5.3 De sociale kwestie: werk- en leefomstandigheden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Industriële Revolutie

• De overgang van kleinschalige handmatige productie naar grootschalige machinale productie

• Tussen 1750-1900 begonnen in Engeland (als gevolg van de bevolkingsgroei)

• Belangrijke uitvindingen: Spinning Jenny, de schietspoel en de stoommachine

Gevolgen van de industrialistatie

• Huisnijverheid (gedaan door boeren) verdwijnt

• Trek naar de stad --> steden groeien erg snel
• Slechte leef- en werkomstandigheden arbeiders

De Sociale Kwestie

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

• Hoe moet dit worden opgelost en door wie?
  

Slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• geen rechten !
  

Kinderarbeid

• Goedkoper dan volwassenen.

• Nauwelijks onderwijs gehad. 

• Noodzakelijk voor onderhoud gezin.

Kinderarbeid is heel gewoon

Erbarmelijke woonomstandigheden

• slechte kleine huisjes (krotten)
• grauwe arbeiderswijken
• veel gezinsleden
• slecht eentonig voedsel (vlees was zeldzaam)
  
• hoge kindersterfte
• weinig hygiëne -> één toiletblok voor heel de wijk.
  

Geen uitkering

• Zieken, bejaarden en invaliden waren aangewezen op de liefdadigheid van de kerkelijke armenzorg.

• Ze kregen eten, kleding en brandstof van de kerk 

      (maar dat was weinig)

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's.

   

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken. waarom?

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers.
• Als je lid was van een vakbond kon je staken: door lidmaatschap was er een kas waaruit je betaald werd.
• Veel fabrikanten verboden lidmaatschap vakbond

Invoering Sociale wetten

• Zeer slechte woon- werkomstandigheden arbeider
• Regering zag dat ze hier iets aan moesten doen
• 1874 Invoering eerste sociale wet: Kinderwetje van Van Houten --> kinderarbeid onder de 12 jaar in fabrieken verboden)

• Invoering meer sociale wetten

Van liefdadigheid naar sociale wetten

• 'Kinderwetje van Van Houten' (1874)
  
• Leerplichtwet (1900)
• Woningwet (1901)
• Ongevallenwet (1901)