Maatschappijkunde|Politiek| Paragraaf 2.1, 2.2 en 2.3|

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat is politiek & rol van de overheid bij maatschappelijke problemen.

Rechtstaat, parlementaire democratie en dictatuur

Thema Politiek

 2.1 Wat is een rechtstaat?,

 2.2 Wat is een parlementaire democratie? 

2.3 Wanneer is een land een dictatuur? 

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les:

• Weet jij wat een rechtstaat is en kan jij de kenmerken van een rechtstaat benoemen. 
• Weet jij wat parlementaire democratie is en kan jij de kenmerken ervan benoemen.
• Weet jij wat trias politica is en waarom wij dit hebben in Nederland.
• Weet jij wat legaliteitsbeginsel is. 
• Weet jij wanneer een land een dictatuur is en kan jij kenmerken van een dictatuur benoemen.

2.1 Wat is een rechtstaat?

• Een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid zijn vastgelegd
• In een rechtstaat heb je veel rechten maar ook plichten.
• Rechten- wat je mag doen/ waar je recht op hebt.
• Plichten- wat je moet doen.

Kenmerken rechtstaat

• Er is een grondwet(hoe overheid en burgers met elkaar om moeten gaan)
  
• Grondrechten in grondwet(belangrijkste rechten die in de samenleving gelden)
  
• De overheid moet zich houden aan wat in de wet staat.
  
• De macht niet in de handen van één persoon of kleine groep zijn.
• Burgers hebben invloed op de manier waarop het land wordt geregeerd.

2.2 Wat is een parlementaire democratie?

• Er zijn vrije en geheime verkiezingen en er is algemeen kiesrecht.
• Politieke macht ligt namens burgers bij het parlement.                                      (Eerste en Tweede kamer)
• Elk besluit komt democratisch tot stand(meerderheid van stemmen)
• Er is een Grondwet(rechten en plichten van burgers en overheid)
• Scheiding der machten(trias politica, politieke macht in drie onderdelen) 

Trias politica in Nederland

• Wetgevende macht

Stelt wetten vast waaraan burgers en de overheid zich moeten houden. 

• Uitvoerende macht

Zorgt ervoor dat goedgekeurde wetten worden uitgevoerd.

• Rechterlijke macht 

Beoordeelt of wetten goed worden nageleefd en doet uit uitspraak in conflicten.

Legaliteitsbeginsel

• Hoort bij de uitvoerende macht.
• Iedere handeling van de overheid moet gebaseerd zijn op een wet.
• De overheid moet zich ook aan de wetten houden. 

2.3 Wanneer is een land een dictatuur?

• Wanneer in een land de macht in handen is van één persoon , kleine groep mensen of een partij.

Kenmerken dictatuur: 

• Een persoon of een partij heeft alle macht.
• Geen democratie en het land is geen rechtstaat.
• Bevolking heeft geen (politieke) grondrechten.
• Geen vrije pers.
• De (geheime) politie en het leger spelen een grote rol. 

Aan de slag

Thema Politiek

Paragraaf 2.1, 2.2 en 2.3. 

Opdracht:  1 t/m 22, begrippenlijst en samenvatting. 

Blz. 17 t/m 27