proefexamen PAS OP!

opdracht 1

Beantwoord de opdracht in de volgende dia:

De volgende zes gebeurtenissen hebben te maken met de ontwikkeling van het Britse Rijk. 

Ze staan in willekeurige volgorde.

 Zet ze in de juiste chronologische volgorde, van vroeger naar later.

• A.De East India Company vestigt een eerste factorij in het westen van India.
• B.De Britse regering verwerft volledige politieke macht over India.
  
• C.Een groep Britten richt het ‘Genootschap voor het Bewerkstelligen van de Afschaffing van de Slavenhandel’ op.
  
• D In opdracht van de Engelse koning verkent ontdekkingsreiziger John Cabot gebieden in Noord-Amerika.
  
• E.Groot-Brittannië breidt zijn macht uit in Afrika, omdat daar nog grote niet-gekoloniseerde gebieden zijn.
  
• F.Londense handelaren en het Engelse koninklijk huis richten de Royal African Company op.

Zet ze in de juiste chronologische volgorde, van vroeger naar later.

opdracht 2

Sommige historici hebben beargumenteerd dat er vanaf de 17e eeuw een genocide heeft plaatsgevonden op de oorspronkelijke bevolking van Noord-Amerika. Anderen trekken dit oordeel in twijfel. Zo stelt de Amerikaanse politicoloog Guenter Lewy dat het lot van de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking eerder moet worden gezien als een tragedie dan als een misdaad.

Leg uit wat je moet doen, als je wilt onderzoeken of Guenter Lewy gelijk heeft of niet. Doe dat door:

- uit te leggen wat de term genocide betekent;

- hiervan een belangrijk voorbeeld uit de 20e eeuw te omschrijven;

- twee oorzaken te noemen van de grote sterfte in de 17e eeuw onder de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking;

- een zo precies mogelijke onderzoeksvraag te formuleren.

- uit te leggen wat de term genocide betekent;
- hiervan een belangrijk voorbeeld uit de 20e eeuw te omschrijven;
- twee oorzaken te noemen van de grote sterfte in de 17e eeuw onder de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking;

opdracht 3

a Leg uit, met twee verwijzingen naar de bron, naar welke gebeurtenis deze prent verwijst.

b Benoem (zonder bron) de drie belangrijkste ideeën die ten grondslag lagen aan deze gebeurtenis.

c Leg uit voor welk van deze drie ideeën de mensen op deze afbeelding symbool staan.

Prent uit het einde van de 18e eeuw. Bovenaan staat een dertien-letterige Latijnse uitspraak die betekent: ‘Uit velen één’. Onder de koepel van het gebouw staat ‘vrijheid’, in de berg de tekst 'grondwet en wetten".

a Leg uit, met twee verwijzingen naar de bron, naar welke gebeurtenis deze prent verwijst.

b Benoem (zonder bron) de drie belangrijkste ideeën die ten grondslag lagen aan deze gebeurtenis.

c Leg uit voor welk van deze drie ideeën de mensen op deze afbeelding symbool staan.

opdracht 4  De erbij behorende vragen staan in de volgende dia

 Iedereen moet er daarom van worden doordrongen hoe noodzakelijk het is dat de regering van het land [Groot-Brittannië] zoveel mogelijk inlanders van India in contact brengt met de zegeningen van het onderwijs.* geestelijke in het Indiase hindoeïsme 

 In bepaalde gemeenschappen in India bestond tot in de 19e eeuw een bijzonder religieus gebruik. Wanneer een man was overleden, werd niet alleen zijn lichaam verbrand, maar ook dat van zijn nog levende echtgenote (de weduwe). 

In 1821 spreekt Thomas Fowell Buxton erover in het Britse parlement. 

De tekst is een fragment uit het officiële verslag van de parlementszitting.  .

 

Gisteren nog maar had hij [Buxton] een gesprek over dit onderwerp met een zeer gerespecteerde heer, de eerwaarde heer Thompson, een van de kapelaans van de East India Company. Hij [Thompson] vertelde dat toen hij op een rivier in de buurt van Calcutta voer, hij een menigte zag op de oever, en erachter kwam dat deze mensen zich hadden verzameld om getuige te zijn van de verbranding van een weduwe, die  dit onderwerp met een zeer gerespecteerde heer, de eerwaarde heer Thompson, een van de kapelaans van de Etoen net haar laatste wassing aan het verrichten was. Toen dat gedeelte van de ceremonie was volbracht, werd ze naar de brandstapel geleid. Maar ze viel herhaaldelijk flauw. De mensen begonnen ongeduldig te worden; en uiteindelijk werd ze in gevoelloze toestand op de brandstapel geplaatst en aan het dode lichaam van haar man vastgesjord. Maar het ongelukkige schepsel kreeg haar bewustzijn terug en worstelde om te ontsnappen. Een brahmaan* plaatste onmiddellijk een fakkel in de hand van een van haar kinderen, dat de stapel in brand stak, en het geheel ging in een paar minuten in vlammen op. […] Al deze kwade zaken hadden één oorzaak – de onwetendheid van de inlanders – en het enige geneesmiddel was hen te  onderwijzen.

Stel, je doet onderzoek naar de religieuze en sociale aspecten van de Indiase samenleving in de 19e eeuw. Je hebt twee onderzoeksvragen:
- In hoeverre was het gebruik van weduweverbranding in India in de 19e eeuw een geaccepteerd gebruik onder de inlandse bevolking?
- Welke visie hadden de Britten op de culturele ontwikkeling van de oorspronkelijke inwoners van India? Leg uit, telkens met een verwijzing naar de bron, voor welke onderzoeksvraag deze bron het meest bruikbaar is.

Drie economische gegevens over het Britse Rijk:
- Vanaf het einde van de 18e eeuw tot ongeveer 1830 stijgt in Groot-Brittannië de prijs van ruwe katoen tot grote hoogte.
- In Groot-Brittannië is tussen 1794 en 1856 sprake van een sterke daling in de import van textielproducten uit India.
- In India stijgt de aanschaf van textielproducten afkomstig uit Groot-Brittannië tussen 1810 en 1890 met meer dan 50 procent. Leg met behulp van deze gegevens uit hoe de economische ontwikkeling van Groot-Brittannië en de economische ontwikkeling van zijn koloniën in de 19e eeuw elkaar beïnvloedden.

opdracht 6

Spotprent van John Leech die in 1851 werd gepubliceerd in het Britse satirische tijdschrift Punch. De prent is getiteld ‘Proefstukken van Mr. Punch’s industriële tentoonstelling van 1850 (te verbeteren in 1851)’. De vitrines tonen volgens de opschriften van links naar rechts ‘een ijverige naaivrouw’, ‘een arbeider van 75 jaar’, ‘een gekwelde schoenmaker’ en ‘een zwoegende kleermaker’.

In 1851 keek de wereld met bewondering naar het economische succes van Groot-Brittannië. De tekenaar van deze spotprent plaatste daar een kritische kanttekening bij. Leg deze kritiek uit door:

- met een verwijzing naar de bron de aanleiding van deze spotprent te noemen;

- met verwijzing naar de bron uit te leggen welke kritiek de tekenaar had op de Britse economie;

- het kenmerkend aspect te noemen waar deze prent bij past;

- zonder verwijzing naar de bron uit te leggen wat de Britse politiek al ver vóór 1851 had gedaan om dit soort kritiek te voorkomen.