De griekse wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.1 De Griekse Wereld

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen waardoor er in Griekenland zelfstandige stadstaten (poleis) ontstonden.
• Je kunt uitleggen hoe de Grieken zich over een groot gebied verspreidden.
• Je kunt uitleggen welke contacten de Grieken met elkaar en met andere volken hadden.
• Je kent de kenmerken van de Atheense en Spartaanse samenleving. 

De Griekse stadstaat

De Griekse stadstaat

• Stadstaat (polis) = stad met het gebied eromheen.
• Door het versnipperde gebied (heuvels, rivieren, bergen, kust, eilanden) ontstonden er zo'n 150 verschillende zelfstandige stadstaten! Ze vormden dus niet 1 staat, zoals Egypte.
• Elke polis had zijn eigen regering en eigen leger. 
• De poleis hadden vaak wel dezelfde goden en taal. 
• Grootste poleis waren Athene, Sparta en Korinthe.

Verspreiding van de Grieken:

Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)
Daarom: koloniseren rondom de Middellandse Zee en Zwarte Zee.

Hierdoor ontstonden contacten met andere volken, bijv. de Romeinen.

Grieken noemden hun gebied Hellas en zichzelf Hellenen.

Kolonies buiten Griekenland

• Er ontstond veel handel

• De mensen in het Middellandse Zeegebied raakte bekend met de Griekse cultuur (zoals: mythologie, beeldhouwkunst, enz.)

Contacten van Grieken:
Onderling 

Op de agora (centrale plaats van de polis) roddelden de Grieken er op los. Alle belangrijke gebouwen/bedrijven waren rondom de agora te vinden.

Middelen van bestaan:

• Ambachten en nijverheid: pottenbakkers, wevers, bakkers, smeden etc.
• Landbouw
• Visserij
• Handel

Contacten van Grieken:
Andere volkeren 

Contact via de handel met o.a. Romeinen, Egyptenaren, Etrusken en Feniciërs
>> invloed op elkaar :

• Schrift - Overgenomen van de Feniciërs + later doorgegeven aan de Romeinen.
• Geld - overgenomen van de Lydiërs in Anatolië >> handig: geldeconomie vervangt ruilhandel.

Kenmerken Atheense samenleving

Vrije volwassen mannen die in Athene geboren zijn (burgers)

Migranten (of kinderen van migranten)

Vrouwen

Slaven

Hadden invloed
(1 meer dan de ander, ligt aan bezit etc.)

Mogen geen grond bezitten/ geen invloed op bestuur / meestal in handel en nijverheid

Mogen geen grond of huis bezitten / zorgen voor kinderen en huishouden

Geen rechten / wel van groot belang >> deden groot deel van het werk

Kenmerken Spartaanse samenleving

Spartanen 
(Mannen en vrouwen) 

Overwonnenen
& 

Omwonenden

Mannen: militaire zaken (vanaf 7 jr. opgeleid)

Vrouwen: geschoold in muziek en poëzie. 

Overwonnenen = nakomelingen van de mensen die in het gebied woonden vóór de Spartanen kwamen >> zij onderwierpen dit gebied. 

>> onderworpen boeren = soort slaven die voedsel produceren. 

Omwonenden = bewoners van onderworpen stadstaten die verder van Sparta aflagen
>> leefden van nijverheid en handel

>> eigen bestuur, maar Sparta heeft macht
>> betalen belasting + leveren soldaten