3,3: De WIC en Suriname

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

https://decorrespondent.nl/7418/nederland-was-voor-even-de-grootste-slavenhandelaar-ter-wereld/2862934290722-5e1de7f5

Wat gaan we doen vandaag?(1)

• Lesdoelen

• Herhaling
• De WIC en Suriname
  

• Opdrachten

• Afsluiting  

Wat gaan we doen vandaag? (3)

• Lesdoelen

• Filmpje 
  

• PO

• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat de WIC is en hoe deze handelsmaatschappij werkte.
  

• Je kunt uitleggen hoe de Trans-Atlantische slavenhandel is ontstaan en welk aandeel de republiek hierin had.
  

• Je kunt uitleggen hoe het leven was voor slaven op de plantage.
  

Zoek een foto op die het beste past bij het begrip: kaapvaart.
Let op! je moet je keuze kunnen uitleggen!

Je kunt uitleggen hoe de Nederlanders een route naar Indië probeerde te vinden en hoe dit afliep.

Je kunt uitleggen wat de VOC is en hoe deze handelsmaatschappij werkte.

Kaapvaart en Manhattan

• WIC - West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht voor de handel met Amerika.
• De WIC deed aan kaapvaart om andere landen, zoals Spanje en Portugal, te dwarsbomen.
• Een goed voorbeeld hiervan is de verovering van de zilvervloot door Piet Heijn in 1628 nabij Cuba. 
  
• In 1624 werd op het eiland Manhattan het fort Nieuw-Amsterdam gebouwd (New York). Dit wordt was helaas voor de Nederlanders niet winstgevend.
  

Gevecht om een Spaanse zilvervloot in de Baai van Vigo door Ludolf Backhuysen, ca. 1702.

Brazilië en de slavenhandel

• Rond 1630 veroverde de WIC gebieden in Portugees Brazilië. Hier waren veel slavenplantages die producten verbouwden voor de handel met Europa.
• Ook het Fort El Mina in de Westkust van Afrika werd veroverd door de WIC.
  
• Vanaf daar werden slaven ingekocht om vervolgens naar de Antillen te worden gebracht. Hier werden de slaven voorbereid om verkocht te worden op slavenmarkten in Noord- en Zuid-Amerika.
• Verschillende Gouverneurs probeerde immigranten naar Nederlands Brazilië te trekken met matig succes tot in 1654 het gebied werd heroverd door de Portugezen.
  

Het gebied Nederland Brazilië

Foto van Fort El Mina, deze is tot de dag van vandaar te bezoeken en is een herinnering aan de slavernij verleden.

De Transatlantische Slavenhandel

• Wat wel bleef bestaan was de driehoekshandel. Vanuit Nederland werden wapens, gereedschap en alcohol  etc. gebracht naar Afrika. Hier werd dit geruild voor Afrikaanse slaven. Deze werden verkocht in Amerika om op de plantage te werken. Dit noemt men ook wel de Trans Atlantische slavenhandel. Vanuit Amerika namen de Nederlanders cacaobonen, suiker en tabak mee terug naar Nederland. Dit was erg winstgevend.
  

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

Aan boord van een slavenschip

• Vervoer en behandeling van de tot slaaf gemaakten was vreselijk
• Ze werden vaak naakt en geketend aan elkaar vervoerd
• Onhygiënische en ziekmakende omstandigheden leidden vaak tot de dood
• Dode tot slaaf gemaakten werden, zonder enige vorm van respect, overboord gegooid.
• Een slavenschip kon je soms op 5 zeemijlen (9 kilometer) afstand ruiken

Specerijen

Slavenhandel

Hout en Graan

Boter en kaas

WIC

VOC

Wereldconcurrentie

• Door de driehoekshandel ontstond er een wereldeconomie.
• Engeland besloot bij wet dat alleen Engelse schepen goederen van en naar Engeland mochten vervoeren --> Acte van Navigatie, 1651. 
• Hierna braken er twee oorlogen uit tussen de Republiek en Engeland. (Eerste- en Tweede Engelse Zeeoorlog, 1652-1654, 1655). 
• Michael de Ruyter in Chatham.
• Na de Tweede Engelse Zeeoorlog ruilde de Republiek Nieuw-Amsterdam voor Suriname.
  

Het opbrengen van het Engelse admiraalsschip de Royal Charles, buitgemaakt tijdens de tocht naar Chatham, juni 1667 door Jeronymus van Diest, ca. 1667-1677.

film Michiel de Ruyter

https://www.youtube.com/watch?v=iSzBCbmg9Pk

Op de plantages

• Tot slaaf gemaakten moesten hard werken onder vreselijke omstandigheden
• Regelmatig werden ze mishandeld en/of misbruikt
• Ze werden soms gebrandmerkt, net zoals dat bij vee gebeurt. Hiermee kon iedereen zien wie de eigenaar van de tot slaaf gemaakte was
• De meeste plantagehouders hadden blanke opzichters in dienst, maar er waren ook zwarte opzichters: de basja’s. 

Een halsklem en handboeien waarmee de slaven gevangen worden gehouden.

Waarom komen slaven niet gewoon in opstand tegen deze slechte behandeling?

Opstanden

• Slavenopstanden kwamen maar weinig voor. Dit kwam omdat:

1. de slavenhouders de tot slaaf gemaakten geboeid hadden
   
2. de slavenhouders goed bewapend waren
3. de tot slaaf gemaakten uit verschillende delen van Afrika kwamen en elkaar daardoor niet goed begrepen. Ze konden zich daardoor niet organiseren
4. sommigen bewust voor de dood kozen bijvoorbeeld door verhongering

Er is een aantal slavenopstanden geweest, bijvoorbeeld die onder leiding van Boni in Suriname (1757-1793) en die van Tula op Curaçao (1795)

Op de foto zie je Desenkadena ('verbreken van de ketenen'), ook wel het Tula monument genoemd. Het staat op de plek waar de opstand begon.

De Boni opstand

Wie was Boni?: https://isgeschiedenis.nl/nieuws/boni-ca-1730-1793-leider-van-de-slavenrevoltes-in-suriname

Straffen

• Opsluiting

• Kettingstraf

• Zweepslagen

• Doodstraf

https://www.youtube.com/watch?v=QiO2BOnDSv0

Europese slaven

• Tussen 1600 en 1800 zijn, naast de Afrikaanse slaven, ook rond de 1 miljoen tot slaaf gemaakten uit Europa verhandeld.
  
• Sommigen waren bijvoorbeeld gevangen genomen door piraten.

Einde slavernij?

• Abolitionisme = afschaffen van slavernij

• Verbod Engeland: 1833
• Verbod Nederland: 1863
• Verbod Amerika: 1865

• De Republiek heeft in deze periode tot de afschaffing (1864) van de slavenhandel ongeveer tussen de 550.000 tot 600.000 mensen vervoerd, schatting: 5% aandeel van het totaal.

• Hierna nooit meer slavernij? 

Standplaatsgebondenheid

03:55

Welke aandeel hebben de lokale Afrikaanse vorsten in het ontstaan van de Trans-Atlantische slavenhandel?

1. De Afrikaanse vorsten hadden geen aandeel, ze werden gedrongen door de Europeanen om hun eigen volk te verkopen.
2. De Afrikaanse vorsten betaalde de Europeanen veel geld om mensen die zij zagen als onwenselijk te kopen en mee te nemen.
3. Door het tekort aan voedsel moesten de Afrikaanse vorsten wel mensen als slaaf verkopen aan de Europeanen, anders zou iedereen honger lijden.
4. De Afrikaanse vorsten vielen elkaar aan en maakte de lokale bevolking tot slaaf. Deze verkochten ze aan Europeanen in ruil voor vuurwapens, zo konden ze nog meer slaven creëren. enzovoorts.

07:26

Wat is de reden dat families uit elkaar werden gehaald en aan verschillende plantages werden verkocht?

08:24

De slaaf in de video die zweepslagen kreeg heet ''Johannes''. Een erg Nederlandse naam. Wat is de reden dat een Afrikaanse slaaf een Nederlandse naam kreeg?

1. Zijn naam was toevallig Johannes, hier hoeft verder niets achter te zitten.
2. Johannes was het koosnaampje voor alle slaven, alle mannelijke slaven werden dus zo genoemd.
3. Dit werd expres gedaan om een afstand te creëren tussen de slaaf en zijn/haar Afrikaanse verleden.
4. Dit had de slaaf zelf uitgekozen als toewijding aan zijn nieuwe meester.

09:18

In hoeverre is John Stetman (de schrijver van de opgelezen tekst) betrouwbaar?

13:25

Op welke manier ondervonden de plantages last van de lokale marron stammen?

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat de WIC is en hoe deze handelsmaatschappij werkte.
  

• Je kunt uitleggen hoe de Trans-Atlantische slavenhandel is ontstaan en welk aandeel de republiek hierin had.
  

• Je kunt uitleggen hoe het leven was voor slaven op de plantage.

Fijne dag!

https://www.youtube.com/watch?v=Oxv6IRcuNaI molens zaandam