7.5 Ademen en eten bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

7.5 Eten en ademen bij dieren

Leerdoelen 7.5 

-Je kunt het verband aangeven tussen het soort voedsel en de vorm van het gebit van dieren.

-Je kunt het verband aangeven tussen het soort voedsel en het verteringsstelsel van dieren.

-Je kunt uitleggen hoe reptielen, vogels en zoogdieren ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe vissen ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe insecten ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe amfibieën ademhalen.

Hoe kun je zien wat dieren eten?

Het type gebit en de lengte van het verteringsstelsel heeft alles te maken met het eten.

Planteneters

• Planteneters worden herbivoren genoemd.
  
• Planteneters hebben een lang darmkanaal (celwand is van cellulose en moeilijk af te breken -> bacterien)
• Planteneters hebben plooikiezen.
• Hoektanden ontbreken.

Vleeseters

• Dierlijk voedsel
• Hoektanden & knipkiezen 
• Kort verteringsstelsel 

Alleseters

• Eten zowel plantaardig als dierlijk voedsel.

• Alleseters hebben knobbelkiezen.

• Mensen zijn ook alleseters.

• Alleseters hebben een middellang verteringsstelsel.

Hoe haalt een vis zuurstof uit het water?

• geen longen maar kieuwen

kieuw = kieuwboog met kieuwplaatjes. 

in kieuwplaatjes zitten plooien = kieuwlamellen

Als water langs deze kieuwlamellen stroomt dan nemen de bloedvaatjes hierin daar zuurstof uit.

Hoe haalt een vis zuurstof uit het water:

Geen longen maar kieuwen

Kieuw = kieuwboog met kieuwplaatjes

In kieuwplaatjes zitten kieuwlamellen (met daarin bloedvaatjes)

Als zuurstofrijk water langs de kieuwplaatjes stroomt nemen de bloedvaatjes zuurstof op (en geven CO2 af).

www.bioplek.org

0

7.5 Les 1 

Maken opdr 1 t/m 12 + Nakijken

7.5 Les 2

Herhalen vorige les 

planteneters

vleeseters

alleseters

herbivoor

carnivoor

lange darmen

korte darmen

middellange darmen

knip kiezen

plooi kiezen

knobbel kiezen

omnivoor

Waarmee wordt zuurstof in de kieuwen uit het water gehaald?

1. Kieuwplaatjes
2. Kieuwbogen
3. Kieuwspleten
4. Mond

Uit welke onderdelen bestaan de kieuwen van vissen?

1. uit kieuwbogen en kieuwplaatjes
2. uit kieuwdeksels en kieuwbogen
3. uit lamellen en huidmondjes
4. uit tracheeën en stigmata

Een vis neemt met kieuwen zuurstof op uit het water. Met welk onderdeel van de kieuwen komt zuurstof in het bloed van de vis?

1. Kieuwdeksel
2. Kieuwlamel
3. Kieuwboog

Leerdoelen 7.5 

-Je kunt het verband aangeven tussen het soort voedsel en de vorm van het gebit van dieren.

-Je kunt het verband aangeven tussen het soort voedsel en het verteringsstelsel van dieren.

-Je kunt uitleggen hoe reptielen, vogels en zoogdieren ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe vissen ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe insecten ademhalen.

-Je kunt uitleggen hoe amfibieën ademhalen.

Hoe komen insecten aan zuurstof?

• Insecten halen adem met tracheeën en stigma's 
• De tracheeën zijn vertakte buizen in het lichaam
• De stigma's  zijn gaatjes in het achterlijf, de openingen van de tracheeën.

Hoe komen insecten aan zuurstof?

Door samentrekkingen van tracheeën en spieren, wordt achterlijf en tracheeën nauwer = lucht gaat naar buiten 

Door ontspannen van spieren, wordt achterlijf groter

 = lucht gaat naar binnen 

Hoe ademen kikkers tijdens hun leven?

Kikker ondergaan tijdens hun ontwikkeling een gedaanteverwisseling. Hierbij ademen ze met verschillende ademhalingsorganen

Kikkers

• Kikkers ondergaan gedaanteverwisseling. Van kikkervisje naar kikker.

• 1. Uitwendige kieuwen/huid

• 2. Inwendige kieuwen/huid

• 3. Longen/ huid

Levenscyclus kikkers 

Gedaanteverwisseling amfibieën (kikker)

 

0

7.5 Les 2 

Maken opdr 13 t/m 21

Nakijken 

Hoe noem je de kleine buisjes in het lichaam van een insect waarmee een insect adem kan halen?

1. Tracheeën
2. Stigma(ta)

Hoe ademen insecten?

1. Door via hun mond lucht in te ademen
2. Door met hun kop op en neer te bewegen
3. Door te pompen met het achterlijf
4. Door te pompen met het voorlijf

Welke manier van ademhalen staat er hier niet bij?

uitwendige kiewen

longen

inwendige kiewen

Een kikkervisje heeft uitwendige kieuwen omdat:

1. Hij deze nodig had in het kikkerei
2. Hij onderwater moet ademhalen en ze later niet nodig heeft
3. Inwendige kieuwen minder efficiënt zijn
4. Hij bovenwater in een later stadium adem moet halen