Examentraining HC Steden en Burgers vwo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Examentraining HC Steden en Burgers vwo

Tijdvak 1-6

Steden en Burgers in de Lage Landen

Na de val van het West-Romeinse Rijk was er in West-Europa steeds minder geld in omloop. Dit maakte aanpassingen nodig in de voedselvoorziening en in het bestuur. Leg uit dat het gebrek aan geld werd opgevangen door:
− het hofstelsel en
− het feodalisme.

Gebruik de bron

➤ Beschrijf twee kenmerken van Antwerpen (dus dingen die je op de afbeelding ziet) die volgens jou echt bij een middeleeuwse stad passen.

Gebruik de bron 

Lees de bron hiernaast.

Lubeck, Rostock en Wismar waren Hanzesteden. Welk doel van de Hanze is in deze bron te vinden? Gebruik in je antwoord een bronelement.

Vaardigheid: geschreven en ongeschreven bronnen

Archeologen en historici bestuderen verschillende soorten bronnen:

• Geschreven bronnen zijn bronnen die uit tekst bestaan, bijvoorbeeld een kleitablet, een boek of een tekst op het internet.
• Ongeschreven bronnen zijn voorwerpen uit het verleden die niet uit tekst bestaan.

Graaf Thibault II van Champagne (een landstreek in Frankrijk) was kwaad geworden toen hij hoorde dat geldwisselaren op weg naar de jaarmarkt waren beroofd. Hij schreef in 1148: ‘Ik zal zulk onrecht niet straffeloos laten plaatsvinden. Dit leidt tot niets minder dan de ondergang van mijn markten.’

Lees de tekst hiernaast.

Leg uit waarom de graaf zijn maatregel belangrijk vond.

Wat zijn voorbeelden van stadsrechten, en wat moesten steden doen in ruil voor stadsrechten?

Stadsrecht

In ruil voor stadsrecht

Een stadsmuur bouwen

Soldaten leveren in oorlog

Zelf wetten maken

Zelf markten organiseren

Belasting betalen

Zet de volgende gebeurtenissen op de juiste volgorde van tijd in de tijdbalk:

1

2

3

4

5

goede contacten Vlaanderen - Engeland

landbouwoverschot

steden krijgen stadsrechten

Guldensporenslag

patriciërs krijgen macht in het stadsbestuur

Is iedere stelling juist of onjuist?

JUIST

ONJUIST

Steden met stadsrechten mochten zichzelf besturen.

Allen de koning van een land kon stadsrechten aan een stad verlenen.

Een stad met stadsrechten mocht een eigen munt slaan.

In een middeleeuwse stad woonden vooral boeren.

In ruil voor stadsrechten betaalde een stad belasting aan de heer van het gebied.

Zet in de goede tijdsvolgorde van boven naar beneden.

Je bent meester en mag zelfstandig aan het werk

Je wordt poorter (officieel burger) van de stad Dordrecht

Je gaat als leerling bij een meester aan het werk

Je legt een meesterproef af

Je wordt gezel 

Gebruik de bron (zie hotspot)
Beschrijf hoe het gebruik van wisselbrieven door banken in Brugge leidde tot het ontstaan van de eerste beurs.

Gebruik bron 1
Een bewering: 'De Bruggenaren hebben er veel aan gedaan om de interregionale handel naar hun stad te halen, maar ze hebben er ook aan bijgedragen dat die handel uiteindelijk naar Antwerpen verschoof.'
Toon de juistheid van beide onderdelen van de bewering aan met behulp van een voorbeeld (zonder bron)

➤Leg uit waarom Amsterdam en Antwerpen door 

hun ligging belangrijke handelssteden konden worden.

Gebruik de bron

Gebruik bron 3
Gilden vervulden verschillende functies. Leg telkens met een verwijzing naar de bron uit hoe taken aan de orde komen op economisch gebied en op het gebied van bonum commune.

Is deze bron een voorbeeld centralisatie of juist van particularisme? Leg je antwoord uit.

In 1385 vond er een dubbelhuwelijk plaats tijdens de Honderdjarige Oorlog.
– Leg uit (zonder bron) waarom Bourgondië in de Honderdjarige Oorlog partij koos voor Engeland en
– Beredeneer welke gevolgen die partijkeuze had voor de handel van Brugge en de Vlaamse lakennijverheid en tenslotte
– Leg uit hoe de gebeurtenis van bron 3 de staatsvorming onder de Bourgondiërs heeft bevorderd.

Is de maker een voor- of tegenstander van de Beeldenstorm? Leg je antwoord uit met een voorbeeld uit de bron

Bron: Een prent met daarop links de geestelijken, de paus en de duivel, rechts staan Nederlandse edelen

Is deze bron betrouwbaar als je informatie wil over de beeldenstorm van 1566? Leg je antwoord uit

Lees de bron (rechts, klik erop om de bron goed te lezen).
Willem van Oranje schreef de Apologie in reactie op de Banvloek van Filips II.

Wat is het belangrijkste verwijt dat Willem van Oranje tegen de Spanjaarden heeft?

Lees de bron hiernaast.

Wat wilde Willem van Oranje met deze oproep bereiken?

In 1585 veroverde het Spaanse leger Antwerpen. De inname van deze stad had gunstige gevolgen voor de ontwikkeling van de Republiek.

Noem twee gevolgen van de inname van Antwerpen die bijdroegen aan de economische bloei van
de Republiek.

Een bewering: De eis van de machthebbers van Silebar komt voort uit de volmacht die de VOC krijgt van de Staten-Generaal. Leg dit uit door aan te geven: zonder bron welke volmacht de VOC in 1602 kreeg en met bron welke eis de machthebbers van Silebar stellen en wat hieruit kan worden afgeleid over het optreden van de VOC in Indonesië.

Bekijk de bron, een schilderij van Aelbert Cuyp uit 1660. een koopman met zijn vrouw voor de haven van Batavia.

Leg uit op welke manier de schilder de economische positie van de Republiek tot uitdrukking brengt. Gebruik in je uitleg twee elementen uit de bron.

De bron toont een belangrijke economische ontwikkelingen in de Republiek. Leg dat uit door:
a. het kenmerkend aspect te noemen dat bij deze bron past
b. aan te tonen dat de bron een goed voorbeeld is van de werkwijze van de VOC in Azië,

Dit schilderij van Isaac Massa door Frans Hals kan worden gebruikt om drie kanten van de bijzondere positie van de Republiek in de zeventiende eeuw te illustreren, staatkundig, economisch en cultureel.
Leg dit uit, telkens met een verwijzing naar de bron.

Gebruik bron 4
Welke twee verklaringen voor het einde van de Gouden Eeuw geeft de bron?

een gebied dat zichzelf bestuurt

aanvoerder van het leger van de Republiek

hier kwamen bestuurders samen om beslissingen te maken op landsniveau

Lokale VOC-heerser die namens de Republiek was aangesteld in een handelskolonie

hoogste ambtenaar van het gewest Holland en daarmee de hele Republiek

een bestuurder van een stad of gewest in de Republiek

Staten-Generaal

raadspensionaris

regent

gewesten

Gouverneur-generaal

stadhouder

Frankrijk

De Republiek

Uit welke zelfstandige gewesten bestaat de Republiek? 

De Republiek

Holland

Overijssel

Friesland

Drenthe

Zeeland

Groningen

Limburg

Gelderland

Brabant

Utrecht

Maak de juist combinaties

VOC

Raadspensionaris

Gouden Eeuw

Rampjaar 1672

WIC

Stadhouder

Handelskapitalisme

Michiel de Ruyter

Driehoekshandel

Johan de Witt

Monopolie

Willem van Oranje