Rechtsstaat paragraaf 2 Wie kan de macht van de overheid controleren?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

§2.2

Grondrechten beperken of niet?

0

Vorige paragraaf?

Leerdoel

     Je kunt uitleggen wat een rechtsstaat is, de vier kenmerken hiervan beschrijven en toelichten waarom deze de rechtsbescherming bevorderen.

    Je kunt aan de hand van het dilemma van de rechtsstaat uitleggen waarom de overheid (binnen de gestelde rechtsregels) geweld mag gebruiken.

    Je kunt in concrete maatschappelijke vraagstukken het dilemma van de rechtsstaat herkennen.

Kenmerken rechtsstaat

De aanwezigheid van grondrechten.
Grondrechten zijn niet absoluut. Beperking hiervan is dus mogelijk

De machtenscheiding of Trias Politica.
De macht is verdeeld in drie verschillende machten die elkaar controleren. In Nederland is van volledige machtenscheiding echter geen sprake.

Het legaliteitsbeginsel.
1) de overheid moet zich aan de rechtsregels houden
2) je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet strafbaar gesteld is ten tijde van de overtreding

Onafhankelijke rechtspraak. Rechters worden voor het leven benoemt. Ze baseren hun uitspraak onder andere op de vier rechtsbronnen (zie volgende slide).

Rechtsbronnen

Plekken waar je het recht terug kunt vinden:

- Grondwet

- wetten en verdragen

- rechtspraak (jurisprudentie)

- gewoonterecht (niet alle wetten staan op papier maar iedereen volgt de ongeschreven regels).

coronamaatregelen illegaal?

raad van State heeft alles onderzocht en alleen de maatregelen in de privésfeer gaan tegen onze vrijheden in. Voor alle andere maatregelen is er een grondslag terug te vinden in de grondwet.

De coronamaatregelen beperken onze grondrechten en zijn daarom illegaal?

1. eens
2. oneens
3. gedeeltelijk mee eens

Opdracht Grondrechten

Bekijk alle grondrechten die in hoofdstuk 1 van onze grondwet staan.

Maak vervolgens een top-3 grondrechten. Deze top 3 bespreken we straks klassikaal.

www.denederlandsegrondwet.nl

Welke drie grondrechten vind jij het belangrijkst?

Montesquieu (1689-1755)

Trias politica in Nederland

We zien dat de regering (minister + staatshoofd) in Nederland zowel de uitvoerende als de wetgevende macht (samen met de Staten Generaal) vertegenwoordigen.

Legaliteitsbeginsel

Lees het nieuwsbericht en leg uit wat het het legaliteitsbeginsel te maken heeft met dit artikel.

nos.nl

Wat heeft het nieuwsbericht te maken met het legaliteitsbeginsel. Schrijf een citaat op ter ondersteuning van je argument.

nos.nl

Lezen en maken

Lees en maak de opdrachten bij hoofdstuk 2.2

Oortjes in mag
Op fluistertoon overleggen mag

Klaar?

Test jezelf in de methode met 'test jezelf' of met 'flitskaarten'
§1, §2 en §3

Verdiepingsopdracht

Zoek twee verschillende nieuwsartikelen waarin duidelijk een botsing van grondrechten naar voren komt. Noteer de kern van de nieuwsartikelen, om welke grondrechten het gaat, en welk grondrecht volgens jou belangrijker is gezien de situatie.