Voegwoorden en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Voegwoorden en samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen

Zinnen met twee of meer persoonsvormen noem je samengestelde zinnen.

•  Samengestelde zinnen zijn enkelvoudige zinnen die samengevoegd zijn m.b.v. een voegwoord.
• Hij is gevallen.    Hij moet naar het ziekenhuis.

• Hij is gevallen en hij moet naar het ziekenhuis.

De persoonsvorm

Kenmerken van de persoonsvorm:

• Het is altijd een werkwoord
• Aan de persoonsvorm kun je zien in welke tijd de zin staat en je kunt zien of het om één of meer personen/dingen gaat.

Hoe vind je de persoonsvorm dan?

• De vraagproef; de pv komt vooraan de vraagzin te staan.
• De tijdproef; de pv verandert mee als de tijd van de zin verandert.

Twee persoonsvormen in 1 zin

In één zin kunnen dus meerdere persoonsvormen staan. Dit is een samengestelde zin.

• VB: "Ik kwam kletsnat op school, want het regende keihard."

• In deze zin heb je twee persoonsvormen, namelijk kwam en regende.

Schrijf de twee persoonsvormen van de zin op,
onder elkaar in kleine letters.

Ali had zijn huiswerk voor Engels niet gemaakt, omdat hij het afgelopen weekend moest werken.

Wat zijn de twee persoonsvormen?
Ik ben lid van een boekenclub en ik lees elke dag.

Wat zijn de twee persoonsvormen?
Als de leerlingen van M1a geen huiswerk maken, leren ze de taal niet zo snel.

Wat zijn de twee persoonsvormen?

Ik hoop dat hij mij morgen naar school brengt.

1. Ik + hoop
2. hoop + morgen
3. hoop + brengt
4. hij + brengt

Een samengestelde zin heeft minimaal twee persoonsvormen.

1. waar
2. niet waar

Tussen twee persoonsvormen, plaats je een komma

1. juist
2. onjuist

Wat zijn de twee persoonsvormen?
Doordat het gestormd had, lagen er veel takken op de weg.

Schrijf de twee persoonsvormen van de zin op.

Als je te hard op de snelweg rijdt, word je soms geflitst.

Samengestelde zinnen Woordvolgorde

De woordvolgorde van een samengestelde zin hangt af van het voegwoord. 

• Met voegwoorden zoals omdat, doordat en hoewel hoeven de persoonsvormen en de onderwerpen niet naast elkaar te staan.

• Iedereen viert feest. Het is bevrijdingsdag.
  
• Iedereen viert feest, omdat het bevrijdingsdag is.

Schrijf op:

Met voegwoorden zoals omdat, doordat en hoewel hoeven de persoonsvormen en de onderwerpen niet naast elkaar te staan.

De zinsvolgorde blijft hetzelfde

en - maar - of - want - dus

• Bij deze voegwoorden verandert de woordvolgorde in de zinnen niet. Bij andere voegwoorden vaak wel.
• Hij is erg aardig, maar hij kan ook heel boos worden.
• Wil je koffie, of wil je thee?

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Morgen kom ik wat later op school, want moet ik eerst naar de tandarts.

1. juist
2. onjuist

Bij welke zin klopt de woordvolgorde?

1. Toen ons elftal won, wij begonnen allemaal te juichen.
2. Meneer Jansen trakteert vandaag, want is hij jarig.
3. Nadat ik me gedoucht heb, ga ik ontbijten.
4. Lynn speelt gitaar, terwijl Tom speelt de bas.

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Daans ouders gaan dit jaar niet op vakantie, omdat ze hun huis gaan verbouwen.

1. juist
2. onjuist

Is de woordvolgorde juist of onjuist?

Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen, winnen wij de lotto.

1. juist
2. onjuist

Schrijf een zin met twee of meer persoonsvormen.

Schrijf een zin met één van de volgende voegwoorden: omdat, zodat, als, terwijl, hoewel, zodat, nadat, tenzij

Schrijf een zin met één van de volgende voegwoorden: omdat, zodat, als, terwijl, hoewel, zodat, nadat, tenzij

- samengestelde zinnen herkennen
- meerdere pv's uit de zin halen
- voegwoorden herkennen
- samengestelde zinnen maken

Ik kan dit goed.

Ik kan dit redelijk.

Ik vind dit lastig.

Ik heb hier hulp bij nodig.