Goederenrecht les 4: Verkrijging onder algemene titel

• Goederenrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Goederenrecht les 4

Verkrijging van goederen

Terugblik vorige week & huiswerk

Bespreken opdracht 7 (H10 Basisboek Juridisch)

Absolute rechten op goederen, hoe zit het ook alweer? 

Een aantal vragen; doe mee! 

We kennen 8 verschillende absolute rechten op goederen. Welke 8 zijn dit?

Eigendom is het meest omvattende recht dat iemand op een zaak kan hebben.

1. Juist
2. Onjuist

Hoe noemen we het soort recht om in, op of boven de grond van een ander gebouwen of beplanting in eigendom te hebben?

1. Erfdienstbaarheid
2. Erfpacht
3. Opstal
4. Vruchtgebruik

Hoe noemen we het recht dat iemand bijvoorbeeld het pad op de grond van de buurman mag gebruiken om met zijn fiets bij zijn eigen erf te komen?

1. Erfpacht
2. Opstal
3. Erfdienstbaarheid

Hypotheekrecht en pandrecht lijken veel op elkaar. Het verschil is...

1. een pandrecht wordt op niet-registergoederen gevestigd
2. een pandrecht wordt op registergoederen gevestigd

Verkrijging van goederen

Als je eigenaar wordt van een goed, verkrijg je een goed. 

Koper = verkrijger (verkrijgt het goed)

Verkoper = vervreemder (niet langer eigenaar van het goed)

Twee manieren van verkrijgen (art. 3:80 BW): 

1. verkrijging onder algemene titel (deze week);

2. verkrijging onder bijzondere titel (volgende week). 

Verkrijging onder algemene titel

Verkrijging onder algemene titel is een wijze van eigendomsverkrijging door:

a) erfopvolging;

b) boedelmenging; 

c) fusie van bedrijven. 

Bij verkrijging onder algemene titel gaan niet alleen de rechten, maar ook de plichten over. M.a.w.: alle bezittingen en schulden gaan van het ene vermogen over in het andere vermogen. 

De verkrijger treedt als het ware in de schoenen van de vorige eigenaar!

Wetsartikel?

Voorbeeld:

Tante Elisa heeft in haar testament bepaald dat haar nichtje Eva haar enig erfgenaam is. Eva erft als enig erfgenaam het volledige vermogen van haar tante. 

Dit noemen we verkrijging onder algemene titel, omdat Eva alle bezittingen en alle schulden van haar tante verkrijgt. 

a) Erfopvolging

Er is sprake van erfopvolging als het vermogen van de erflater naar zijn/haar erfgenaam/erfgenamen gaat. 

Erfopvolging = verkrijging onder algemene titel. Waarom? Omdat de erfgenamen door erfopvolging het volledige vermogen (zowel bezittingen en schulden) verkrijgen. 

b) Boedelmenging 

Het samenbrengen van goederen en schulden tot één gemeenschap. 

Dit gebeurt bijv. bij trouwen in gemeenschap van goederen. Als de echtgenoten dan trouwen, smelten de vermogens samen tot één vermogen (oude wetgeving volledig, nieuwe wetgeving alleen na huwelijk). 

c) Fusie van bedrijven 

Twee bedrijven vormen samen één nieuw bedrijf. 

Hier is sprake van als twee bedrijven samengaan en één nieuw bedrijf vormen. Waarom dan sprake van verkrijging onder algemene titel? Door de fusie worden de vermogens van beide bedrijven één nieuw vermogen van het nieuwe bedrijf. 

Voorbeeld: Delhaize en Ahold fuseren tot Ahold Delhaize (2015).

Wat is het gevolg van verkrijging onder algemene titel?

Welke drie vormen van verkrijging onder algemene titel kennen we?

Afsluiting: wat hebben we geleerd?

• Wat is verkrijging?
• Welke twee manieren van verkrijging zijn er?
• Wat is het gevolg van verkrijging onder algemene titel?
• Welke drie vormen van verkrijging onder algemene titel zijn er en wat houden ze in?  

Vragen?

Goederenrecht les 5

Verkrijging van goederen - overdracht

Verkrijging van goederen (herhaling)

Eigenaar van een goed worden = verkrijging.

Koper = verkrijger

Verkoper = vervreemder 

Twee manieren van verkrijging:

1. verkrijging onder algemene titel (vorige week)

2. verkrijging onder bijzondere titel (deze week)

Verkrijging onder algemene titel

Drie vormen van verkrijging (bij wet geregeld, zie art. 3:80 lid 2 BW). 

Bij verkrijging onder algemene titel gaan niet alleen de rechten, maar ook de plichten over. M.a.w.: alle bezittingen en schulden gaan van het ene vermogen over in het andere vermogen. 

Verkrijging onder bijzondere titel

Bij verkrijging onder bijzondere titel gaat er een afzonderlijk goed over naar het vermogen van een ander persoon. Het gaat hierbij dus niet om het volledige vermogen dat van de een naar de ander gaat. 

Bijvoorbeeld: de koop van een auto, een fiets, kleding etc. 

Voorbeeld

Tina verkoopt haar laptop. Teun is al een lange tijd op zoek naar een laptop en besluit die van Tina te kopen. Tussen Tina (vervreemder) en Teun (verkrijger) ontstaat een koopovereenkomst. Teun krijgt hierdoor alleen het recht van eigendom op deze laptop. Hij verkrijgt deze laptop onder bijzondere titel.

Teun heeft niets te maken met de rest van Tina's vermogen. Dit blijft bij/van haar. 

Vormen van verkrijging onder bijzondere titel

Er zijn drie vormen van verkrijging onder bijzondere titel: 

a) overdracht

b) verjaring

c) onteigening

Dit is geregeld in art. 3:80 lid 3 BW. 

a) Overdracht

Overdracht = aflevering. Bij overdracht willen beide partijen dat een goed overgaat naar de ander (dus dat de ander eigenaar wordt van dat goed). Art. 3:84 BW. 

Overdracht is de meest bekende vorm van verkrijging. 

Overdracht (vervolg)

Drie eisen voor een geldige overdracht: 

- beschikkingsbevoegdheid 

- geldige titel

- levering 

1. Beschikkingsbevoegdheid

Degene die het goed overdraagt, moet bevoegd zijn over het goed te beschikken. Deze persoon moet het recht zelf hebben om het goed over te kunnen dragen aan een ander. 

Een eigenaar is bevoegd om zijn goed over te dragen (eigendomsrecht). 

De lener, de huurder, de dief en de heler zijn NIET beschikkingsbevoegd. Zij hebben niet het recht om een goed over te dragen aan een ander. 

Derdenbescherming

Als een niet beschikkingsbevoegde een goed overdraagt, wordt niet voldaan aan de eisen van overdracht (eis 1 ontbreekt). En dan?

- in principe ongeldige overeenkomst         verkoper kan zijn goed opeisen

- MAAR koper (verkrijger) kan worden beschermd via derdenbescherming

- 'anders dan om niet' en te goeder trouw 

Art. 3:86 BW. 

2. Geldige titel 

= de juridische reden voor de overdracht (waarom wordt het goed overgedragen?) 

Bijv. omdat het goed verkocht/gekocht is. Dan is de geldige titel een koopovereenkomst. Een geldige titel kan ook een schenkingsovereenkomst of een ruilovereenkomst zijn. 

3. Levering

Voor overdracht is tot slot levering vereist. Het goed moet daadwerkelijk aan de ander worden geleverd.

De wet bepaalt welke handeling(en) vereist zijn (afhankelijk van het te leveren goed):

• onroerende zaken en andere registergoederen       via een notariële akte en inschrijving in het openbare register bij het Kadaster;
• roerende zaken en niet-registergoederen        bezitsverschaffing. 

b) Verjaring

Als iemand een aantal jaren onafgebroken zich heeft gedragen alsof hij eigenaar van een goed was, kan diegene door verjaring uiteindelijk toch eigenaar van dat goed worden. 

Afhankelijk van het soort goed hoe lang deze periode ('aantal jaren onafgebroken') moet duren. In principe:

- roerende zaken: 3 jaar (te goeder trouw)

- onroerende zaken: 10 jaar (te goeder trouw)

- te kwader trouw: 20 jaar (art. 3: 105 BW)

c) Onteigening

Gedwongen overdracht van het eigendomsrecht van particulieren aan de overheid.

Voorbeeld: de gemeente wil een nieuwe weg aanleggen en heeft grond nodig. De gemeente kan de grond onteigenen (de grondeigenaar verliest het eigendomsrecht en de gemeente krijgt de eigendom). 

- Onteigeningsprocedure via de rechtbank

- Schadevergoedingsplicht! 

Verkrijging onder bijzondere titel gaat over:

1. het gehele vermogen
2. een afzonderlijk goed
3. roerende zaken
4. onroerende zaken

Welke drie vormen van verkrijging onder bijzondere titel zijn er?

Voor overdracht gelden drie eisen. Dat zijn: beschikkingsbevoegdheid, levering en...

1. erfopvolging
2. geldige titel
3. boedelmenging
4. bezitsverschaffing

Om een goed aan een ander te kunnen overdragen moet je het recht hebben dit goed over te kunnen dragen.

1. Waar, want alleen dan ben je beschikkingsbevoegd.
2. Niet waar, een ieder kan een goed aan een ander overdragen.
3. Soms wel, soms niet.

Ook al ben je te kwader trouw, door verjaring kan men toch eigenaar worden van een goed dat niet van hem is.

1. Waar
2. Niet waar

Opdrachten/huiswerk

Maak opdracht 8 en 9 (H10 Basisboek Juridisch)

Niet af? Huiswerk! 

Afsluiting: wat hebben we geleerd?

• Wat is verkrijging onder bijzondere titel?
• Welke drie vormen van verkrijging onder bijzondere titel zijn er?
• Welke eisen gelden er volgens de wet voor overdracht en wat houden ze in?  

Vragen?