3.4 Sociale wetten, schonere steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Op stoom

3.4 Sociale wetten en schonere steden

Tijd van Burgers & Stoommachines (1800 - 1900)

Programma van vandaag

• Opstart & Leerdoelen                                                      (± 5 min.)
• Quizvragen 3.3: De strijd van de arbeiders               (± 5 min.)
• Uitleg 3.4: Sociale wetten, schonere steden           (± 10 min.)
• Filmpje: Pioniers & Paupers                                        (± 15 min.)
• Aan de slag!                                                                     (± 10 min.)
• Afsluiting                                                                            (± 5 min.)

Leerdoelen 3.4

Hoofddoel

Jullie kunnen in eigen woorden uitleggen waarom en hoe de overheid na 1870 probeerde om de leef- en werkomstandigheden van arbeiders te verbeteren.

Kernbegrippen

• Sociale Kwestie
• Sociale wetten
• Kinderwetje van Van Houten (1874)

Wat zijn vakbonden?

1. Verenigingen van werknemers
2. Verenigingen van werklozen
3. Verenigingen van werkgevers
4. Verenigingen van de lokale politiek

Welke politieke groep had aan het begin van de 20e eeuw een meerderheid in de Tweede Kamer?

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Femisten
4. Communisten

Welke politieke groep vindt dat
de overheid zich zo min mogelijk
met de samenleving moet bemoeien?

1. Socialisten
2. Feministen
3. Liberalen
4. Communisten

Welke politieke groep vindt het belangrijk dat
de overheid de verschillen tussen rijk en arm
zo klein mogelijk maakt?

1. Socialisten
2. Feministen
3. Liberalen
4. Communisten

Welke politieke groep streed aan het begin van de 20e eeuw voor Algemeen Kiesrecht?

1. Socialisten
2. Feministen
3. Liberalen
4. Communisten

Waarom is Aletta Jacobs een zeer belangrijke vrouw in de Nederlandse geschiedenis?

1. Ze was de eerste vrouwelijke arts van NL
2. Ze was de eerste vrouw in NL die naar de universiteit ging
3. Ze was de eerste vrouwelijke arbeider van NL
4. Ze was de eerste vrouwelijke juf in NL

Welke politieke groep strijd nog altijd voor gelijke rechten tussen mannen en vrouwen?

1. Socialisten
2. Liberalen
3. Feministen
4. Communisten

'Pauperparadijs'

• Generaal Johannes van den Bosch
   - Armen uit de steden naar het platteland brengen.
   - Met tucht en discipline het vak van boer leren. 
  
  
• Maatschappij van Weldadigheid (1818)
   - Vrije koloniën voor 'fatsoenlijke armen'.
   - Onvrije koloniën voor wezen, bedelaars, alcoholisten en landlopers.
   - Positief:     Invoering van de leerplicht
   - Negatief:   Strenge regels bij de heropvoeding.

De Sociale Kwestie

• In de tweede helft van de 19e eeuw werd voor veel mensen duidelijk dat er
   iets moest worden gedaan aan de armoede, de smerige woonwijken, de
   uitbraak van allerlei besmettelijke ziektes en de slechte werkomstandigheden
   in de fabrieken. 
  
  
• De Sociale Kwestie werd een politiek thema. 
   De Nederlandse regering begon met het invoeren van sociale wetten:
   Wetten die erop gericht zijn om de leef- en werkomstandigheden van   
    mensen te verbeteren.

Sociale wetten

De liberale politicus Samuel van Houten maakte in 1874 de eerste sociale wet.  Het Kinderwetje van Van Houten verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de 12 jaar. In 1900 werd de leerplicht ingevoerd. Voortaan moesten alle kinderen tussen 6 en 12 jaar verplicht naar school. 

Andere sociale wetten:

• Arbeiders krijgen een kleine uitkering bij ziekte, ongeval of ouderdom. 
• Arbeiders mogen vanaf 1919 maximaal 8 uur per dag werken.
• Veiligheidswet van 1895 zorgde voor betere werkomstandigheden.
• Woningwet van 1901 zorgde voor betere leefomstandigheden.
• Algemeen Kiesrecht voor mannen (1917) en vrouwen (1919)

Aan de slag!

3.4 Sociale wetten en schonere steden
Onderdeel B Opdracht 1
Onderdeel C Opdrachten 1 t/m 6
Onderdeel D Opdracht 1

Onderdeel E Opdracht 1