.

Je zet een koppelteken bij letterverwarring.

wiskunde-expert

Controle vraag

Kun je aan klasgenoot vertellen wat een samenstelling is? 

( 2 min)

WHHTUK

Wat: Opdracht 18a par. 1.5 maken

Hoe: In tweetal werken

Hulp: Par. 1.5 leertekst  samenstelling 

Tijd: 10 minuten

Uitkomst: Klassikaal oefening bespreken

Eerder klaar: Opdracht 19 par. 1.5 maken

Sleep de samenstellingen naar de juiste plaats.

Samenstelling met tussenletter -s-

Samenstelling met tussenletter  -(e)n-

Samensteling met tussenletter -e-

plant + bak

lamp + kap

maan + schijn

groente + boer

lieveling + stad

bakker + room

Wat is een samenstelling?

1. dierentuin
2. waterfles
3. computer
4. schermpjes

Wat is een samenstelling

1. weegschaal
2. loopt
3. school
4. het

Wat is de juiste samenstelling?

1. spinnenweb
2. spinneweb

Wat is geen samenstelling?

1. jongensboek
2. stadsschouwburg
3. gewitte
4. apetrots

Wat is de juiste samenstelling?

1. fietserek
2. fietsenrek

Samenstelling of niet?
weekagenda

1. ja
2. nee

Schrijf de samenstelling op:

+

Handtas klinkt soms als */hantas/: de d van hand valt weg in de uitspraak. Toch schrijf je handtas omdat het woord een samenstelling is van hand en tas. 

Schrijf de samenstelling op:

Tandpasta klinkt soms als */tampasta/: hierbij mist niet alleen een letter in de uitspraak, maar veranderen ze zelfs naar een andere letter. Toch schrijf je tandpasta, omdat het woord een samenstelling is van tand en pasta. 

Maak een samenstelling:

+

In kerkklok hoor je de laatste k van kerk of de eerste k van klok niet. Toch schrijf je kerkklok omdat het woord een samenstelling is van kerk en klok.