Les 6 Hartfalen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Periode 2

Leerjaar 2

Lesindeling 

1. Welkom + Osiris
2. Herhaling vorige les 
3. Bespreken medicatieschema
4. Hartfalen - Decompensatio Cordis 
5. Afsluiting en huiswerk 
   

Lesdoelen

Aan het einde van de les...

Kan de student uitleggen wat hartfalen is en beschrijven welke behandelingen hiervoor mogelijk zijn.

Kan de student de verschillen tussen de groepen hartmedicatie 

Vorige les

1. Wat is een sinusritme?
2. Wat voor frequentie heeft een sinusritme?

3. Wat is atriumfibrilleren en waaruit bestaat de behandeling? 

4. Wat is ventrikelfibrilleren en wat is de behandeling?

5. Teken een hartcyclus (P, QRS, T)

1. Wat is een sinusritme? ‘normale hartslag’ aansturing vanuit sinusknoop in rechterkamer.

2. Wat voor frequentie heeft een sinusritme? Tussen de 50 en 100 gemiddeld

3. Wat is atriumfibrilleren en waaruit bestaat de behandeling? Onregelmatige hartslag vanuit de boezem. Behandeling is leefstijladvies, medicatie (antistolling) of cardioversie/ablatie

4. Wat is ventrikelfibrilleren en wat is de behandeling? Kamerfladderen, noodtoestand -> defibrileren, reanimeren, beademen.

6. Teken een hartcyclus (P, QRS, T)

Atrioventriculaire knoop is een...

1. schakelstation met versnelling
2. groep cellen in de linker boezem
3. groep cellen in de apex van het hart
4. schakelstation met vertraging

Welke van onderstaande medicijnen valt in de groep bètablokkers?

1. isosorbidedinitraat
2. Amlodipine
3. Atenolol
4. Verapamil

Bespreken medicatieschema

Bespreken medicatieschema

Opdracht tijdens je stage: Observeer tijdens je stage welk hartmedicijn een patiënt gebruikt of aanvraagt (bijv. via herhaalrecept). Onderzoek dit medicijn en neem je bevindingen mee naar de volgende les. 

Hartfalen?

Hartfalen - decompensatio cordis

Hartcyclus: 

Systole: kamers trekken samen

Diastole: kamers ontspannen 

Hartfalen = het hart schiet tekort in zijn functie > namelijk het rondpompen van het bloed. Dit wordt decompensatio cordis genoemd. 

Systolisch hartfalen

Systolisch hartfalen:

• Minder bloed uitpompen
• Hart is te zwak
• Verminderde contractiekracht linker ventrikel
• Ejectiefractie < 45%

Oorzaak: vaak na een infarct

Diastolisch hartfalen

Diastolisch hartfalen:

• Hart kan onvoldoende ontspannen
• Minder goed vullen
• Hart is te stijf

Oorzaak: vaak door langdurige hypertensie

Ejectiefractie

De ejectiefractie (EF) is de hoeveelheid volume dat de kamer uit wordt gepompt als percentage (fractie) van het totale volume dat in de kamer aanwezig is na de vulling. 

Bij gezonde mensen is de EF ongeveer 60-70%. 

Hartfalen/ Decompensatio cordis

Voorbeelden van oorzaken:

• Klepaandoeningen zoals een aortastenose
• Hypertensie
• Hartinfarct
• Ritmestoornissen
• Hartspierziekte (Cardiomyopathie)

Klachten hartfalen

• Vermoeidheid
• Kortademigheid
• Hoesten
• Oedeem (vochtophoping)  
• Snelle of onregelmatige hartslag
• 's nachts veel plassen
• Toename gewicht

Linksdecompensatie

Er wordt minder bloed door de linker ventrikel weggepompt, maar er komt wel dezelfde hoeveelheid bloed vanuit de longen de linkerboezem en kamer in! Druk neemt toe in de bloedvaten van de longen. 

Wat kunnen klachten/symptomen zijn?

Linksdecompensatie

Klachten/ symptomen:

Stuwing

Longoedeem (vocht in de longen)

Kortademigheid (dyspnoe)

Orthopnoe (benauwdheid tijdens platliggen), dus vooral 's nachts

Astma cardiale (acuut), 's nachts hoesten

Patiënten slapen vaak al met veel kussens zodat ze 'zitten' in bed omdat ze 's nachts benauwd zijn of moeten hoesten.

Problemen richting de longen (backward failure)

Problemen richting de organen - minder zuurstof/ voedingsstoffen (forward failure)

Rechtsdecompensatie

Minder bloedtoevoer naar de longen. Terwijl de bloedtoevoer vanuit het lichaam gelijk blijft. 

-> de druk in de rechterventrikel- en boezem neemt toe. 

-> Hierdoor hoopt zich op in de bovenste- en onderste holle ader 

Wat zijn mogelijke symptomen?

Rechtsdecompensatie

Klachten/ symptomen:

• Stuwing halsaderen
• Oedeem - benen en buik (ascitis)
• Nycturie ('s nachts veel plassen)

Astma Cardiale 

Gevolg van acuut hartfalen links. 

• Stuwing van bloed in de bloedvaten van de longen. Vocht hoopt zich op in longweefsel. 
• Ontstaat vaak in de nacht
• Hevig kortademig, piepende ademhaling, rosé sputum, hypertensief, tachycardie. 
• Kan levensbedreigend zijn

Behandeling: zuurstof (beademingsmachine), plasmedicatie (diuretica), vaatverwijdende medicatie (Nitraten- nitroglycerine) -> vaatverwijdend, bloeddruk daalt, heft klachten op. 

Normale thoraxfoto

Astma cardiale thoraxfoto

Hartmedicatie

Opdracht bespreken.

Onderzoek naar hartfalen

• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Elektrocardiogram (ECG)
• Thoraxfoto
• Echocardiografie 
• Hartkatheterisatie
• Inspanningstest (fietstest)

Behandeling hartfalen door leefstijl

• Vochtintake beperken
• Weinig tot geen zout 
• Niet roken
• Voldoende bewegen
• Gezond eten 

Behandeling hartfalen door medicatie

• ACE-remmers: Zorgen ervoor dat de bloedvaten wijder openstaan.
  Enalapril, Captopril, Lisinopril.
  Bijwerking van ACE-remmers is een prikkelhoest.

• Bètablokkers: Zorgen ervoor dat het hart minder snel klopt.
  Bisoprolol, Metoprolol
  
  
• Diuretica: Zorgen ervoor dat je meer plast, waardoor de druk in d bloedvaten daalt. 
  Hydrochloortiazide, Furosemide 
  Let op: diuretica niet later dan 17:00 uur innemen anders moet de patiënt 's nachts ook plassen. 

• Calciumantagonisten: Zorgen ervoor dat het hart minder snel pompt en de bloedvaten wijder openstaan, druk daalt. 
  Amlodipine
  
  

Behandeling hartfalen door ingreep

• Bypass-/ of dotterbehandeling
• Hartklepoperatie
• Behandeling van ritmestoornissen 

Huiswerk

Huiswerkopdracht: Stageopdracht: 
Vraag tijdens je stage aan je stagebegeleider of je mag meekijken bij een patiënt gericht op CVRM-controle. 

Observeer tijdens het consult hoe de doktersassistent:

• De anamnese uitvoert met aandacht voor klachten die wijzen op hartfalen (zoals kortademigheid, vermoeidheid of vochtretentie).
• Metingen verricht, zoals bloeddruk, gewicht en eventueel een enkel-armindex.
• Informatie en uitleg geeft aan de patiënt over leefstijl en eventuele medicatie.

Noteer na afloop:

• Welke symptomen en risicofactoren van hartfalen werden besproken.
• Hoe de doktersassistent de patiënt begeleidde en informeerde.
• Wat jij belangrijk vindt om zelf te leren of te oefenen bij een dergelijk consult.

Schrijf je antwoorden op en neem ze mee naar de volgende les.


Let op: zorg dat je schema hartmedicatie is ingevuld! 

Geneesmiddelen bij hartritmestoornis

GNM ritmestoornis + antistolling

- Ivm risico op trombose in de boezems. 

Beta-blokkers: zorgen ervoor dat het hart minder snel klopt.

- Sotalol (Sotacor), Bisoprolol (Emcor), Metoprolol (Selokeen). 

Calciumantagonisten: zorgen ervoor dat het hart minder snel pompt en de bloedvaten open gaan staan, waardoor de druk daalt.
- Diltiazem (Tildiem), Verapamil (Isoptin) en Amlodipine

Hartglycosiden: kunnen een hartritmestoornis voorkomen of bestrijden, niet in staat de oorzaak van de aritmie weg te nemen
- Digoxine

Anti-arrythmica:
- Amiodaron (Cordarone), Flecanide (Tambocor), Sotalol (Sotacor) en Bisoprolol (Emcor).