v5 literatuur de kunst van lezen en schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is literatuur voor jou?

Literatuur =

Letterenkunst

De kunst van het lezen en schrijven

(Aldus de dikke Van Dale, 2015)

Functies van literatuur

Van elitekunst tot boeken voor alle mensen

Van literaire waarde naar ook literaire functies:

• persoonlijk: ontspanning, emotieverwerking, kennisvergaring van leven en  wereld, misstanden aan de kaak stellen, antwoord geven op vragen, genieten van stijl en de denkwereld achter het boek
• sociaal cultureel: uitbreiding woordenschat, taalgevoel, inzicht cultuur

Wat zegt Rubinstein hier over de functie van literatuur?

Wanneer wordt taal kunst?

• voetbal, wetenschap muziek, kleding, foto's en tekst: allemaal uitingen van cultuur
• Als de aandacht van de toeschouwer, luisteraar of lezer wordt gericht op de uitdrukking en schoonheid

Wanneer is iets kunst voor jou?

Hemingway, kort verhaal:

• Te koop: babyschoentjes, nooit gedragen
• is dit een zakelijke boodschap?

Literatuur

• Lezen van een literaire tekst, een roman of gedicht vraagt om een andere manier van lezen dan het lezen van een zakelijke tekst
• Een literaire tekst wordt ook anders geschreven dan zakelijke tekst

In literatuur draait alles om betekenis

• Een zakelijke tekst moet éénduidig zijn, burgerlijk wetboek van strafrecht laat niets aan fantasie over...
• Een literaire tekst heeft net zo veel betekenissen als lezers (meerduidig!), veel wordt aan jouw fantasie overgelaten
• Jouw (lees)ervaring, kennis en (lees)vaardigheid zijn van belang
• Een tekst heeft net zo veel betekenissen als het aantal lezers dat die tekst heeft
• Maar: niet elke interpretatie is per definitie juist
• Door uitwisseling: je kunt betekenis die je zelf a.d. tekst gaf verbreden, verdiepen of op heel andere ideeën brengen

Leesmanieren 

• Hangt samen met je leeservaring en leesbehoeftes
• Belevend (lekker ontspannen)
• Herkennend (je identificeert je met personages)
• Reflecterend (als je aan het denken gezet wilt worden)
• Interpreterend (als je op zoek gaat naar diepere betekenislagen)
• Poëticaal (als je literaire context en literatuuropvattingen 
• Leesmanieren zijn (bij meer ervaring) te combineren

Schrijvers en dichters

• Schrijvers: goede en kritische lezers
• Schrijver: creëert een fantasiewereld die hij ozet in taal
• Dichters: drukken bijzondere of complexe ervaringen uit in poëtische taal  
• Een dichter 'verdicht' een ervaring (maakt hem kleiner)
• Een schrijver creëert een verhaal met een handeling (smeert het uit)

Leg uit wat meerduidigheid is door een situatie te beschrijven

opdrachtje

Maak vraag 6 op bladzijde 134