Stijlfiguren klas 3

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Overdrijvingen en nuanceringen

Eufemisme 

Hyperbool

Understatement

Doelen:

Je weet wat een pleonasme is; 

Je weet wat een tautologie is ;

Je herkent een pleonasme of tautologie in een tekst.

Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. pleonasme
2. tautologie

In het kort:

Pleonasme: je voegt een eigenschap van iets toe in een uiting, terwijl dat niet nodig is of al vanzelf spreekt. 

Tautologie: je zegt/schrijft twee keer hetzelfde, in andere woorden, achter elkaar. 

Let op: soms maken een pleonasme of een tautologie een tekst sterker.  Soms juist niet. Hier gaan we in een volgende les op in.

Ronde cirkel

1. pleonasme
2. tautologie

De mondelinge bespreking

1. pleonasme
2. tautologie

Het is gratis en voor niets.

1. pleonasme
2. tautologie

Die spullen worden gewoon gratis weggegeven.

1. pleonasme
2. tautologie

Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. pleonasme
2. tautologie

Nog even iets extra's:

Pleonasme: je voegt een eigenschap van iets toe in een uiting, terwijl dat niet nodig is of al vanzelf spreekt. De woorden die gebruikt worden, behoren niet tot dezelfde woordsoort.

Tautologie: je zegt/schrijft twee keer hetzelfde, in andere woorden, achter elkaar. Hier worden wel vaak dezelfde woordsoorten gebruikt.

Let op: soms maken een pleonasme of een tautologie een tekst sterker.  Soms juist niet. Hier gaan we in een volgende les op in.

De bal is omlaag gevallen

1. pleonasme
2. tautologie

Wis en waarachtig is een

1. pleonasme
2. tautologie

Het is precies exact hetzelfde.

1. pleonasme
2. tautologie

Kwaadwillige laster veroorzaakt veel verdriet.

1. pleonasme
2. tautologie

Het koude ijs zat als een dikke laag op de autoruit.

1. pleonasme
2. tautologie

En?

Welke van de twee
snap je nu het best?

1. pleonasme
2. tautologie

Tegenstellingen en ontkenningen 

Antithese

Paradox

Litotes

Retorische vraag

Chiasme

Antithese (tegenstelling)

Heel veel vakantie, voor heel weinig geld.

’s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Paradox

Iets wat een tegenstelling lijkt, maar toch niet is.

'Schrijven is de kunst van het schrappen' 

Litotes

Dit is een soort understatement, maar hierbij zeg je het tegenovergestelde en dat ontken je.

Je zegt: Dat was niet heel erg aardig van je.

Je bedoelt: Dat was gemeen van je.

Retorische vraag

Een vraag waarbij het niet de bedoeling is dat er antwoord wordt gegeven.

"Hoe vaak moet ik nog zeggen dat je niet door me heen moet praten''

Chiasme

In tegengestelde volgorde plaatsen van overeenkomstige elementen in twee zinnen of zinsdelen.

ABBA

Chiasme

Je moet niet leven (A) om te werken (B), maar werken (B) om te leven. (A)

Hij was lekker van ver, maar ver van lekker.  

Vragen maken 

De volgende opdrachten horen bij deze opdrachten:

Pag. 27, opdr. 1 t/m 5