les 76 + 77 - invloed van de media - vrij 22 maart (2 lessen)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Invloed van de media

Digitale geletterdheid - HV1

Welkom in deze les!

Mobiel in de telefoontas

Laptop - inloggen 

in deze 
LessonUp 

Normaal

plattegrond

Lesdoelen

=> je kent de theorie over de almacht van de media

=> je herkent de invloed van de media vandaag de dag

=> je (her)kent het verschil tussen diverse nieuwsbronnen

=> je herkent nepnieuws

Waarom deze les?

=> je kent de theorie over de almacht van de media

=> je herkent de invloed van de media vandaag de dag

=> je (her)kent het verschil tussen diverse nieuwsbronnen

=> je herkent nepnieuws

Waarom is het goed het hierover te hebben met elkaar?

1938 - War of the worlds

Hoorspel (alleen geluid)

Invasie van buitenlandse wezens

Ooggetuigenverslagen 

Oproepen van autoriteiten

Mensen sloegen massaal op de vlucht

Bewijs: almacht van de media

Invloed media

1.  Media (kranten, radio, televisie) bereiken iedereen

2. Media hebben veel invloed 

3. Publiek is kritiekloos (luisteraars/lezers geloven alles)

Almacht van de media

Theorie die gold tot Tweede Wereldoorlog (begin 1940)

Almacht = onbeperkte macht over alles en iedereen

Invloed van de media

Wat vind jij: hebben de media NU nog veel macht?

Waaruit blijkt dat? Voorbeelden?

Invloed media

Media hebben BEPERKTE invloed op de grote massa. 

Dat betekent NIET dat zij géén effect hebben.

De invloed wordt onder meer beperkt door:

=> nieuwsdiffusie - de snelheid waarmee nieuws over
     belangrijke gebeurtenissen tegenwoordig wordt verspreid
     en de vele media die daarin een rol spelen. 

=> invloed van opinieleiders (bv ook bekende vloggers) beperkt
     de invloed van de bekende ('oude') media.

Waar lees / bekijk / volg jij nieuwsberichten?

Noem namen van kranten, tv-programma's, apps, social media(accounts)

Welk nieuws interesseert jou?

Welke media vind jij betrouwbaar als het om nieuws gaat?

• Instagram-account
• Populair onder jongeren in NL
• Juli 2023:  > 1 miljoen volgers
  
• Aug. 2023: bij jongeren op nr. 2
   als meest gebruikte nieuwsbron
   (NOS-stories op nr. 1)

Wie volgt dit?

Wat vind jij: is  Cestmocro betrouwbaar?

PLUSPUNTEN

Korte berichten, veel beeld, nieuws dat jongeren interesseert.

    MINPUNTEN

• Redacteur/beheerder is onbekend
• Ongecensureerd, ongefilterd, wordt niet gemodereerd
• Regelmatig schokkende beelden
  
• Regelmatig ook nieuws wat niet klopt
  
• Eenzijdige berichtgeving over bv Gaza-oorlog
  
• Veel haatreacties onder de berichten (blijven staan)

Betrouwbaar <-> onbetrouwbaar

Onbetrouwbare BRONNEN
vind je vaker op Instagram,
Facebook, YouTube, X, TikTok

Betrouwbaar zijn bijvoorbeeld:

NOS Journaal, Jeugdjournaal en kranten

als NRC Handelsblad, Algemeen Dagblad,

de Telegraaf, Trouw, de Volkskrant,
het Parool, de Stentor 

Hoor en wederhoor.
Nieuws wordt beoordeeld door ONAFHANKELIJKE redactie

Teksten en beelden worden NIET beoordeeld op context en feiten.

Hoe bepaal jij of een nieuwsbericht               

wel of niet betrouwbaar is?            
Oftewel: hoe herken jij nepnieuws?                

Hoe herken je nepnieuws?

1. Staat er een datum bij het artikel?

2. Zie jij wie het artikel heeft geschreven?

3. Zijn de bron en schrijver bekend en betrouwbaar?

4. Vind je het nieuws ook op betrouwbare nieuwssites?

5. Staat onder de foto uitleg (bijschrift)?

6. Klopt de foto bij het bericht?

7. Is de titel neutraal (zonder hevige emoties)?

8. Is het gebruik van hoofdletters en uitroeptekens normaal?

Is het antwoord vaak 'nee'? 
Dan waarschijnlijk nepnieuws!

4. Vind je het nieuws ook op
betrouwbare nieuwssites?

Gebruik Google (of een andere zoekmachine). Tik een paar zoek-woorden / een belangrijke zin in en

kijk of het nieuwsbericht ook op andere betrouwbare(!) sites staat.

MEER TIPS vind je ook op 

PROBEER HET EENS!

DOEL: misleid je klasgenoten met nepnieuws

Wat ga je doen?

• in groepjes van vier leerlingen
• verzamel je  online over één thema drie berichten
• twee berichten zijn echt nieuws
• één bericht is nepnieuws
• je presenteert als groep de berichten aan de klas
• VRAAG: Herkent de klas het bericht met nepnieuws?

HOE? Kies een thema!

Ander nieuwsthema? Overleg met mij!

• Zoek online - 2 nieuwsberichten + 1 nepnieuwsbericht
   Wat vind jij interessant? Verzamel opvallend/wonderlijk nieuws! 
• Gebruik VERSCHILLENDE nieuwsbronnen
  
• Mag zowel tekst als beeldmateriaal zijn
  
• Je verwerkt je materiaal in Padlet (instructie op papier)

Kies uit: 

1. Klimaat

2. Oorlog Hamas-Israel

3. Oorlog Oekraïne

4. Sport

Aan de slag

Stap 1: Maak groepjes van vier personen -  2 minuten

Stap 2: Kies als groep een thema -  4 minuten

              Vraag mij om de betreffende Padlet-link

Stap 3: Verzamelen drie berichten

              Eind volgende les: twee/drie presentaties 
              (De andere presentaties aan het begin van les erop.)

Lesdoelen

=> je kent de theorie over de almacht van de media

=> je herkent de invloed van de media vandaag de dag

=> je (her)kent het verschil tussen diverse nieuwsbronnen

=> je herkent nepnieuws

Deel 2 - Invloed media

Digitale geletterdheid - HV1

Welkom in deze les!

Mobiel in de telefoontas

Laptop - DICHT

Lesdoelen

=> je kent het verschil tussen diverse nieuwsbronnen

=> je herkent nepnieuws

=> je herkent de invloed van de media vandaag de dag

=> je presenteert drie berichten over een thema

=> je herkent het nepnieuwsbericht in een presentatie

=> je voert een discussie over de invloed van de media

Onzin:

Was niet in Nederland (in Kroätie)

Bericht ging ook nooit in Nederland rond.

Op Engelse  X  (Twitter)

16,7K likes, 5K retweets

Doel: de indruk wekken van wereldwijde opstand tegen de elite (de rijken).

Onzin:

Links: foto van aardbeving in Turkije 

Rechts: foto van aardbeving in Californië

Op TikTok

Marokko, aardbeving en Marrakesh

Waarom is er nepnieuws?

• In Nederland vooral om geld te verdienen.
    Pakkende, sensationele kop => veel ‘clicks’ op => veel geld 
    Ook wel 'clickbaits' genoemd.
• Om meningen te beïnvloeden, bijvoorbeeld in de aanloop
    naar verkiezingen  (om dus 'stemmen' te winnen)  

Bewijs: media hebben nog altijd invloed!

Invloed media

1.  Jij bent het publiek en bepaalt ZELF wat je ziet, hoort en leest.

2. Interactief - Jij zoekt (ontvangt) informatie ontvangt, maar deelt (zendt)
    ook informatie op internet         (bv. een chat, een comment, een eigen

    YouTube-kanaal starten, een advertentie plaatsen et cetera)

Het actieve publiek - interactief

Invloed media

Het actieve publiek - interactief

Je kunt op internet makkelijk 'gelijkgestemden/lotgenoten' vinden, mensen die hetzelfde denken/vinden/meemaken als jij.

Gevaar: nepnieuws kan steeds meer echt
                (betrouwbaar) gaan lijken in deze groep.

Hoe herken je nepnieuws?

1. Staat er een datum bij het artikel?

2. Zie jij wie het artikel heeft geschreven?

3. Zijn de bron en schrijver bekend en betrouwbaar?

4. Vind het nieuws ook op betrouwbare nieuwssites?

5. Staat onder de foto uitleg (bijschrift)?

6. Klopt de foto bij het bericht?

6. Is de titel neutraal (zonder hevige emoties)?

7. Is het gebruik van hoofdletters en uitroeptekens normaal?

Is het antwoord vaak 'nee'? 
Dan waarschijnlijk nepnieuws!

VERDER WERKEN

• Zoek online - 3 nieuwsberichten + 1 nepnieuwsbericht
   Wat vind jij interessant? Verzamel opvallend/wonderlijk nieuws! 
• Gebruik VERSCHILLENDE nieuwsbronnen
  
• Mag zowel tekst als beeldmateriaal zijn
  
• Je verwerkt je materiaal in Padlet (zie instructie van vorige les)

Klaar? Zoek nog wat extra berichten (max. 5)

Presentaties

Discussie: invloed media

1.  Het publiek bepaalt ZELF wat zij ziet, hoort en leest.

2. Interactief - iemand die informatie ontvangt, kan op internet ook

     informatie verzenden

Het actieve publiek

• Hoe kijk jij nu aan tegen de macht/invloed van de media?
• Moeten de overheid / wijzelf iets doen tegen nepnieuws?

Lesdoelen

=> je kent het verschil tussen diverse nieuwsbronnen

=> je herkent nepnieuws

=> je herkent de invloed van de media vandaag de dag

=> je presenteert drie berichten over een thema

=> je herkent het nepnieuwsbericht in een presentatie

=> je voert een discussie over de invloed van de media