9.5 De rechtszaak

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 3

9.5 De rechtszaak

Wat gaan we doen vandaag?

1. Introductie

2. Uitleg

3. Aan de slag!

4. Afsluiting

Leerdoel:

• Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het rondom een rechtszaak is geregeld in Nederland. 

De rechtszaak

Eerlijk proces

Wanneer de officier van justitie besluit om jou te vervolgen, komt er een rechtszaak. De verdachte krijgt dan een dagvaarding --> een oproep om voor de rechter te verschijnen.

 

Hierin staat:

- Het feit waarvan je verdacht wordt;

- Het tijdstip en de plaats waar de zitting plaatsvindt.

Wie zitten er bij een rechtszaak?

Bij een rechtszaak zijn de volgende personen betrokken:

• Verdachte: De 'vermoedelijke' dader.
• Officier van justitie: Bewijst namens het Openbaar Ministerie dat de verdachte schuldig is.
• Advocaat: De verdediging van de verdachte.
• Rechter: Degene die beslist of de verdachte schuldig en onschuldig is + straf.

Typische rechtszaak:

Rechts vooraan aan de tafels de verdachte met zijn advocaat. Op het podium van links naar rechts: de officier van justitie, de rechters en de griffier.

Het verloop van de rechtszaak

1. Controle van de persoonsgegevens; naam, adres en geboortedatum.

2. De officier van justitie leest de aanklacht voor.

3. De rechter, de officier en de advocaat stellen vragen aan de verdachte; weten waarom hij in de fout ging.

4. Een getuige moet vertellen wat hij gezien heeft van het misdrijf. Mag niet liegen.

5. De officier legt uit waarom hij vindt dat de verdachte schuldig is en eist hiervoor een straf.

6. Een advocaat mag de straf aanvallen; zorgen voor een minder hoge straf.

7. De verdachte mag op het einde nog iets zeggen; spijt.

8. De rechter geeft een vonnis. Hierin geeft de rechter aan of de verdachte schuldig is of niet en de straf.

De jury

In Amerika beslist de rechter niet of je schuldig bent, maar een jury.

De jury bestaat uit 'onpartijdige' burgers. Zij moeten aan het einde van de rechtszaak beslissen of de verdachte schuldig of onschuldig is.

In Nederland bepaalt alleen de rechter dit.

Een jury in Amerika tijdens een rechtszaak.

Stelling

Nederland zou ook moeten overstappen op een 'Juryrechtspraak'! 

Welke persoon hoeft NIET verplicht in de rechtbank te zitten tijdens een rechtszaak

1. De rechters
2. De advocaat
3. De familie van het slachtoffer
4. De politie

Wie bepaalt in Nederland of de verdachte schuldig is?

1. De jury
2. Het OM
3. De rechter
4. De advocaat

Wie legt uit waarom de verdachte schuldig is tijdens een rechtszaak?

1. De rechter
2. De officier van justitie
3. De jury
4. De advocaat

Hoe wordt de beslissing van de rechter genoemd waar duidelijk wordt gemaakt of de verachte schuldig is of niet.

1. Een uitspraak
2. Een quid pro quo
3. Een vice-versa
4. Een vonnis

Wanneer ben je schuldig?

Om te bepalen of iemand schuldig is, stelt een rechter drie vragen.

1. Gaat het om een strafbaar feit?

2. Heeft de verdachte het gedaan?

3. Is de verdachte strafbaar?

De 'blinde rechter' Sebastiaan Hermans.

Geen beïnvloeding door uiterlijke kenmerken. Een voordeel?

1. Gaat het om een strafbaar feit?

Strafbaar feit: Een delict dat in het Wetboek van Strafrecht staat.

Voorbeelden:

• Diefstal
• Geweld
• Moord
• Afpersing

Uitzonderingen:

• Verdediging

Alle strafbare feiten, wat dus bij wet verboden is, staan in het Wetboek van Strafrecht.

2. Heeft de verdachte het gedaan?

De rechter beoordeelt aan de hand van het bewijs of de verdacht het misdrijf heeft gepleegd.

Twijfel? Dan volgt een vrijspraak

Harde bewijzen

• Video

3. Is de verdachte strafbaar?

Je bent alleen strafbaar als je verantwoordelijk bent voor je eigen gedrag.

Ontoerekeningsvatbaar: Geen invloed op je eigen gedrag, psychische stoornis.

Terbeschikkingstelling (TBS): Mensen die zichzelf niet kunnen beheersen behandeld in een kliniek en komen pas vrij als ze volgens de artsen genezen zijn.

TBS-kliniek Oostvaarderskliniek. 

Daders zitten voor een onbeperkte tijd hierin vast. Dit kan zelfs voor altijd zijn.

Jeugdstrafrecht

Voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar oud die een zwaar misdrijf hebben gepleegd.

Doel: Voorkómen dat een jongere opnieuw de fout ingaat.

Aan de slag

Je gaat aan de slag met de volgende opdrachten van 9.5: