5V AK 3.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.4 Druk en rek in de aardkorst

H3 Endogene en exogene processen

Domein: Aarde

VWO 5

Lesdoelen

• Ik kan het ontstaan van een aardbeving uitleggen en de gevolgen beschrijven.
• Ik kan beschrijven hoe plooiingsgebergten ontstaan en uitleggen waarom sedimentgesteenten in deze gebergten worden aangetroffen.
• Ik kan het ontstaan van breukgebergten als gevolg van rek in de aardkorst beschrijven.

Programma

- Terugblik op het schema en eerste paragrafen 

- Uitleg met filmpjes en tussendoor opdrachten bij 3.4

- korte break

- Maken opgaven Vulkanisme, Gebergten, Tsunami's

- Uitleg over Verwering: gesloopt gesteente (3.5)

Waarom daar? Pak de atlas!

Algemene feiten over aardbevingen

• De zwaarste aardbevingen ontstaan bij transforme- en convergente plaatgrenzen.
• Aardbevingen ontstaan wanneer spanning > de sterkte (buigbaarheid of elasticiteit) v/h gesteente.
• Gesteente breekt plotseling -> de spanning verdwijnt -> gesteentelagen verschuiven.

Aardbevingen meten

• Aardbevingen meet je met een seismograaf. 
• De magnitude (sterkte gemeten in hoeveelheid vrijgekomen energie) kun je aflezen m.b.v. de schaal van Richter.
• De intensiteit (sterkte gemeten aan hoeveelheid schade) kun je aflezen met de schaal van Mercalli.

Wat zie je? En hoe ontstaat dit?

Opgaven

• 2 en 3 maken!

Straks verder met Tsunami's en typen gebergten!

Opgave 2A

Komen er ook gebergtes voor bij divergerende of transforme plaatbreuken?

Bekijk GB: 161-162

REK

Breukgebergte: rek

Aardplaat beweegt twee kanten op. 

Plaat scheurt/breekt.

Deel zakt weg -> Slenk

Hoge rand -> Horst

Deel 2

- Examenopgave Vulkanen

- Afmaken opgaven paragraaf 3.4 (opgave 4!)

- Lezen paragraaf 3.5

- Korte uitleg

Kijkopdracht bij gesloopt gesteente

Vul het schema over verwering

Typen en waar komt het voor!

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

Vorstverwering

door temperatuurverschillen

Biologische verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

• Veroorzaakt door temperatuurverschillen: uitzetten en krimpen
• Woestijngebieden en poolgebieden door grote temperatuurverschillen en water dat in spleten bevriest (vorstverwering)

• Veroorzaakt door chemische reacties: samenstelling verandert,        vb: kalk lost op, ijzerhoudend gesteente gaat roesten
• Vooral in warme, vochtige gebieden

Boomwortels

Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding

Chemische verwering

Mechanische verwering: water

Mechanische verwering: temperatuur

Mechanische verwering: planten