§2.3 Van industrie naar diensten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

2.3 - Van industrie naar diensten

Nederland als industriële samenleving

§2.2

Arbeiders eisen meer rechten

BASIS

A

Samen sterk

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden en hoe zij toch hun positie probeerden te verbeteren.

Begrippen:

liberalen

vakbonden

algemeen kiesrecht

B

Nieuwe wetten

Leerdoel:

Je kunt uitleggen door welke nieuwe wetten de situatie van de arbeiders eind 19e eeuw sterk verbeterde.

C

Een modern land

Leerdoel:

Je kunt een aantal kenmerken noemen van het moderne Nederland rond 1920

 

socialisten

confessionelen

Kinderwetje van Houten               1917

Arbeidswet                                        1919
Leerplichtwet

Nieuwe arbeidswet 

§2.1 Industriële revolutie

§2.2 Arbeiders eisen meer rechten

§2.3 Van industrie naar diensten

SE H2

§2.4 Milieuproblemen

Herhaling/oefenen examenopdrachten H2

Liberalen

Socialisten

Is de tekenaar voor of tegen het algemeen kiesrecht?

1. Voor
2. Tegen

Sociale wetten

1. Wetten die de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeteren.
2. Wetten die er voor zorgen dat arbeiders beter samenwerken.
3. Wetten die zorgen dat fabriekseigenaren meer rechten krijgen.
4. Wetten die de relatie tussen overheid en arbeiders vastleggen.

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

Marshallplan 

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Situatie 1945:

• Fabrieken verwoest
• Spoorwegen en bruggen verwoest
• Grote schade transportsector
• Handel lag grotendeels stil
• Regering kon probleem niet oplossen: er was geen geld`
• Basisbehoeften niet goed geregeld 

• Het land moet opnieuw opgebouwd worden:
• wederopbouw

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Nederlandse regering wilt land snel opbouwen

Wederopbouw ging snel door 2 oorzaken:

• Regering, werkgevers en vakbonden spreken af loon laag te houden (samenwerken)
  Hierdoor prijs van producten laag ➜ stijging export
  
  
• Vanaf 1948: Economische steun uit Amerika: Marshallplan
  - Geldleningen
  - Grondstoffen
  - Goederen
  - Levensmiddelen  

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Samenwerking moet wantrouwen voorkomen. Nieuwe oorlogen voorkomen. 

1957: oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG)

• Nederland
• Duitsland
• Frankrijk
• België
• Italië
• Luxemburg

Afspraak:

• Geen belasting heffen op goederen

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Paragraaf 2 helemaal afmaken: opdracht 1 t/m 15 (blz. 60 t/m 65) Paragraaf 3 maken: vraag 1 t/m 5 (66 t/m 67)
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood= stilte, geen vragen Oranje= stilte, je mag vragen stellen aan mij Groen= zachtjes overleggen
Klaar?	Lees anders blz. 68 alvast door
Huiswerk	Dinsdag = paragraaf 2 helemaal af

3.3 Van industrie naar diensten

Nederland als industriële samenleving

TERUG KIJKEN

 Kinderwetje van Houten 1874

Arbeidswet 1889

Leerplichtwet 1901

Nieuwe arbeidswet 1919 

Liberalen

Confessionelen

Socialisten 

Situatie 1920 en situatie na 1945

Wederopbouw

Marshallplan

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Ja

Nee

Een beetje

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

Vanaf 1950

• Groei economie
• Nog geen mogelijkheid om lonen te verhogen

Reactie vakbonden

• Dit is eerst nog oke.
• Reden--> invoering uitkering bij arbeidsongeschiktheid, pensioen
• Maar werknemers willen later toch meer verdienen en er kwam een tekort aan arbeidskrachten 

1963:

• Lonen mogen weer omhoog, stijgen enorm
• Vijfdaagse werkweek

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

• In Nederland neemt welvaart toe: 
• het gaat economisch goed

Consumptiemaatschappij: 

• vele luxeproducten kunnen gekocht worden
• koelkast
• auto
• televisie

• Daarnaast meer vrije tijd om te sporten of vakantie  

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

1952: nagenoeg geen werkloosheid

Tekort aan arbeidskrachten:

• Mijnen
• Scheepsbouw
• Textielindustrie

Gevolg: gastarbeiders werven 

• Eerst Italië en Spanje, daarna Marokko en Turkije

Gunstige voorwaarden:

• Contracten onbeperkt verlengen
• Hele gezinnen zouden over moeten kunnen komen

1970:

• Regels rond migratie strenger: Eenmaal terug naar eigen land kom je moeilijk weer terug
• Gezinnen worden definitief naar Nederland gehaald

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: vraag 1 t/m 10 (blz. 66 t/m 69)
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood= stilte, geen vragen Oranje= stilte, je mag vragen stellen aan mij Groen= zachtjes overleggen, je mag vragen stellen
Klaar?	Lees anders blz. 70 alvast door

2.3 - Van industrie naar diensten

Nederland als industriële samenleving

TERUG KIJKEN

 Kinderwetje van Houten 1874

Arbeidswet 1889

Leerplichtwet 1901

Nieuwe arbeidswet 1919 

Liberalen

Confessionelen

Socialisten 

Situatie 1920 en situatie na 1945

Wederopbouw

Marshallplan

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

Gastarbeiders 

Consumptiemaatschappij

§2.1 Industriële revolutie

§2.2 Arbeiders eisen meer rechten

§2.3 Van industrie naar diensten

SE H1 + H2

§2.4 Milieuproblemen

Herhaling/oefenen examenopdrachten H1 en H2

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Er komt een einde aan de groei--> 2 oorzaken:

• 1973: stijgende olieprijzen
• Hoge lonen ➜ hoge prijzen ➜ minder export

Jaren 1980: Veel mensen raken hun baan kwijt

• Om productie winstgevend te maken moet loon naar beneden. Vakbonden, werkgevers en regering besloten dit. 
•  Investeren in automatisering: productie door machines en niet door mensen > minder arbeidskrachten nodig en kan sneller en goedkoper produceren 
• Fabrieken verplaatsen naar lage-lonen-landen: voorbeeld van globalisering 

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

1990: Stijging economie en daarmee ook de welvaart.

1993: Nieuwe samenwerking in vorm van Europese Unie (EU)

Samenwerking op gebied van:

• economie
• migratie
• milieu
• criminaliteit
• etc.... 

- Burgers mogen binnen de EU werken en wonen waar ze willen. 

- Bedrijven werven personeel in heel EU 

- Handel wordt makkelijker door de invoering van 1 munt: euro

In onze tijd is de industrie niet meer het belangrijkste onderdeel van de NL'se economie. Robots of mensen in Aziëd oen het industriewerk. Meeste Nederlanders werken in de dienstensector; bijv. zorg, winkels, bank en ICT-bedrijven 

\https://schooltv.nl/video-item/voordelen-van-de-europese-unie-wat-heeft-de-europese-unie-jou-te-bieden

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: paragraaf 2.3 t/m 15 op blz. 66 t/m 71
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter, voorbereiden op PTA
Hoe?	Zachtjes overleggen, lees de teksten en maak dan de vragen
Hulp?	Steek je vinger op!
Klaar?	Flitskaarten/begrippen alvast leren