4. De dekolonisatie van Indonesië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Nederland en Indonesië

De dekolonisatie van Indonesië

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

A

Een koloniale oorlog

Leerdoel:

Je kan verklaren waarom Nederland een oorlog in Indonesië begon en beschrijven hoe die verliep.

Begrippen:

pemoeda's

politionele acties

B

Indonesië onafhankelijk

Leerdoel:

Je kan de directe oorzaken en gevolgen noemen van de onafhankelijkheid van Indonesië.

Begrippen:

Verenigde Naties (VN)

soevereiniteit

dekolonisatie

C

Na de onafhankelijkheid

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de relatie tussen Nederland en Indonesië was na 1949.

 

guerilla

oorlogsmisdaad

de dekolonisatie van Indonesië
A:  een koloniale oorlog 

15 aug 1945: Japan geeft zich over 

-> gezagsvacuüm: niemand aan de macht  

 17 aug 1945: Soekarno roept onafhankelijkheid Republiek Indonesië uit.

-> onder druk van pemoeda's: jonge nationalisten die met behulp van de Japanners waren gedrild tot militairen. 

De pemoeda's bezetten overheidsgebouwen en voerden gruwelijke moordpartijen uit op NL'ers en Indo's. 

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

Pemoeda's

Reactie NL:
Weigerden onafhankelijkheid te accepteren. 

Pemoeda's waren terroristen, Soekarno een verrader.

Het lukte het KNIL niet om het verzet te breken. Daarom stuurt NL meer soldaten naar NL-Indië.

Gevolg was een oorlog tot 1949, met daarin twee politionele acties. 

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

Waarom spreekt de Nederlandse regering over politionele acties en niet een koloniale oorlog?

Politionele acties:

• Militaire actie om Indonesië als kolonie te behouden. 
• In korte tijd meer NL'se soldaten in Indonesië
• Een groot gebied werd veroverd

Betekenis politionele actie:

• Politie zorgt voor orde en rust in eigen land
• Nederlanders dachten dat het twee acties waren, in feite was het 4 jaar lang oorlog!

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

• De Indonesische vrijheidsstrijders vochten terug met een guerrilla.
  ->  kleine groepen strijders voeren een korte aanval uit en trekken zich daarna snel terug. Ze verschuilen zich in de bossen en huizen. 
• 
  
• Reactie NL: gewone burgers doden in de hoop de vijand uit te schakelen. 
  -> oorlogsmisdaad.

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

de dekolonisatie van Indonesië 
B: Indonesië onafhankelijk

De Verenigde Naties (VN) had kritiek op NL:

• VN = organisatie die wil zorgen voor vrede en veiligheid;
   
• NL moet direct stoppen met hun oorlog
• Leiders Indonesië vrijlaten
• Praten over onafhankelijkheid

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

De VN

Verenigde Naties (VN)

1945 - ...

• Churchill en Roosevelt: samenwerken om nieuwe oorlog te voorkomen
  
• zoveel mogelijk landen (draagkracht)
  
• ingrijpen bij ruzie tusen landen of bij misdragen regering 

Poster van de Verenigde Naties, gemaakt kort na de oprichting

Verenigde Naties (VN)

1945 - ...

• Zorgen voor vrede en veiligheid. 
• oplossen economisch en sociale problemen. 
• Grondrechten vastleggen: 

1. vrij en gelijk voor de wet 
2. recht op eerlijke rechtspraak 
3. recht op asiel zoeken

Ook de VS had kritiek:

• dreigden eco hulp na WO2 stop te zetten (Marshallhulp)
• NL had dit hard nodig

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

Gevolg:

• Onderhandelingen over soevereiniteit: recht op zelfbestuur.  
  
  "Wat moet er gebeuren met KNIL-soldaten?"
  "Wat moet er gebeuren met Nederlandse bedrijven in Indonesië?"
  
   
• 27 december 1949: Indonesië onafhankelijk/dekolonisatie: Soekarno als leider

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

vlnr: Mohammed Hatta, koningin Juliana, minister-president Willem Drees in DH

Gevolgen onafhankelijkheid:
 

• WO2 en koloniale oorlog hadden grote schade toegebracht aan eco Indonesië
• Sommige regio's wilden geen onderdeel zijn van Indonesië (Molukken en Atjeh eigen staat) -> Het leger werd ingezet om ze bij de republiek te houden. 
• Veel NL'ers en Indo's werden na onafhankelijkheid gewantrouwd
• 1957: NL'se bedrijven werden eigendom van Indonesische staat. In ruil kreeg NL een financiële vergoeding. 

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

Tas op de grond

Spullen op tafel 

H1: Nederland en Indonesië

De dekolonisatie van Indonesië

Na de onafhankelijkheid

de dekolonisatie van Indonesië 

Na de onafhankelijkheid

300.000 NL'ers en Indo's verhuisden naar NL, namen eigen cultuur mee. 

Molukkers:

• Hadden gestreden in het KNIL
• Bang gestraft te worden door Indonesische nationalisten
• 1950: roepen zelf onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken uit (Republik Maluku Selatan, RMS)
• Het Indonesische leger bezette de Molukken
• NL haalde de oud-KNIL soldaten en hun familie op (12.500 mensen)

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

1970: Molukkers voeren actie in Nederland:

• waren kil ontvangen in Nederland (oa kamp Westerbork)
• konden nog niet terug naar de Molukken
• Nederland moest zich meer inzetten voor een onafhankelijke Molukse staat
  
  
• Treinkaping bij Wijster (Drenthe)
• Treinkaping bij de Punt (Groningen)
• Gijzeling basisschool (Drenthe)

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

Ruzie over Nieuw-Guinea:

• Was niet onderdeel van soevereiniteitsoverdracht
• Indonesië vond dat dit gebied bij Indonesië hoorde
• Ruzie leidde bijna tot een nieuwe oorlog
• VS zet NL onder druk
• 1963: NL geeft gebied alsnog aan Indonesië

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

Af en toe nog spanningen:

• 1998: weinig democratie in Indonesisch bestuur
  NL gaat zich ermee bemoeien 
  Gevolg: politieke ruzie 
• Eis: excuses of schadevergoeding van NL
  In begin was dit onbespreekbaar
  Sinds 1990 gaat men er langzaam op een andere manier naar kijken

De dekolonisatie van Indonesië

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

www.npo3.nl

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

A

Een koloniale oorlog

Leerdoel:

Je kan verklaren waarom Nederland een oorlog in Indonesië begon en beschrijven hoe die verliep.

Begrippen:

pemoeda's

politionele acties

B

Indonesië onafhankelijk

Leerdoel:

Je kan de directe oorzaken en gevolgen noemen van de onafhankelijkheid van Indonesië.

Begrippen:

Verenigde Naties (VN)

soevereiniteit

dekolonisatie

C

Na de onafhankelijkheid

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de relatie tussen Nederland en Indonesië was na 1949.

 

guerilla

oorlogsmisdaad