Les pleonasme en tautologie (28-09-2023)

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 7

Tautologie/ Pleonasme

Lesdoel

Aan het einde van de les hebben jullie geleerd wat een tautologie en een pleonasme is en hoe deze in een tekst verwerkt kunnen worden.

Pleonasme

Bij een pleonasme wordt een eigenschap van iets dubbel uitgedrukt. Een pleonasme bestaat uit twee woordsoorten, vaak een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord. 

Het bijvoeglijk naamwoord drukt een eigenschap uit die al besloten ligt in het zelfstandig naamwoord.

Pleonasme - voorbeelden

- Blauwe smurf

- Ronde bal

- Witte sneeuw

- Nat water

- Groen gras

- Brandend vuur

- Houten boomstam

Pleonasme - zelf proberen

Tautologie

Een tautologie is een combinatie van woorden die hetzelfde uitdrukken. Het zijn twee woorden van dezelfde woordsoort, bijvoorbeeld twee bijvoeglijk naamwoorden, twee zelfstandignaamwoorden of twee bijwoorden. 

Tussen de woorden in staat meestal een voegwoord, zoals en of of.

Tautologie - voorbeeld

- Ik heb me gehaast naar het station, maar ik heb de trein echter niet gehaald.

- Hans gaat een rondje wandelen, want het is immers mooi weer.

- Ik kreeg dat gratis en voor niets.

- Dat zal je vast en zeker lukken!

- Het is hier keurig netjes opgeruimd!

- Zou je die zin opnieuw kunnen herhalen?

- Natuurlijk zullen we vanzelfsprekend snel reageren.

Tautologie - zelf proberen

Tekst schrijven

De hete zon schijnt helder en fel,
De blauwe lucht is helder,
De vogels zingen luid en duidelijk,
De bloemen bloeien mooi en prachtig.

De wind waait zachtjes en stil,
Het groene gras wiegt zachtjes heen en weer,
De bomen ruisen zachtjes en stil,
De natte rivier stroomt rustig en kalm.

Tekst schrijven - zelf proberen

Schrijf een korte tekst waarin tenminste...

- 5 tautologieën

- 5 pleonasmen

...verwerkt zijn.

De witte sneeuw vind ik prachtig

1. Tautologie
2. Pleonasme

Waarom heb je de meubels schots en scheef in de kamer gezet?

1. Tautologie
2. Pleonasme

Het goede cijfer maakte hem blij en vrolijk.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Haar cijfers stegen omhoog na de bijlessen.

1. Pleonasme
2. Tautologie

Einde les

Wat ging er goed en wat kan er beter?