11.3 - Zwanger V2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 11 - Voortplanting

Hoofdstuk 11 - Voortplanting

11.1 - Man en vrouw

11.2 - Bevruchting

11.3 - Zwangerschap

11.4 - Je lijkt op...

11.3 - Zwanger

11.2 - Bevruchting

Herhaling

Een embryo is....

1. Een pasgeboren baby
2. Een klompje cellen in de baarmoeder
3. Een bolletje cellen voor innesteling
4. Een onbevruchtte eicel

Welke vorm van anticonceptie zorgt dat de eicel niet door de eileider kan?

1. Het spiraaltje
2. Sterilisatie
3. Een condoom
4. de pil

Wat is waar over anticonceptiemethoden zonder voorbehoedsmiddel zoals coïtus interruptus en periodieke onthouding?

1. Coïtus interruptus is onbetrouwbaar
2. Periodieke onthouding is onbetrouwbaar
3. Beide methoden zijn onbetrouwbaar
4. Beide methode zijn zeer betrouwbaar

coïtus interruptus, wat is dat?

1. Geslachtsgemeenschap waarbij de man klaarkomt
2. vroegtijdig terugtrekken van de penis uit de vagina, voordat de zaadlozing plaatsvindt
3. Geslachtsgemeenschap waarbij een condoom gebruikt wordt
4. Periodiek onthouding

Hormonen in de morning-afterpil
voorkomen...

1. zaadlozing
2. innesteling
3. eisprong
4. menstruatie

Welk hormoon wordt gemeten bij zwangerschap?

1. Oestrogeen
2. HCG
3. Progestoron
4. FSH

11.3 - Zwanger

Doelen van de paragraaf

Je kan uitleggen hoe een embryo zich ontwikkelt

Je kan uitleggen wat er in het lichaam van een zwangere vrouw verandert

Je kan uitleggen wat er tijdens de zwangerschap in de baarmoeder gebeurt

Je weet wat gevaarlijk is voor een embry/foetus

Je kan vertellen wanneer een bevalling plaatsvindt en wat er tijdens en na de bevalling gebeurt

Je weet hoe tweelingen ontstaan

Je kan uitleggen waar jouw bouwplan staat

Je kan omschrijven wat het verschil is tussen fenotype en genotype

Je kan uitleggen hoe aangeboren aandoeningen kunnen ontstaan

Verandering bij het kind

Bevruchtte eicel 

embryo (0-12 weken) - bolletje cellen, onherkenbaar als mens (embryonale fase)

foetus (12-40 weken) - Lijkt al op klein mensje, nu vooral nog groei

Verandering bij de moeder

Week 0-12: weinig te zien 

na 20 weken: buik wordt dikker, beweging voelbaar

Organen raken verdrukt (waaronder blaas)

Melkklieren in de borsten groeien -> voorbereiding op borstvoeding

Leven in de baarmoeder

Vruchtwater

Navelstreng

Navelstrengader -> voedingsstoffen en zuurstof naar kind

Navelstrengslagader -> koolstofdioxide naar moeder 

Placenta/moederkoek

Wat is schadelijk?

Alcohol, drugs, nicotine -> schadelijk effect, slechte groei

Tot 12 weken kans dat iets misgaat in ontwikkeling het grootst, nog grotere kans door schadelijke stoffen

De bevalling

Na ~40 weken

Weeën en indaling

Ontsluiting

Uitdrijving

Nageboorte

De bevalling

Stuitligging (l)

Dwarsligging (r)

Keizersnede - snee onderin de buik 

Tweeling

Eeneiige tweeling -> één bevruchtte eicel

Twee-eiige tweeling -> twee bevruchtte eicellen

Drie- of vierlingen: kleine kans 

(1/6400 voor drieling, 1/500.000 voor vierling)

11.4 - Je lijkt op...

Herhaling

Jouw bouwplan

Mens: 46 chromosomen (23 x 2)

'draden' met bandjes (genen) in celkern met alle informatie over jouw eigenschappen

Variant van een gen (bijvoorbeeld gen voor oogkleur) is een allel

(blauwe allel voor oogkleur)

Hoe bepaalt DNA je eigenschappen

Genen in DNA bepalen welke eiwitten worden gemaakt

Eiwitten kunnen vrijwel alle processen regelen

vb: P-eiwit regelt oogkleur (zie boek)

Je lijkt op...

Zaadcellen en eicellen bevatten informatie van vader en moeder

Elke zaadcel en eicel: 23 chromosomen

Komen bij elkaar tot 46 chromosomen na bevruchting

Jongen

Meisje

Je lijkt op...

Genotype - informatie op je genen

Fenotype - eigenschap die tot uiting komt

Aangeboren aandoeningen

Ziekte of aandoening geërfd van ouders

voorbeeld: syndroom van Down

47 chromosomen ipv 46

Oudere moeder = grotere kans

Aangeboren aandoeningen

Test op syndroom van Down:

Cellen van foetus nodig voor test

Vruchtwaterpunctie - Vruchtwater uit baarmoeder gezogen 

Vlokkentest - Cellen uit placenta opgezogen

Vragen

We noemen een ongeboren kind een foetus...

1. Van week 20 tot de geboorte
2. Van week 1 tot 12
3. Van week 12 tot geboorte

Wat is een andere naam voor placenta?

1. Embryo
2. Moederkoek
3. Foetus
4. Navelstreng

Wat is de functie van de placenta?

1. Voedingsstoffen en zuurstof naar de baby
2. Afvalstoffen vanaf de baby naar de moeder
3. Beide antwoorden zijn juist
4. Beide antwoorden zijn onjuist

Wanneer is de kans op een miskraam het grootst?

1. na 12 weken
2. voor 12 weken
3. voor 20 weken
4. na 22 weken

Wat is de volgorde van de bevalling?

1. ontsluiting - uitdrijving - nageboorte
2. uitdrijving - ontsluiting - nageboorte
3. ontsluiting - nageboorte - uitdrijving
4. uitdrijving - nageboorte - ontsluiting

Gewone cel

Eicel

Zaadcel

Gewone cel

Bevruchting

Bevruchte eicel

Met welke methode kan een dokter onderzoeken of een ongeboren kindje syndroom van Down heeft?

1. Vlokkentest
2. Vruchtwaterpunctie
3. Beide methoden
4. Beide methoden niet

Aan het werk

Maken: opdrachten 11.3& 11.4 - delen die je moeilijk vindt

Leren: 11.1-11.4