H6.3 temperatuur en 6.4 temperatuur en moleculen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

NS1 Natuurkunde

Fijn dat je er bent!

Pak alvast je spullen en leg je tas op de grond.

6.3 Temperatuur

• Voor het meten van de temperatuur gebruik je een thermometer.
• Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit en stijgt het vloeistofniveau in de buis.
• Omdat de stijgbuis erg nauw is, zie je de vloeistof al stijgen of dalen bij kleine T verschillen.

Celsiusschaal

• De Celsiusschaal is de schaalverdeling van een thermometer in graden Celsius.
• Een thermometer kun je ijken:
• Smeltpunt van ijs (0°C)
• Kookpunt van water (100°C)
• Hierna verdeel je de afstand in honderd gelijke delen.

bimetaal thermometer

• Een bimetaal bestaat uit twee trips van verschillende metalen die stevig met elkaar zijn verbonden.
• Als de temperatuur stijgt, zet de ene strip sterker uit dan de andere.
• Hierdoor trekt het bimetaal krom.

• Een elektrische thermometer bevat een schakeling en een sensor die reageert op temp.

Kelvin

• Vaak wordt temperatuur gemeten in graden Celsius. Bij Natuurkunde wordt ook de eenheid Kelvin (K) gebruikt.
• Bij Kelvin is nul de allerlaagste temperatuur die mogelijk is. Dat is -273°C of 0 K. Lager wordt de temperatuur nooit dus dit heet het absolute nulpunt.

6.4 Temperatuur en moleculen

• IJs is een vaste stof. IJs bestaat uit watermoleculen.
• In ijs hebben alle moleculen een eigen, vaste plaats.
• De moleculen staan niet stil, ze trillen heen en weer.

phet.colorado.edu

phet.colorado.edu

Moleculen in een vloeistof

• Als de temperatuur stijgt zal het ijs smelten en wordt het vloeibaar.
• De moleculen in een vloeistof bewegen langs en door elkaar heen. Ze hebben geen vaste plaats
• De snelheid van sommige moleculen is zo groot dat ze uit de vloeistof kunnen ontsnappen. De vloeistof verdampt langzaam.

Moleculen in een gas

• Hoe hoger de temperatuur, hoe groter de snelheid van de moleculen en des te gemakkelijker ze uit de vloeistof zullen ontsnappen. 
• De moleculen van een gas bewegen los van elkaar door de ruimte waar het gas in zit

Fase-overgangen

• Voor smelten en verdampen is energie nodig. Deze twee fase-overgangen zijn aangegeven met een rode pijl.
• Als waterdamp condenseert en water wordt, dan komt er energie vrij. En als water stolt (bevriest) en ijs wordt, komt er ook energie vrij.

phet.colorado.edu

Temperatuur, tijd en energie

• Met een waterkoker kun je water verwarmen. Je voegt daardoor energie toe aan het water. Je ziet dan dat de temperatuur stijgt.
• Je kunt met de waterkoker ook minder water verwarmen. De hoeveelheid energie die je toevoert is gelijk. De temperatuur van het water stijgt dan sneller.

aan de slag:

de volgende opgaven moeten voor de volgende les af zijn:

§6.1 opgave 1 t/m 13

§6.2 opgave 1 t/m 20

§6.3 opgave 1 t/m 13

§6.4 opgave 1 t/m 10