Ontdek de wereld van grammatica

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Zinnen knippen

Leerdoel

Aan het einde van de les begrijp ik de basisbegrippen van grammatica, zoals persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, naamwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp.

Wat weet je al over persoonsvorm, onderwerp, lijdend voorwerp, werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde?

Persoonsvorm

De persoonsvorm geeft aan wie het doet. 

Ik kijk graag TV.

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit de persoonsvorm en de eventueel daarbij horende hulpwerkwoorden en andere werkwoorden.

Hij heeft zijn dochter een driewieler gegeven. 

Naamwoordelijk gezegde

Een naamwoordelijk gezegde bestaat uit een koppelwerkwoord en een naamwoordelijk deel dat het onderwerp nader bepaalt.

Koppelwerkwoorden zijn: zijn, worden, lijken, blijven, blijken,

heten.

De auto lijkt nieuw.

Het resultaat blijkt voldoende te zijn.

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is het woord in de zin dat aangeeft wie of wat de handeling ondergaat.

wie/wat + gezegde + onderwerp?

Tom heeft Frank geslagen.

De kinderen verkopen snoep.

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie of wat de handeling bedoeld is.

aan wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

voor wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

We hebben Hans de sleutel gegeven.

Oefening 1

Kies het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin: 'De kat ligt heerlijk te slapen.'

Oefening 2

Welk woord is het lijdend voorwerp in de zin: 'Ik geef mijn moeder een cadeau.'?

Oefening 3

Kies het meewerkend voorwerp in de volgende zin: 'Hij vertelt haar het hele verhaal.'

Oefening 4

Welk deel van de zin is het naamwoordelijk gezegde: 'De bloemen zijn prachtig.'?

Oefening 5

Kies de persoonsvorm in de volgende zin: 'Zij hebben lang gewacht op de bus.'

Wat is het lijdend voorwerp?

Deze klas kan het lijdend voorwerp vinden.

1. Deze klas
2. kan
3. het lijdend voorwerp
4. vinden

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen'

1. ik
2. kan
3. benoemen
4. kan benoemen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.