2021-2022 voorbereiding CE deel 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

Lezen en luisteren

Centraal examen

Nederlands

Programma

- Betekenis begrippen, zoals: 

-  hoofgedachte, functies inleiding, signaalwoorden 

Onderwerp

- Waar gaat de tekst over?

- Titel, inleiding

- één tot drie woorden

Examen:

- Wat is het onderwerp van deze tekst?

- Wat is het deelonderwerp van alinea 5?

Hoofdgedachte

- Belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp duidelijk wil maken. 

- Eigenlijk een samenvatting in 1 zin

- Titel, inleiding, slot

- Een hele zin (die bijna nooit letterlijk in de tekst staat)

- Nooit een vraag

Examen:

- Wat is de hoofdgedachte van tekst 3?

Welke functies kan een inleiding van een tekst hebben?

Functies inleiding

- De aandacht van de lezers trekken (leuk)
- Aanleiding benoemen

- Het onderwerp introduceren/ een verwachting scheppen ('gewoontjes', vrij feitelijk/zakelijk)
-

De kern

- De kern is het middenstuk van de tekst en kan uit meerdere alinea's bestaan.

- De alinea's hoeven niet allemaal een tussenkopje/deeltitel te hebben. 

De verschillende deelonderwerpen komen aan de orde. 
In de kern wordt eigenlijk het onderwerp dus verder uitgewerkt. 

Welke functies kan een slot hebben?

Slot

- Een samenvatting geven
- Een conclusie trekken (standpunt, eindoordeel) 
- Een toekomstverwachting schetsen
- Een aanbeveling doen

- Een oproep doen

Voorbeeld tekst

Je hoort steeds vaker dat suiker uit suikerhoudende dranken extra slecht is voor je gezondheid. Waarom eigenlijk precies?

  

In suikerhoudende dranken als frisdrank zit veel energie uit suiker. De dranken verzadigen echter veel minder goed dan vast voedsel. Hierdoor wordt de energie die iemand inneemt met .....

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

Ander voorbeeld

Je hoort ouderen vaak zeggen: “Vroeger was alles beter!” Vroeger speelden de kinderen buiten in plaats van de hele dag naar hun tablet te staren. Vroeger praatten mensen met elkaar in plaats van een afstandelijk Whatsapp-berichtje te sturen. Vroeger kon je spontaan bij iemand op de koffie in plaats van een afspraak te moeten maken in de digitale agenda’s. Klopt dit wel? Was vroeger daadwerkelijk alles beter dan nu?

Welke ->belangrijkste<- functie heeft deze inleiding?

1. Vraag stellen
2. Aandacht trekken
3. Een verwachting scheppen
4. Het onderwerp introduceren

Kortom: Maak tijd vrij in je drukke agenda om met je partner door te brengen! Als je vriend of vriendin graag een avondje op de bank doorbrengt om gezellig samen film te kijken, kies er dan voor om thuis te blijven in plaats van op stap te gaan met vrienden. Het is cliché, maar waar: een relatie bestaat uit geven en nemen!

Welke
->belangrijkste<-
functie heeft het slot?

1. Een samenvatting geven
2. Een toekomstverwachting schetsen
3. Een conclusie trekken
4. Een aanbeveling doen

Signaalwoorden

Welke signaalwoorden ken je nog?

Signaalwoorden

Ik ben naar de stad geweest. Ik heb een trui gekocht. Ik heb een broek gekocht. Ik heb schoenen gekocht.

Ik ben naar de stad geweest en daar heb ik een trui gekocht. Ook heb ik een broek gekocht. Verder heb ik nog schoenen gekocht. 

Een aantal tekstverbanden + signaalwoorden

Tegenstelling: maar, hoewel, toch, daarentegen

Vergelijking: evenals, zo

Oorzaak/gevolg: daardoor, doordat, het gevolg is, vanwege

Doel-middel: door middel van, om, zodat, daarvoor

Reden of verklaring: want, omdat, daarom, hierom
Voorwaarde: als, indien, mits, tenzij

Samenvatting/conclusie: kortom, dus, al met al

Opsomming: en, ook, nog, bovendien, verder, tevens, ten eerste, ten tweede, ten slotte, vervolgens

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

Mijn oom kwam in een lange file terecht. Daardoor kwam hij te laat op mijn bruiloft.

1. Oorzaak-gevolg
2. Tegenstelling
3. Opsomming
4. Voorbeeld

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

Als jij mijn tas inpakt, koop ik onderweg iets lekkers voor je.

1. Volgorde van tijd
2. Opsomming
3. Voorwaarde
4. Voorbeeld

Verwijswoorden

Tekststructuren

Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur.

Het is belangrijk dat je die herkent, omdat je daardoor de tekst beter begrijpt.
Ook kan er een vraag op het examen komen over welke structuur de tekst is. 

Probleem - oplossingsstructuur

Inleiding: probleem

Middenstuk: oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen

Slot: de beste oplossing

Verklaringsstructuur

Inleiding: beschrijving verschijnsel

Middenstuk: redenen, oorzaken en gevolgen

Slot: beste verklaring, samenvatting

Vraag – antwoordstructuur

Inleiding | vraag

Middenstuk | antwoorden

Slot | samenvatting of conclusie

Je hoort ouderen vaak zeggen: “Vroeger was alles beter!” Vroeger speelden de kinderen buiten in plaats van de hele dag naar hun tablet te staren. Vroeger praatten mensen met elkaar in plaats van een afstandelijk Whatsapp-berichtje te sturen. Vroeger kon je spontaan bij iemand op de koffie in plaats van een afspraak te moeten maken in de digitale agenda’s. Klopt dit wel? Was vroeger daadwerkelijk alles beter dan nu?

Welke tekststructuur kun je herkennen

1. Probleem-oplossingsstructuur
2. Vraag-antwoordstructuur
3. Verleden/heden/toekomststructuur
4. Voor-en nadelenstructuur

Artikel 

In groepjes van 3 lezen en daag je klasgenoten uit met goede vragen over de tekst (ruim 10 min)

Doordraaien - vragen beantwoorden (10 min)

Nabespreken. 

Onderstreep woorden die je niet kent.