M1 H3.4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Pak alvast je boek, schrift, iPad en kom in de lesson up

Agenda

• Welkom
• Uitleg 3.4
• Opdrachten
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het eind van de les kan je:

• je kunt de rol van de centrale bank bij geldschepping beschrijven
  
  
• Je kunt het verband tussen de maatschappelijke geldhoeveelheid en inflatie verklaren

§4 Waar komt geld vandaan?

Geld kan je gemakkelijk namaken -> iedereen wordt rijker -> winkeliers verhogen de prijzen (mensen kopen het toch wel) -> reële waarde daalt

Centrale bank:

• Regelt het in omloop brengen van chartaal geld en reguleren van giraal geld
• De andere banken hebben een bankrekening hier (particulieren niet)
• De Nederlandsche Bank (DNB) in Amsterdam
• Onderdeel van de Europese Centrale bank (ECB) in Frankfurt

Geldschepping: uitgifte van chartaal of giraal geld

§4 Waar komt geld vandaan?

Uitgifte chartaal geld:

• In opdracht van het ministerie van Financiën
• het nieuwe munt- en papiergeld wordt gemaakt -> naar de DNB -> naar handelsbanken (ABN/ Rabobank etc.) -> via geldautomaten en bankloketten in omloop

Uitgifte giraal geld:

• Via rentetarief wordt het girale geld geregeld.
• Rente omlaag -> handelsbanken gaan meer lenen en bieden een lagere rente aan hun klanten -> consumenten en bedrijven lenen meer geld -> girale geldhoeveelheid stijgt
• Rente omhoog -> handelsbanken lenen minder geld en hebben zelf hogere rente -> consumenten en bedrijven lenen minder geld -> girale geldhoeveelheid daalt

§4 Waar komt geld vandaan?

Inflatie regelen door de ECB/ DNB

• De ECB streeft naar een inflatie van 2% per jaar
  
• Inflatie is >2% -> inflatie moet dalen:
  De ECB verhoogt de rente -> handelsbanken lenen minder geld en verhogen hun rente ->  consumenten en bedrijven lenen minder geld -> girale geldhoeveelheid daalt -> minder vraag naar producten -> inflatie daalt
  
  
• Inflatie is <2% -> inflatie moet stijgen:
  De ECB verlaagd de rente -> handelsbanken lenen meer geld en verlagen hun rente                      -> consumenten en bedrijven lenen meer geld -> girale hoeveelheid stijgt -> vraag naar producten stijgt -> inflatie stijgt

§4 Waar komt geld vandaan?

Maatschappelijke geldhoeveelheid:

• Chartaal geld van gezinnen en bedrijven
• Giraal geld van gezinnen en bedrijven, wat direct uitgegeven kan worden: spaartegoeden dus niet.
  

De inflatie staat op 3,4%. Wat gaat de ECB doen om hun streven op inflatie te realiseren?

1. De ECB zal geld bijdrukken om de economie te ondersteunen , waardoor de inflatie verder stijgt.
2. De rente verhogen. Hierdoor wordt er minder geld uitgegeven en daalt de inflatie.
3. De rente verlagen. Hierdoor wordt er meer geld uitgegeven en stijgt de inflatie
4. De rente verhogen. Hierdoor wordt er minder geld uitgegeven en stijgt de inflatie

De waarde van aandelen in 2018 was in totaal €25 miljard.
Bereken de totale omvang van de maatschappelijke geldhoeveelheid in 2018.

€25 miljard = 15%

1. Maatschappelijk geldhoeveel percentage = 15 + 44 = 59% 
2. 1% berekenen = 25 / 15 = 1,667 miljard
3. 59% berekenen = 1,667 miljard x 59 = 98,33 miljard

Samenwerken

Wat:

Huiswerk 3.4

Hoe:

Fluisterend overleggen

Klaar:

• Weektaak economie
• Ander huis/leerwerk (leesboek)
• Rustig iets voor jezelf

Volgende les:

- eigen keuze uit 4 opdrachten