Bij complottheorieën (of samenzweringstheorieën) geloven mensen dat er een geheime afspraak is tussen een groep mensen (vaak rijk en met macht), die iets slechts willen ondernemen tegen een andere groep mensen.
Vaak wordt gedacht dat complottheorieën iets van de laatste jaren is, maar eigenlijk zijn ze er altijd al geweest. Vaak komen ze voor bij grote, beangstigende gebeurtenissen. Denk bijvoorbeeld aan de moord op een president, een grote terreuraanslag of een pandemie, zoals het coronavirus.
Een persoon die in een complottheorie gelooft, denkt dat het nieuws op tv, in kranten en verteld door de overheid niet waar is.
Complotdenkers kan je overal tegenkomen: op school, op je werk of stage, in je vriendengroep, maar vooral ook op sociale media. Zoals we tijdens de les over algoritmes al geleerd hebben, kom je nieuws waarin jij gelooft steeds vaker tegen op sociale media. Hierdoor krijgen complotdenkers bevestiging voor hun gedachten en komen zij in contact met andere completdenkers.
Complottheorieën
Slide 3 - Mind map
Welke complottheorie(ën) ken jij? Probeer die in één woord op te schrijven. Ken je er meer? Geef dan meer antwoorden.
Slide 4 - Video
This item has no instructions
Kenmerken
niets is toevallig
sociale media
geheim plan
groep samenzweerders
wakker worden!
goed vs. slecht
'gewone' volk slachtoffer
Slide 5 - Slide
Een complottheorie heeft vaak bepaalde kenmerken. De volgende kenmerken komen het meest voor bij complottheorieën. Wanneer jij ooit eens eens een theorie leest of hoort, bedenk je dan goed of je deze kenmerken tegenkomt:
Niets is toevallig, niets is wat het lijkt en alles heeft met elkaar te maken.
Je ziet complottheorieën vooral op sociale media, zoals YouTube, Facebook en Instagram.
Er wordt verteld dat er een 'geheim plan' is.
Er wordt vaak gezegd dat er een groep samenzweerders is, die iets slechts veroorzaakt.
Men roept mensen op om 'wakker te worden' en eigen onderzoek te doen.
Mensen worden opgedeeld in goed en slecht.
Het 'gewone' volk is de dupe.
Waar of niet waar?
Slide 6 - Slide
De meeste complotten waarover op internet wordt geschreven kloppen niet. Maar er bestaan ook zeker complottheorieën waarvan achteraf is gebleken dat die daadwerkelijk klopten.
Weet jij welke complotten waar of niet waar waren? Check de volgende vragen.
De aarde wordt geregeerd door buitenaardse hagedisachtige wezens.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 7 - Quiz
De aarde wordt geregeerd door buitenaardse hagedisachtige wezens.
De Amerikaanse geheime dienst NSA luistert in het geheim Europese diplomaten af.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 8 - Quiz
De Amerikaanse geheime dienst NSA luistert in het geheim Europese diplomaten af.
De overheid spuit met vliegtuigstrepen gif in de lucht om mensen te vergiftigen.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 9 - Quiz
De overheid spuit met vliegtuigstrepen gif in de lucht om mensen te vergiftigen.
De aarde is plat, maar dat mogen we niet weten.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 10 - Quiz
De aarde is plat, maar dat mogen we niet weten.
Sigarettenfabrikanten weten hoe ongezond roken is, maar houden dit jarenlang geheim.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 11 - Quiz
Sigarettenfabrikanten weten hoe ongezond roken is, maar houden dit jarenlang geheim.
Bill Gates is van plan om de wereldbevolking te chippen via vaccinaties.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 12 - Quiz
Bill Gates is van plan om de wereldbevolking te chippen via vaccinaties.
De Amerikanen zitten zelf achter de aanslag op de Twin Towers op 11-9-2001.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 13 - Quiz
De Amerikanen zitten zelf achter de aanslag op de Twin Towers op 9/11/2001.
De Amerikaanse regering houdt in de buurt van Las Vegas aliens en buitenaardse technologie verborgen.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 14 - Quiz
De Amerikaanse regering houdt in de buurt van Las Vegas aliens en buitenaardse technologie verborgen.
Grote bedrijven
Slide 15 - Slide
Grote bedrijven krijgen vaak te maken met complottheorieën. Die geruchten zijn erg lastig te ontkrachten. Denk bijvoorbeeld eens aan de theorie dat er in een groot portie frietjes evenveel zou zitten als in een medium portie. Of dat er in Coca Cola cocaïne zou zitten.
Wie van jullie kent meer van deze theorieën?
Niet alleen grote bedrijven krijgen hiermee te maken. Er gaan vaak ook hardnekkige geruchten over bepaalde producten. Denk bijvoorbeeld eens aan de frikandel. Deze zou van paarden zijn gemaakt of van afvalvlees, maar dit is echter niet het geval.
Nu jij!
Bedenk een eigen complottheorie die gaat over een groot en wereldwijd bekend bedrijf. Werk deze theorie uit in een soort krantenartikel. Zorg voor: