Les 3 - 5 havo

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Telefoon in telefoontas 

Programma vandaag

• Herhalingsvragen & Startopdracht: §1+§1 Sociale ontwikkeling
• H3 Theorie §3: Economische ontwikkeling
• Verwerken & verdiepen theorie §3

Herhalingsvragen

• Wat is ruimtelijke segregatie? 
• Verschil tussen sociale en regionale ongelijkheid?
• Tertiairisering?
• Centrum-periferie model? Tot welke groep behoort Brazilië?
• Megastad?
• Waarom blijft ondanks stijging van de welvaart de sociale ongelijkheid groeien volgens Lorenzcurve?
• Wat is het verschil tussen sociale- en natuurlijke bevolkingsgroei?

Herhalingsvragen

Wat betekent dit?

Startopdracht

Wat? Maken startopdracht 

Hoe? Alleen 

Tijd: 6 min.

Klaar? Bestuderen §3.3

Bespreken startopdracht

§3.3 Sociale ontwikkeling

Leerdoelen §3.3

• Verklaar waarom Brazilië ondanks groeiende welvaart en een positieve handelsbalans (nog) geen goed werkende democratie heeft? 

• In welk deel van Brazilië is de ongelijkheid het grootst? Om wat voor type ongelijkheid gaat het?

• Uit welke producten bestaat het exportpakket van Brazilië vooral? En aan welk land is dit voornamelijk te danken?

https:

Handel

Uit welk soort producten bestaat het Braziliaanse import- en exportpakket?

Exportpakket

• Agrarische producten (vlees, soja, suiker)
• Grondstoffen (ertsen, olie)

Importpakket

• Consumptiegoederen (auto’s, wasmachines, pc’s) 
• Grondstoffen (olie) 

-> wat kan je op basis van deze gegevens constateren? 

Ontwikkeling Brazilië

Inkomensongelijkheid? 

6% van de bevolking leeft nog altijd in extreme armoede. Inkomen wordt grotendeels vergaard in de …

Behoort Brazilië tot het centrum, de semiperiferie of de periferie? 

Informele sector

Semiperiferie

Gedaald

Economische groei (vanaf 2000)

Oorzaken:

• Overheidsbeleid armoedebestrijding (stijging binnenlandse bestedingen)
  
• Exportopbrengsten (ijzererts China)
  

Gevolgen:

• 50 miljoen Brazilianen uit de armoede
  
• Daling inkomensongelijkheid
  

Economische groei (vanaf 2000)

Oorzaken:

• Overheidsbeleid armoedebestrijding (stijging binnenlandse bestedingen)
  
• Exportopbrengsten (ijzererts China)
  

Gevolgen:

• 50 miljoen Brazilianen uit de armoede
  
• Daling inkomensongelijkheid
  

Economische groei

Stagnatie economische groei.

Wat zijn daarvan mogelijke oorzaken?

• Daling mondiale vraag naar grondstoffen (China)
  
• Mondiale economische terugval
  
• Daling FDI (buitenlandse investeringen)
  
• Inflatie
  
• Stijgende werkloosheid
  

Economische groei

Stagnatie economische groei.

Wat zijn daarvan mogelijke oorzaken?

• Daling mondiale vraag naar grondstoffen (China)
  
• Mondiale economische terugval
  
• Daling FDI (buitenlandse investeringen)
  
• Inflatie
  
• Stijgende werkloosheid
  

Tussen 2014 en 2017 diepe economische crisis

Ontwikkelingen in werkgelegenheid:

verdeling beroepsbevolking (arm&rijk)

16e-19e eeuw

gericht op productie en uitvoer

land-en mijnbouwproducten

Vanaf 1960 neemt  landbouw in aandeel BBP af.

Welvaart: BBP/hfd sinds 1960 gestegen 

• sterke stijging sinds 2000
• inwoners gingen meer consumeren (grotere middenklasse)
• goedkope arbeidskrachten in steden.
• minder eenzijdige uitvoer meer hoogwaardige industrieproducten

Daling landbouw in aandeel BBP komt door:

Beleid importsubstitutie

(beschermen eigen markt)

wat industrialisering stimuleerde.

Vanaf jaren '90

daalt industrie in aandeel BBP en aandeel diensten in BBP neemt toe. Dit komt door:

Afschaffen importsubsititutie en overgang naar vrijhandel. Brazilië profiteerde van de vraag naar grondstoffen uit opkomende industrielanden.

Daling landbouw in aandeel BBP komt door:

Beleid importsubstitutie

(beschermen eigen markt)

wat industrialisering stimuleerde.

Vanaf jaren '90

daalt industrie in aandeel BBP en aandeel diensten in BBP neemt toe. Dit komt door:

Afschaffen importsubsititutie en overgang naar vrijhandel. Brazilië profiteerde van de vraag naar grondstoffen uit opkomende industrielanden.

Vanaf 1990 daalt het aandeel van de landbouw en mijnbouw in het BBP niet verder. De dienstensector wordt steeds belangrijker.

Vanaf 2011

Daling grondstof en aardolieprijzen stort Brazilië weer in een crisis.

Brazilië is gevoelig voor prijsschommelingen van grondstoffen op mondiale markt.

Informele sector 

37-38% is hier werkzaam

• niet geregistreerd
• geen vast inkomen
• geen opleiding nodig
• zelfbedacht

• Onzekerheid & protesten
  

• Bevolkingsparticipatie
  
• Democratisering
  
• Good governance
  
• Corruptie
  

Regionale ongelijkheid

Grote regionale verschillen

kernregio's in het zuidoosten

vestigingsplaatsvoordelen:

• goede infrastructuur
• concentratie bankwezen (toegang kapitaal)
• arbeidsmarkt groot en divers
• aanwezigheid afzetmarkt

Bijdrage aan het BBP per regio

Centraal Brazilië: moderne landbouwbedrijven (soja en suikerriet)

Noorden: Land-en mijnbouw (ijzererts, bauxiet, aluminium en nikkel)

Noordoosten: 

Kaarten uit de atlas

Verwerken

Wat? Maken §3.3: opdr. 1,2,5,6 of leren voor je SE.

Hoe? Alleen 

Klaar? Samenvatten §3.3.