verzuiling, pacificatie en feministen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting

Nederland van 1848 tot 1917

 Verzuiling pacificatie en feministen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen
- waarom in de verzuiling in Nederland aan het eind van de 19e eeuw ontstond.

-  waarom rond 1917 een aantal politieke problemen werd opgelost en welke dit waren.

-waar vrouwen tijdens de eerste feministische golf voor streden.

Verzuiling

De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten (tussen: ±1848 en ±1965)

Deze zuilen krijgen in de 19e eeuw allemaal hun eigen politieke partij

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkere helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

Situatie in Nederland

• Strijd voor Algemeen Kiesrecht
  

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

• Schoolstrijd

Waar streefden de protestanten naar?

1. De protestanten wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De protestanten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De protestanten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De protestanten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de katholieken naar?

1. De katholieken wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De katholieken wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De katholieken wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De katholieken wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de sociaal-democraten naar?

1. De socialisten wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De socialisten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De socialisten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De socialisten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de feministen naar?

1. De feministen wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De feministen wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De feministen wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De feministen wilden gelijke rechten tussen mannen en vrouwen.

Caoutchouc-artikel

1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

Situatie in de wereld

• Eerste Wereldoorlog

• Russische Revolutie

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

Feminisme

Vrouwen die opkomen voor 

de (gelijke) rechten van de vrouw

Feminisme
Wat is feminisme?

• Feministen willen gelijke rechten voor mannen en vrouwen.

• Eind 19de eeuw gaan voornamelijk rijke vrouwen gelijke rechten beginnen eisen.

Feminisme
Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs was de eerste vrouw aan de universiteit.
• Als dokter was ze voorstander van anticonceptie.
• Ze eiste het recht om te mogen kiezen, aangezien ze belasting betaalde en opgeleid was.
  

Eerste feministische golf

• In de wereld: vanaf 1848 (suffragettes)

• In Nederland: 1870-1920

• Doel 1: Kiesrecht voor vrouwen
• Doel II: Toelating tot universiteiten

Organisaties

Vrije Vrouwen Vereeniging (VVV) (1889-1903)

Doel: "het bevorderen van het maatschappelijk belang der vrouw en hare geestelijke en staatkundige ontwikkeling

Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (1894-1919)

Doel: kiesrecht voor vrouwen

Tegenstanders

• 'Onfatsoenlijk'
  

• 'De rol van de vrouw is binnenshuis'

• 'De vrouw is een moeder'

• 'Politiek is geen plek voor vrouwen'

Het zijn vooral de rijke vrouwen die opkwamen voor gelijke rechten tussen man en vrouw.
Waarom lagen arbeidersvrouwen niet wakker van het feminisme, denk je?

Succes rond 1917

• Rol vrouw in de Eerste Wereldoorlog

• Rol van de vrouwen door het recht op onderwijs was verbeterd

Kiesrecht!

• 1917: passief kiesrecht

• 1919: actief kiesrecht

Even terug

Politieke tegenstellingen

• De socialisten willen algemeen kiesrecht, de liberalen en de confessionelen niet
  
• De confessionelen willen geld voor bijzonderde scholen, de liberalen en de socialisten niet
• De confessionelen en socialisten besluiten op elkaars voorstellen te gaan stemmen, waardoor er toch een meerderheid ontstaat.
• Hierdoor worden de liberalen buiten spel gezet

Pacificatie

1917

• Pacificatie betekent letterlijk: vredestichting
  
• Er werd tussen de partijen politieke vrede gesloten door een oplossing te vinden voor een aantal politieke problemen

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie 

• Er komt een einde aan de Schoolstrijd: zowel Openbaar- als Bijzonder onderwijs krijgen nu geld van de overheid

• Er komt Algemeen Kiesrecht voor mannen (vanaf 23 jaar)

     Er komt kiesrecht voor vrouwen  (1917: passief kiesrecht, 1919: actief kiesrecht)

• Er komt een verandering van het kiesstelsel: het districtenstelsel wordt vervangen door evenredige vertegenwoordiging. Dit hebben we tegenwoordig nog steeds

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie (2)

• Einde van de politieke macht van de Liberalen: pas in 2010 komt er weer een Liberale minister-president, Mark Rutte

Verhoudingen vóór en na de Pacificatie van 1917

'Sinterklaasfeest van 1917'

Aletta Jacobs

Zij krijgt hier 'niks', omdat vrouwen slechts passief en geen actief kiesrecht kregen.

Pieter Jelles Troelstra

Hij was blij, omdat er algemeen kiesrecht voor mannen kwam.

Abraham Kuyper

Hij was blij, omdat er ook geld kwam voor bijzonder onderwijs.

Wie zal er niet tevreden zijn met de Pacificatie van 1917?

1. socialisten
2. katholieken
3. protestanten
4. feministen

Hoeveel procent van de mannen mocht in 1888 stemmen voor de Tweede Kamer?

1. 10%
2. 20%
3. 25%
4. 50%

Het Caoutchouc-artikel werd ingevoerd in:

1. 1848
2. 1887
3. 1914
4. 1918

Het Caoutchouc-artikel heeft als gevolg dat:

1. Iedereen mag stemmen
2. Alle mannen mogen stemmen
3. De kiesdrempel steeds lager wordt
4. Er rubber ingevoerd wordt vanuit Indie

Pacificatie 1917
1919

• In 1919 kwam er ook actief vrouwenkiesrecht.
• Vanaf nu is er sprake van algemeen kiesrecht.

0

Aan de slag

Huiswerk feministen:

Opzoeken: zoek van de volgende personen een afbeelding op en plak deze in je schrift. Zet naast de afbeelding een korte omschrijving (of opsomming van feiten) van deze persoon:

Aletta Jacobs, Wilhelmina Drucker

Maken opdracht 1.4: 3, 5, 6, 7 en 8