Les 3: De Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De tijd van ontdekkers en hervormers

Les 3: De Reformatie

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven welke kritiek er was op de katholieke kerk.

2. Je kunt beschrijven hoe de kritiek leidde tot een splitsing in de kerk.

3. Je kunt beschrijven hoe het protestantisme werd verspreid en welke strijd tussen katholieken en protestanten ontstond.

K.A. - de protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had

Wat weet je al van de
Rooms katholieke kerk?

humanisten

Net als de filosofen uit de oudheid stelden ook de geleerden van de renaissance de mens centraal. Gelovigen moeten niet zomaar doen wat de kerk zegt, maar zelf de bijbel bestuderen.

     -->

           Erasmus kwam met een

           nieuwe vertaling van het

            Nieuwe Testament.

Lof der Zotheid (1509)

Er was al eerder kritiek op de katholieke kerk en bv. de paus, maar door de boekdrukkunst werd deze kritiek meer verspreid. Erasmus vond dat de kerk afweek van het ware christendom.

We gaan terug naar de 16e eeuw ....

Maarten Luther (1483-1546)

De Duitse monnik Maarten Luther bewonderde Erasmus. Hij protesteerde met een brief tegen de handel in aflaten (zonden afkopen) en had kritiek op het bouwen van de Sint-Pieterskerk.

Vogelvrij...

Luthers brief werd veel gelezen. De paus verbande hem uit de kerk (excommunicatie). Keizer Karel V eiste dat hij zijn woorden introk. Toen hij dat niet deed, kon hij als ketter worden gedood.

                       <--

                       De Rijksdag in

                        Worms (1521)

De Reformatie

Luther riep Duitse vorsten op kerken te hervormen. Hierdoor kwamen er nieuwe, protestantse kerken. Het christendom viel uiteen door deze Hervorming: katholieken en protestanten.

Een verschil...

              Protestantse kerk                                  Katholieke kerk

Johannes Calvijn (1509-1564)

Veel Nederlanders waren aanhangers van het calvinisme, een andere protestantse hervormer. Calvijn vond dat je sober moest leven, veel bidden, hard werken en zelfs in opstand kan komen!

Andere verschillen...

Volgens protestanten was het lezen van de Bijbel belangrijk. Geestelijken waren alleen nodig om de Bijbel uit te leggen. Zij stonden niet boven de rest, dus geen verering van bv. heiligen.

Keizer Karel V

Verschillende vorsten zagen voordelen in het protestantisme en namen de kerkelijke rijkdommen in beslag. Karel V ging de strijd aan met Duitse vorsten om zijn rijk weer katholiek te maken.

Inquisitie

In de Nederlanden werden onder Karel V protestanten als ketters vervolgd, maar kreeg hij het protestantisme niet weg. Buiten zijn rijk (Frankrijk) brak ook een godsdienstoorlog uit.

Hugenoten

Na vele oorlogen tussen katholieken en Franse calvinisten, kwam er met het Edict van Nantes een einde aan dit geweld. Frankrijk bleef katholiek, maar hugenoten hadden ook rechten.

Anglicaanse kerk

De Engelse koning Hendrik VIII verbrak in 1534 de banden met de paus en werd zelf hoofd van de Church of England (anglicaanse kerk). De leer van deze staatskerk werd vastgelegd