Fake news?!

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nodig voor de les:

laptop

Leerdoelen:

- Ik kan uitleggen wat fake news is.

- Ik kan fake news herkennen.

Lionel Messi is de beste voetballer ter wereld.

1. Feit
2. Mening

Notitie voor de docent:

• Met de volgende vier slides test je de voorwaardelijke voorkennis van de leerlingen over feiten en meningen. 
• Even kort opfrissen wat wat ook alweer is.
• Deze voorwaardelijke kennis is een aanloop naar de leerdoelen rond fake news, waarin begrippen als feiten en meningen een rol spelen.

60+88+113=261

1. Feit
2. Mening

Wat is het verschil tussen feit en mening?

Notitie voor de docent:

• Benoem dat feiten altijd waar zijn. Ze zijn bewezen en je kunt ze checken. 
• Benoem dat meningen niet per se waar hoeven te zijn. Leg de link met fake news; vaak gebaseerd op meningen en onderbuikgevoel. Dus niet op feiten.
• In de volgende slide staat alles nog even op een rijtje.

FEIT

-Kun je checken/controleren.

-Iedereen komt dan op hetzelfde antwoord.

-Nieuwsberichten bevatten veel feiten.

* Rekensom

MENING

-Iets wat iemand vindt.

-Niet iedereen hoeft dezelfde mening over een onderwerp te hebben.

-Fake news bevat veel meningen.

*Lionel Messi

Notitie voor de docent:

• Hier maak je voor de leerlingen nog even visueel wat ze hiervoor zelf hebben benoemd (als het goed is).
• Kort bij stilstaan en de koppeling maken naar getoonde feit (rekensom) en mening (Messi).

Notitie voor de docent:

• De leerlingen hebben voorkennis geactiveerd. Nu kan er een voorzichtige overgang plaatsvinden naar nieuwe kennis.
• In dit filmpje wordt ingegaan op wat nepnieuws is. De eerder geactiveerde voorkennis komt hierin kort terug.

Nepnieuws is:

Notitie voor de docent:

• In deze slide gaan de leerlingen in eigen woorden samenvatten wat nepnieuws is. 

Op welke manier(en) volg jij het nieuws?

Notitie voor de docent:

• Doel: leerlingen kunnen onderscheid maken tussen social media (nepnieuwsgevoelig) en mainstream media (feitelijk).
• Vragen die je kunt stellen, zijn:
• Welke bronnen vallen onder social media?
• Welke bronnen vallen onder mainstream media?
• Wat is het verschil tussen social en mainstream media? (Iedereen kan berichten plaatsen versus betaalde journalisten schrijven de berichten).
• Welke bronnen zouden betrouwbaarder zijn? 

Lees onderstaande artikelen goed.

Notitie voor de docent:

• De leerlingen moeten beide berichten lezen. 
• In de volgende slide moeten ze aangeven welk bericht echt is en welk bericht fake is.

Welk artikel was fake news?

1. Artikel 1: AD
2. Artikel 2: De Speld

Waaraan herkende je dat het artikel fake news was?

Notitie voor de docent:

• Bespreek een aantal antwoorden klassikaal.
• Laat begrippen als bronnen en feiten terugkomen.

Notitie voor de docent:

• In dit filmpje wordt uitgelegd hoe je nepnieuws herkent.
• Belangrijk daarbij zijn:
• Bron (medium/auteur).
• Intentie (reclame).
• Alleen meningen?
• Let op foto's.
• Let op datum (oud nieuws).

Een soldaat uit de Eerste Wereldoorlog die de 'dab' doet.

1. Fake
2. Echt

Nep!

Notitie voor de docent:

• Hier zie je de originele foto, gemaakt in 2017 op de filmset van de film Duinkerken over WOI. Het lijkt op een oude foto, uit WOI. Een van de acteurs deed tijdens een wachtmoment de 'dab'. 
• Iemand heeft deze foto bewerkt (zwartwit gemaakt) en op de foto op social media gezet met de tekst: 'Dab is veel ouder dan gedacht'.
• De foto werd vervolgens duizenden keren gedeeld. 

Hoe te checken dat dit fakenews is?

1. Op welke media wordt de foto gedeeld?
2. Hoe waarschijnlijk is het dat een soldaat uit WOI de dab deed? 
3. Checken: waar en wanneer is de dab ontstaan?
   
4. Foto door Google Search halen. Dan kom je bij het origineel uit.

Fake news kan verschillende redenen hebben. Sleep de voorbeelden naar de juiste reden.

Geld (verdienen)

Iets of iemand in een kwaad daglicht stellen

Humor (gewoon voor de lol)

'Die minister vertelt alleen maar leugens.'

'Koning geeft iedereen vrij op verjaardag huisdier.'

Audi:-baas 'Mercedes maakt onveilige auto's.'

'Met deze zalf geneest uw gebroken arm meteen!'

Notitie voor de docent:

• Hier herhaal je nogmaals de beweegredenen achter het verspreiden van nepnieuws. 
• Geld: de verspreider wil clicks halen en daarmee geld verdienen.
• In een kwaad daglicht stellen: de verspreider hoopt zijn 'tegenstander' met nepnieuws uit te schakelen.
• Humor: de verspreider heeft geen achterliggend doel. Bijvoorbeeld een 1 aprilgrap.

Opdracht (15 minuten)

Je gaat met je klasgenoten een krant vol met nepnieuws maken. Je maakt een bericht van 150 woorden. Denk daarbij ook aan een titel en een bron. Dit doe je in Word. Je mag je bericht verrijken met een (bewerkte) foto of een tekening. Vervolgens maak je een foto van je bericht. Deze foto voer je straks in deze LessonUp in (volgende slide).

Je kiest een van onderstaande onderwerpen:

• Een nepbericht over een bekend persoon;
• Een nepbericht over een gebeurtenis

Notitie voor de docent:

• De leerlingen gaan zelf een fakenewsbericht schrijven. 
• Zorg ervoor dat ze de opgedane kennis toepassen (geen feiten, dubieuze bron, alles voor de clicks!).
• In de volgende slide kunnen ze een foto van hun gemaakte werk invoeren.
  

Voer hier de foto in van je nepnieuwsbericht.

Notitie voor de docent:

• Laat leerlingen een aantal berichten lezen. 
• Welk bericht vonden ze sterk qua fakenewsgehalte? Laat ze uitleggen waarom.
• Welk bericht was lastiger van echt te onderscheiden? Laat ze uitleggen waarom.
• Leg als docent altijd de koppeling met de bron en feiten.

Terugblik

Leerdoelen:

-Ik kan uitleggen wat fake news is.

-Ik kan fake news herkennen.

Ga jij na deze les anders met nieuws op social media om? Leg uit waarom wel/waarom niet.

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃