HEY 7.4 Relaties in ecosystemen in evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.4 Relaties in ecosystemen in evenwicht

Les 1

Symbiose is

1. Een voordeel van langdurig samenleven tussen soorten
2. Een nadeel van langdurig samenleven tussen soorten
3. het langdurig samenleven tussen organismen van verschillende soorten
4. het langdurig samenleven tussen organismen van dezelfde soort

Deze symbiose is...

1. Symbiose
2. Parasitisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Geen symbiose maar predatie

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Predatie

Leerdoelen

Je legt het verschil uit tussen habitat en ecosysteem.

Je herkent verschillende relaties tussen organismen.

Je legt uit hoe dynamische evenwichten ontstaan en beredeneert het effect van verstoringen op dit evenwicht.

Habitat

• de levensomgeving van plant /schimmel /dier/bacterie.
• Bij planten ook standplaats genoemt ipv habitat.
• plaats  =  de plek in een ecosysteem waar je een organisme leeft

Door verschillen in niche kunnen verschillende soorten samenleven in dezelfde habitat.

Levensgemeenschap

Alle populaties in de berm vormen samen een 

levensgemeenschap.

Dit zijn dus niet alleen de dieren, maar ook alle planten en bomen!

Levensgemeenschap

Individu

Populatie

Ecosysteem

Ecosysteem = alle biotische en abiotische factoren binnen een bepaald gebied en de interacties daartussen.

Biosfeer

Biosfeer = alle ecosystemen van de aarde samengenomen.

Het boek noemt de biosfeer ook wel "systeem Aarde".
 

In de winter zien we geen lieveheersbeestje. Door welke abiotische factor komt dit?

1. bodemsamenstelling
2. licht
3. temperatuur
4. water / vochtigheid

Ecosysteem?

Ecosysteem?

"Het aantal grote grazers wordt verminderd in de oostvaarderplassen, zodat er het hele jaar rond voldoende gras en struiken aanwezig zijn voor alle grazers. In de winter bepaalt de dikte van een dier of bijvoeren nodig is." Benoem de genoemde organisatieniveaus

Waarom wonen hier geen kikkers??

en waarom hier niet?

Belangrijke relaties in een ecosysteem

- voedingsrelaties (vraat, predatie, voedselconcurrentie)

- woonrelaties (zoals een hol in een boom of in de grond) 

- voortplantingsrelaties (zoals paren, broeden, zorgen voor de jongen).

- symbiosevormen (mutualisme, parasitisme, commensalisme)

Voedselrelaties

In een ecosysteem zijn er voedselrelaties: wie eet wie?

Voedselrelaties geef je weer in een voedselketen of een voedselweb.

• Dieren die elkaar opeten = predatie 
• Planten die gegeten worden door dieren = vraat genoemd

Een habitat bevat:

1. Alleen biotische factoren
2. Alleen biotische factoren
3. Beide biotische en abiotosche factoren
4. Geen van alle

Een levensgemeenschap is :

1. alle biotische factoren in een ecosysteem
2. alle abiotische factoren in een ecosysteem

Wat is ook alweer een ecosysteem?

1. Een afgebakend gebied
2. Een afgebakend gebied met daarin alle levende en levenloze elementen
3. Een afgebakend gebied met alle organismen die daarin leven
4. Een stukje natuurgebied waarin geen beheer wordt toegepast

Noem een verschil tussen predatie en parasitisme

Hoe noemen we competitie tussen organismen die op dezelfde manier gebruik maken van een biotoop?

1. Vijandigheid
2. Rivaliteit
3. Concurrentie
4. Competentie

In welke biotoop verwacht je de meeste habitats?

1. Boeren-akker
2. Tropisch regenwoud
3. Zand-woestijn
4. Duinen

Hoe zat het ook alweer?
Een slang eet een muis. Van welke voedselrelatie is er dan sprake?

1. predatie
2. parasitisme
3. vraat
4. mutualisme

Aan de slag!

7.4 Relaties in ecosystemen in evenwicht

Maken opdr. 35, 36, 37, 39, 40, 41, 42, 43

Nakijken

7.4 Relaties in ecosystemen in evenwicht

Les 2

Leerdoelen

Je legt het verschil uit tussen habitat en ecosysteem.

Je herkent verschillende relaties tussen organismen.

Je legt uit hoe dynamische evenwichten ontstaan en beredeneert het effect van verstoringen op dit evenwicht.

Biotisch of Abiotisch?
Temperatuur.

1. Biotisch
2. Abiotisch

Door welke van de onderstaande relaties kan na de introductie van de roofmijt een plaag van bladluizen in de kas ontstaan?

1. Door concurrentie
2. Door predatie

Wat is een biotoop?

1. zand
2. de rivier
3. een plant
4. de berm

Wat is een voorbeeld van een populatie?

1. Alle olifanten op aarde
2. Alle vissen in een sloot
3. Alle koolmezen in het streekbos
4. De mussen op het achterplein van school

Wat is een levensgemeenschap?

1. alle organismen die samen in een biotoop leven
2. de plek waar bijv. een familie konijnen woont
3. De plek in bijv. een boom waar een specht leeft
4. een plek waar mensen bij elkaar komen

Wat is een levensgemeenschap?

1. Een kudde schapen.
2. Alle dieren in een bos.
3. Alle dieren en planten in een grasland.
4. Alle mieren uit een mierenkolonie.

is dit een populatie?

1. ja
2. nee

Wat is een ecosysteem?

1. dat is een systeem dat het klimaat regelt
2. dat is zijn alle dieren in een gebied
3. dat zijn alle biotische en abiotische factoren in een gebied
4. dat zijn alle planten en dieren in een gebied

individu

populatie

ecosysteem

Dier in zijn biotoop

Sleep de juiste dieren

naar de juiste biotopen

Rivier
Meer
Kustlijn

Woestijn

Regenwoud

Savanne

Hooggebergte

Nivea's van ecologie, zet ze in de juiste volgorden klein naar groot

individu

populatie

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

Dynamisch evenwicht

Het schommelen van populatiedichtheid om een evenwichtswaarrde

Dynamisch evenwicht

Door een regelkring met negatieve terugkoppeling gaan de waarden schommelen rondom de norm = dynamisch evenwicht.

dynamisch  evenwicht tussen prooi en predator

Welke lijn is van de predator en welke van de prooi?

1. Groen = Predator Rood = Prooi
2. Rood = Predator Groen = Prooi

Bij een dynamisch evenwicht

1. wordt de draagkracht overschreden
2. wordt de draagkracht niet overschreden

Bij een plaag

1. wordt de draagkracht overschreden
2. wordt de draagkracht niet overschreden

Hiernaast zie je een diagram van een prooi-predator-relatie. Wie is de predator?

1. Heidewants
2. Lieveheersbeestje
3. Kan beiden zijn
4. Dit is geen diagram van een prooi-predator relatie

Bij een dynamisch evenwicht...

1. Neemt de populatiegrootte predatoren af, en blijft de populatiegrootte voor prooien gelijk
2. Neemt de populatiegrootte prooien af, en blijft de populatiegrootte van predatoren gelijk
3. Nemen populatiegroottes van predatoren en prooien beide toe en af over lange periode
4. Blijven de populatiegroottes van predatoren en prooien gelijk over een lange periode

Er zijn altijd meer predatoren dan prooien in een predator-prooirelatie.

1. waar
2. niet waar

Aan de slag!

7.4 Relaties in ecosystemen in evenwicht

Maken opdr. 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50

Nakijken