Les 1.2 Het deeltjesmodel

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Les 1.2 Het deeltjesmodel

Maken: opgave 6, 7 en 9

Let op, bij opgave 9 graag formule, berekening en antwoord mét eenheid opschrijven

6

• a) bouwwerk 1: steen
  
• bouwwerk 2: staal
  
• bouwwerk 3: (gewapend) beton
  
• bouwwerk 4: staal en glas
  
• b) bouwwerk 1: Leeuwenpoort in Mycene
• bouwwerk 2: Eiffeltoren
  
• bouwwerk 3: Radio Kootwijk
  
• bouwwerk 4: Ingang van het Louvre

7

• a) Echt leer wordt gemaakt van de huid van dieren, kunstleer wordt gemaakt van plastic.
  
• b) Echt leer wordt gemaakt van dierenhuiden.
  
• c) Dierenhuiden worden chemisch bewerkt om er echt leer van te maken.

9

• a) 1,3 L
• b) 23 kg
• c) 11 kg/L = 11000 (=11 . 10³) kg/m³ , het is lood.
• d) 169 L 

Les 1.2 Het deeltjesmodel

Leerdoelen 1.2

• 1.2.1 Je kunt met behulp van het deeltjesmodel een materiaal op microniveau beschrijven.
  
• 1.2.2 Je kunt faseovergangen op microniveau beschrijven.
  
• 1.2.3 Je kunt het deeltjesmodel in verband brengen met stofeigenschappen.
  
• 1.2.4 Je kunt smelt- en kookdiagrammen van zuivere stoffen beschrijven.

Het deeltjesmodel

• Macroniveau: niveau waarop je stoffen en verschijnselen kunt waarnemen. eigenschappen als smeltpunt, kookpunt en dichtheid kun je meten met meetapparatuur. 
•  Deeltjesmodel: alles stofeigenschappen worden bepaald door de kleinste deeltjes waaruit stoffen zijn opgebouwd. 
• Microniveau: niveau van de kleinste deeltjes. 

Het deeltjesmodel

Het deeltjesmodel

• Elke stof is opgebouwd uit heel veel moleculen.
  
• Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen. Moleculen hebben een massa en een vorm.
  
• Moleculen zijn voortdurend in beweging. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de moleculen bewegen.
  
• Moleculen trekken elkaar aan. Hoe dichter de moleculen bij elkaar zitten, hoe groter de onderlinge aantrekkingskracht.
  
• Tussen moleculen zit afstand. De ruimte tussen de moleculen is afhankelijk van de fase waarin de stof zich bevindt. Als een stof vast en vloeibaar is, zitten de moleculen dicht tegen elkaar aan. In de gasfase zijn ze los van elkaar en relatief ver van elkaar verwijderd.

Fasen

• Welke 3 fasen kennen wij? 
• Vast
• Vloeibaar
• Gas

phet.colorado.edu

Het deeltjesmodel en stofeigenschappen

• Dichtheid: dichtheid kan veranderen bij het afkoelen van bijvoorbeeld gassen (zuurstof)
• Smelt- en kookpunt: wanneer moleculen elkaar sterker aantrekken, is er meer energie nodig om van elkaar los te komen, hierbij wordt het smelt- en kookpunt ook hoger.
• Warmtegeleidbaarheid: hoe meer de moleculen tegen elkaar aan liggen, hoe beter de stof warmte kan geleiden.  

Smelt- en kookdiagram

Maken: 3 t/m 6 + 8 (vanaf blz 20)

3

• a) Op microniveau wordt de toegevoegde energie tijdens het smelten gebruikt om de moleculen van elkaar los te halen. De moleculen gaan niet harder bewegen. De temperatuur stijgt dus niet.  
• b) op micro niveau wordt de toegevoegde energie tijdens het verwarmen van een zuivere vloeistof gebruikt om de bewegingsenergie van de moleculen te vergroten. Daardoor stijgt op macroniveau de temperatuur van de vloeistof

3

• c) De dichtheid wordt op microniveau bepaald door de massa van de deeltjes en de afstand tussen de deeltjes. De massa van de deeltjes is in beide fasen gelijk. In de gasfase zijn de moleculen veel verder van elkaar verwijderd dan in de vloeistoffase. Daardoor is op macroniveau de dichtheid in de gasfase veel lager dan in de vloeistoffase..  
• d) Tussen de twee ruiten in dubbelglas zit een gas. Omdat in een gas op microniveau degasmoleculen relatief ver van elkaar verwijderd zijn, kunnen deze de warmte-energie slecht aan elkaar doorgeven (slechte warmtegeleider). Daarom  is dubbelglas een goede warmte-isolator

4

• a) Bij afkoeling gaan de watermoleculen minder snel bewegen.
• b) De moleculen in ijs bewegen op een vaste plek. Als het ijs overgaat in water bewegen de moleculen voortdurend langs elkaar heen.
• c) Tijdens het verdampen krijgen de moleculen zoveel bewegingsenergie dat de aantrekkingskrachten tussen de moleculen worden overwonnen. Zij komen dan los van elkaar en gaan dan op veel grotere afstand van elkaar verder bewegen.

5

• a) 𝜌 = 0,80 : 1 = 0,80 kg/L
• b)𝜌 = 0,80 : 350 = 0,0023 kg/L = 2,3 ⋅ 10^-3 kg/L

6

• a) Kookpunt is afhankelijk van de sterkte van de aantrekkingskrachten tussen de moleculen. Aceton heeft een lager kookpunt dan alcohol, dus op microniveau zullen de acetonmoleculen elkaar minder aantrekken dan de alcoholmoleculen.
• b) 

8

• a) Het zeezout bevindt zich in de vaste fase, het water in de vloeistoffase.
  
• b) Als zeezout vast is bij kamertemperatuur en water vloeibaar, moet het kookpunt van water lager zijn dan dat van zeezout.
• c) Het kookpunt wordt bepaald door de sterkte van de aantrekkingskrachten tussen de deeltjes. Als op macroniveau het kookpunt van zeezout veel hoger is dan dat van water, moeten op microniveau de zeezoutdeeltjes elkaar veel sterker aantrekken dan de watermoleculen.