H2 §3 De opstand breekt uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wat gaan we vandaag doen?

- Proefwerk bespreken 

- Herhaling van de vorige lessen 

- Hoe loopt het af na het Smeekschrift? 

- Aantekening + controle vragen

Tijdbalk invullen 

Neem de volgende jaartallen over in je schrift. Schrijf achter elk jaartal de juiste gebeurtenis. Gebruik je aantekeningen en het boek. 

Individueel in stilte

my.visme.co

Antwoorden tijdlijn 

- 1515: Karel V wordt landsheer van de Nederlanden.

- 1517: Luther publiceert zijn 95 stellingen

- 1521: De Rijksdag van Worms. 

- 1550: Instelling van het Bloedplakkaat. 

- 1555: De Vrede van Augsburg 

- 1559: Filips vertrok voorgoed uit de Nederlanden naar Spanje. 

-1566: Het Smeekschrift der edelen. 

Vorige keer...

• Een groep edelen biedt in 1566 het Smeekschrift der Edelen aan aan de landvoogdes Margaretha van Parma. 
• Ze verzochten haar om aan de koning (Filips II) te vragen om de Staten-Generaal bijeen te roepen om de politieke en religieuze problemen op te lossen. 
• Ook verzochten ze haar om de protestanten minder streng te vervolgen totdat Filips antwoord had gegeven.
• Zij stemt hiermee in.

Wat was het antwoord van Margaretha op het smeekschrift? 

--> ze beloofde de kettervervolgingen te matigen. 

Wat betekend matigen? 

Hagenpreken

• De protestanten kregen moed en gingen in het openbaar diensten houden. 

• Ze hadden geen kerk         diensten buiten de stad in de openlucht            Hagenpreken.

De naam hagenpreek duidt op de plek waar de gelovigen bijeen kwamen: preken bij de heggen. De ‘haag’ had hier vooral de betekenis ‘buiten de stad, waar hagen zijn’.

10 augustus 1556 in het dorpje Steenvorde 

De Beeldenstorm

1566

•  In augustus 1566 gaat het mis.
• Na een oproep, van protestantse predikanten (Hagenpreek), om de beelden in de kerken te verwijderen, worden honderden kerken vernield en geplunderd.
• Deze Beeldenstorm werd overigens niet alleen gedaan door fanatieke protestanten, maar ook door arme en hongerige katholieken en relschoppers.

Alva in de Nederlanden

1567

• Filips II heeft Alva de opdracht gegeven een einde te maken aan de opstand en de 'Beeldenbrekers' te straffen, ongeacht hun rang.
• Alva dacht hier binnen zes maanden wel klaar mee te zijn...
• Margaratha van Parma staat niet achter harde optreden van Alva, en treedt af. Alva volgt haar als landvoogd op.

Fernando Álvarez, hertog van Alva, was één van de succesvolste generaals van Karel V en Filips II. Voor hen had hij al veel belangrijke veldtochten gewonnen.

Hij was al 60 jaar, voor die tijd een hoge leeftijd, toen hij landvoogd van de Nederlanden werd.

Alva had het in de Nederlanden niet naar zijn zin. Hij wilde de orde herstellen , zodat hij naar huis kon, naar Spanje. Vanwege zijn harde optreden kreeg hij de naam "IJzeren Hertog." Alva was niet populair, het verzet tegen het beleid van Filips II nam alleen maar toe. 

Filips is woedend!

• Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm
• Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.
• Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.
• Sommige edelen, zoals Willem van Oranje, vluchtten uit de Nederlanden.

Fernando Álvarez, hertog van Alva, was één van de succesvolste generaals van Karel V en Filips II. Voor hen had hij al veel belangrijke veldtochten gewonnen.

Hij was al 60 jaar, voor die tijd een hoge leeftijd, toen hij landvoogd van de Nederlanden werd.

Alva had het in de Nederlanden niet naar zijn zin. Hij wilde de orde herstellen , zodat hij naar huis kon, naar Spanje. Vanwege zijn harde optreden kreeg hij de naam "IJzeren Hertog." Alva was niet populair, het verzet tegen het beleid van Filips II nam alleen maar toe. 

Raad van Beroerten 

• Bedoeld om daders van de Beeldenstorm te berechten. 
  
•  Iedereen die ook maar iets met de Beeldenstorm te maken had werd gestraft.

• Bijnaam: Bloedraad 
  

Tijdens het berechten van ketters, stond vooral het belang van de koning voorop. Op privileges werd niet gelet.

De Raad werd door het volk vanwege het grote aantal uitgesproken doodvonnissen ook wel Bloedraad genoemd. 

De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank, ingesteld op 20 september 1567 door de hertog van Alva namens koning Filips II. De Raad had tot doel iedereen te vonnissen die op een of andere manier had deelgenomen aan de opstanden van 1566-1567 die waren uitgelopen in de beeldenstorm. 

wheeldecide.com

Heb je het begrepen?

• Wat zijn hagenpreken?
• Wat is de Beeldenstorm?
• Hoe kon de Beeldenstorm ontstaan?
• Wie is Alva en wat kwam hij doen in de Nederlanden?
• Wat richtte Alva op? 

OPDRACHTEN

Maken paragraaf 2.3 blz 52 werkboek 

opdracht 1, 2 en 4

In tweetallen 

Fluisterend 

Niet omgedraaid 

Welk woord weg?

Je krijgt zo dadelijk 3x 4 woorden te zien. Welk woord hoort niet in het rijtje? 

Rij 1

Luther

Calvijn

Protestant

Karel V

Karel V hoort er niet bij, want Luther en Calvijn zijn allebei (protestante) hervormers. Karel V is katholiek en tegen het protestantisme. 

Rij 2

Protestanten

Katholieken

Ketters

Bloedplakkaten

Katholieken hoort er niet bij. Protestanten werden ketters genoemd en werden vervolgd volgens de bloedplakkaten.

Rij 3

Gewest

Landsheer

Landvoogd(es)

Stadhouder

Gewest hoor er niet bij. Landsheer, landvoogd en stadhouder zijn functies die horen bij het bestuur van de Nederlanden.

De Nederlandse Leeuw in een drukpers aangedraaid door Alva, Granvelle en Margaretha van Parma terwijl Don Frederik de leeuw vasthoudt. Onder de omstanders die toekijken bevinden zich de paus en de koning van Spanje

Filips II, de koning van Spanje

De Paus

Margaretha van Parma

Don Frederik, Spaanse legeraanvoerder en zoon van Alva

De Nederlandse Leeuw

De 'Pers van Verdrukking'

De hertog van Alva

De verscheurde privileges (rechten) van het land

De kapotte kroon van de leeuw

Kardinaal Granvelle, een belangrijke adviseur van Filips II