§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§2.3 Delfstoffen in alle soorten en maten

Planning

- Herhaling §2.2

- Leerdoelen §2.3

- Uitleg 

- Huiswerk

Absolute of relatieve ouderdom?

Stollingsgesteente

Sedimentgesteente

Metamorfgesteente

Marmer

Graniet

Zandsteen

Leisteen

Kalksteen

Basalt

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorfgesteente

Leerdoelen

- Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.

- Je begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.

- Je kunt met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven.

Wat zijn delfstoffen?

Delfstoffen = zijn stoffen die we uit de grond halen. 

• Er zijn verschillende soorten delfstoffen:
  

1. Metalen, zoals: aluminium en goud.

2. Fossiele brandstoffen, zoals: steenkool, aardolie en aardgas

3. Diverse grondstoffen, zoals: grind en kalksteen.

1. Metalen

 Voorbeelden: ijzer, aluminium, tantaal, indium, lithium, koper, chroom, nikkel, lood, zink, tin, goud, zilver en platina.

                                                       Metalen worden gewonnen uit ertsen

Wat zijn ertsen?

Dit zijn de mineralen waarin een metaal zit en waaruit een grondstof kan worden gewonnen.

Voorbeelden van ertsen zijn:

• ijzererts
  
• kopererts
  
• zilvererts
  
• gouderts
  

Dagbouw

Schachtbouw

Mijnbouw

2. Fossiele brandstoffen 

0

Steenkool is ontstaan uit?

1. Lagen zand
2. Plankton
3. Plantenresten
4. Grind

Klimaat  →  tropisch klimaat 

Carboon: 350 tot 290 miljoen

 jaar gelede

Ligging →  rond de evenaar

→ Tropisch moeras

Planten → veen → bruinkool → steenkool ( ontstaan uit plantenresten)= inkolingsproces

                                                                                                   3 fases:

2

2. Door sedimentatie komt het veen steeds dieper te liggen. Met de diepte stijgt de temperatuur. Daardoor kan het pakket veen omgezet worden in bruinkool.

3

3. Wordt de druk en vooral temperatuur nog hoger, dan zal bruinkool veranderen in steenkool en gaat het laatste water en gas eruit. Deze 3 fases samen worden het inkolingsproces genoemd.

1

1. Afgestorven planten komen onder water te liggen, in een moeras. Door zuurstof te kort, verteren de planten niet. Er ontstaat veen.

Beantwoord zoveel mogelijk van onderstaande vragen 

Waaruit ontstond aardolie?

In welke periode (tijdvak)/ klimaat/ omgeving ontstond aardolie?

Waar kun je aardolie vinden?

Waarom heb je zand/ klei nodig voor de ontstaanswijze van aardolie?

3. Diverse grondstoffen

Bijvoorbeeld: keukenzout, grind en kalksteen.

Uit wat ontstaat aardolie?

1. Dinosauriërs
2. Uit zeewater op diepe plekken
3. anorganische resten
4. plankton, bacteriën en algen

Delfstoffen raken op!

• Veel delfstoffen nodig voor allerlei producten > 

       hoog verbruik delfstoffen

• Voorlopig genoeg delfstoffen
• In de toekomst raken de reserves op (de schaarste delfstoffen zijn: antimoon, goud, zink en molybdeen).

Opdracht

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten van §3 in je werkboek:

Zie het bord / SOM.