Oeigoeren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat is dit?

Oeigoeren

Deze les:

• Leerdoelen bespreken
• Uitleg
• Mindmap maken
• Afsluitende quiz

Leerdoelen van vandaag

1. Je kunt uitleggen wie de Oeigoeren zijn.
2. Je kunt op een kaart het leefgebied van de Oeigoeren aanwijzen.
3. Je kunt uitleggen waarom landen zich tegen China keren in relatie tot de Oeigoeren.

Oeigoeren

• Turks-islamitisch volk
• Eigen cultuur en taal
• Mongoolse keizerrijk
• Oost-Turkestaanse Republiek
• Xinjiang = 'nieuwe grens'
• Autonomie?

Het Oeigoerse volk is een volk wat leeft in het noordwesten van China. Ze zijn een Turkssprekende moslimminderheid. De Oeigoeren worden door China onderdrukt en ze worden door de Chinese overheid opgesloten in zogeheten ‘heropvoedingskampen’.

De Oeigoeren hebben een ander uiterlijk en een andere cultuur en taal dan de Han-Chinezen. Dat kun je hier zien op deze afbeelding. Dit is een meneer die het traditionele hoofdeksel van de Oeigoeren maakt; namelijk de doppa.

Als je kijkt naar de geschiedenis van de Oeigoeren, kennen ze meerdere overheersers. De belangrijkste hiervan was het Mongoolse keizerrijk. De Oeigoeren leefden toen ook al in het gebied waar ze nu wonen, namelijk in de Tarimbekken. Rond het begin van de 13e eeuw werd dit gebied veroverd door Dzjengis Khan, de stichter van het Mongoolse rijk. Voorafgaand aan deze overheersing was het Oeigoerse volk een volk met veel diverse religies, maar door de overheersing van de Mongolen gingen de Oeigoeren deel uit maken van de islamitische wereld.

De Chinezen beschouwden het woongebied van de Oeigoeren als de poort tot het westen. In 1760 werd het gebied veroverd door de Chinese Qing-dynastie. Het gebied werd toen Xinjiang genoemd, wat nieuwe grens betekent. De Oeigoeren hebben hun eigen identiteit echter nooit opgegeven en accepteren het Chinese bestuur niet. Ze kozen vanwege het streven naar zelfstandigheid een lichtblauwe vlag met een halve maan; gebaseerd op de vlag van Turkije.

In het begin van de twintigste eeuw werd China geteisterd door staatsgrepen en een burgeroorlog. De Oeigoeren grepen hierdoor hun kans om zichzelf uit te roepen tot de Islamitische Republiek Oost-Turkestan. Dit was geen succes, want een jaar later werd deze al weer opgeheven. In 1944 volgde er nog een poging met steun van de Sovjet-Unie. Echter, toen er in 1949 geen strategisch belang meer was voor de sovjets, en de toenmalige leider Stalin zich uitsprak voor een aansluiting van Xinjiang bij China, stonden de Oeigoeren weer onder het gezag van China.

In de grondwet van China wordt geschreven dat de republiek de Oeigoeren autonomie garandeert. De regio zou dus zelf beslissingen mogen nemen. De werkelijkheid is echter van het begin af aan al anders. De regering stelde subsidies in om Chinezen vanuit de kustgebieden te laten verhuizen naar het dunbevolkte Xinjiang. Dit heeft succes gehad want na 1949 daalde het aandeel van de Oeigoeren in de regio van 75 naar 45 procent. Tussen de beide bevolkingsgroepen heerst spanning en wantrouwen. Ook wordt de uitoefening van het islamitisch geloof gehinderd, door bijvoorbeeld geen toestemming te geven voor de toegang tot een pelgrimsreis naar Mekka.

Het woon- / leefgebied van de Oeigoeren ligt dus in het noordwesten van China. De regio Xinjiang is ongeveer 40 keer zo groot als Nederland.

Het gebied waarin de Oeigoeren leven wordt ook wel de Tarimbekken genoemd. Het bekken wordt omsloten door drie hooggebergten; namelijk de Tiensjan in het noorden, de Pamir in het westen en de Kunlun in het zuiden. Tussen de hooggebergten bevind zich voor een groot deel de Taklamakanwoestijn.

Chinese overheid

• Demonstraties 2009
• Controle d.m.v. camera's
• Afluistersystemen
• Heropvoeding

• Chinese taal 
• Wetgeving
• Dwangarbeid

Nadat er in 2009 verschillende protesten waren door de Oeigoeren om weer zelfstandig te worden, en ook een aantal terroristische aanslagen, vond de Chinese overheid dat het tijd werd voor actie. De Oeigoerse bevolking wordt nauwlettend in de gaten gehouden. Dit doet de overheid met de extreemveel camera’s die zijn geplaatst. Als je met meer dan drie personen bij elkaar komt, word je al opgepakt en meegenomen. Ook zijn er overal afluistersystemen geplaatst. Zodra er maar iets wat ‘onacceptabel’ wordt beschouwd gezegd wordt, word je ook opgespoord en meegenomen. De Oeigoeren komen dan terecht in zogeheten heropvoedingskampen. Mensen die daarin vastzitten krijgen geen rechtszaak en hebben ook geen recht op een advocaat. Ze zitten daar maanden, wie weet wel jaren, vast zonder dat ze weten wanneer ze voldoende getransformeerd zijn. De Chinese regering zegt dat ze in de heropvoedingskampen de Chinese taal en wetgeving krijgen aangeleerd. Daarnaast moeten ze werken in kledingfabrieken. 

Chinese overheid

• Nieuwe Zijderoute
• Belangrijke knooppunten
• Grondstoffen
• Economische groei

Naast het idee om de Oeigoerse cultuur te laten verdwijnen, zijn er nog twee redenen voor China om meer invloed te willen hebben in Xinjiang. De Nieuwe Zijderoute van China is een van het zogeheten masterplan van de Chinese president. Het vervoeren van goederen van het oosten naar de westelijk liggende buurlanden en andersom, zorgt ervoor dat er in Xinjiang een aantal belangrijke knooppunten zijn voor deze route. Verder liggen er in de bodem van de regio een aantal belangrijke grondstoffen; zoals kolen, gas en olie. Die zijn nodig voor verdere economische groei. 

Chinese overheid

• Etnische genocide 

• Indoctrinatie
• Mishandeling
• Seksueel misbruik

Xinjiang Papers

• Propaganda 

In plaats van de schijn-ophoudende heropvoedingskampen worden de Oeigoeren mishandeld en geïndoctrineerd. Ook is er sprake van seksueel geweld en misbruik. De mensen die in zo’n kamp gevangen zitten, kunnen moeilijk ontsnappen. Het is een soort van gevangenis. De kampen zijn namelijk streng beveiligd met bewakers, en er zit een heel hekwerk omheen met daarbij prikkeldraad.

 

De waarheid wordt vaak ontkent door de Chinese overheid. Mensen als journalisten mogen niet in de buurt van deze kampen komen. De enige mogelijkheid om dichtbij te komen is om mee te gaan met een propagandatour vanuit de Chinese instanties. Daarbij wordt alles wat China voor de regio doet de hemel in geprezen, met als doel te laten zien dat er niets van de beweringen waar is. 

In 2019 kwam er dan toch hard bewijs door middel van de Xinjiang Papers. Dat is een verzameling van 400 pagina’s van interne Chinese overheidsdocumenten. In deze documenten wordt het overheidsbeleid met betrekking tot de Oeigoeren beschreven. In een van de documenten staat bijvoorbeeld dat de gevangenen "nooit mogen ontsnappen", dat ze tot "berouw" moeten worden bewogen en dat overtredingen moeten worden bestraft. Verder kun je ook lezen dat et leven van de gedetineerden tot in detail gecontroleerd wordt met vaste slaapplaatsen, vaste plaatsen in de klassen en rijen. Ook zijn er gedragsregels die bepalen wanneer ze zich moeten wassen, naar toilet moeten gaan, mogen eten, studeren en slapen.

China beweert nog steeds dat er niets van waar is, en dat dit propaganda van Westerse landen is. 

In China zelf is het onmogelijk om te gaan demonstreren tegen de zogenaamde heropvoedingskampen. Als je dat doet, word je direct opgepakt. In andere landen gaan mensen wel de straat op om te zorgen voor aandacht voor dit probleem. 

Boycot op China

• Human Rights Watch
  
• Onafhankelijk onderzoek
  
• Olympische Spelen 

In 2021 verscheen een rapport van Human Rights Watch waarin werd gesteld dat de Chinese overheid zich dus schuldig maakt aan misdaden tegen de Oeigoeren in Xinjiang. De mensenrechtenorganisatie riep op tot een onafhankelijk onderzoek en wil dat de verantwoordelijke functionarissen worden gestraft.

Dit onderzoek werd later in hetzelfde jaar nog afgerond. De conclusies werden gebaseerd op getuigenissen van zo’n 30 getuigen en experts. Daarin komt naar voren dat China Oeigoeren opsluit en mishandeld.

Dit onderzoek zorgde ervoor dat China door veel landen wordt bestempeld als een land dat genocide pleegt. Een voorbeeld hiervan is Nederland, en ook landen als Canada en de Verenigde Staten hebben dezelfde mening. Chinese functionarissen worden door o.a. deze besluiten op een sanctielijst gezet.

Omdat China in februari het gastland is voor de Olympische Winterspelen, is dit een actueel onderwerp. Normaal gesproken neemt elk land regeringsfunctionarissen mee naar dit soort evenementen. Dit jaar hebben landen zoals Australië en de VS besloten om dit niet te doen. De sporters gaan er echter wel heen.

Wat: je maakt een mindmap over Oeigoeren (zie whiteboard)

Hoe: je gebruikt informatie van de uitleg en je zoekt op internet

Hulp: als je een vraag hebt, steek je je vinger op

Tijd: voor deze opdracht heb je tot 13:25 de tijd

Uitkomst: een mindmap met steekwoorden en tekeningen over Oeigoeren

Klaar: laat je opdracht zien, en ga daarna leren voor je toets van AK

MINDMAP MAKEN

Om richting te geven aan wat er precies in de mindmap moet voorkomen gebruik je de geografische werkwijze ‘verschijnselen en gebieden vanuit meerdere dimensies (natuurlijk, sociaaleconomisch, politiek en cultureel) kunnen beschrijven’.

 

Natuurlijk: waar ligt het leefgebied van de Oeigoeren?

Sociaaleconomisch: wat voor sociale gevolgen heeft het voor de Oeigoeren, wat voor economisch belang heeft China bij het onderdrukken van de Oeigoeren?

Politiek: Hoe reageert de wereldwijde politiek op dit maatschappelijke probleem?

Cultuur: Wat voor gevolgen heeft de onderdrukking voor de Oeigoerse cultuur? 

Waar ligt het leefgebied van de Oeigoeren?

1. Qinghai
2. Ningxia
3. Xinjiang
4. Tibet

Op de vlag van welk land is de vlag van de Oeigoeren gebaseerd?

Bij welke geloofsovertuiging horen de Oeigoeren?

1. Christendom
2. Islam
3. Boeddhisme
4. Hindoeïsme

Waarom boycotten verschillende landen de Olympische Winterspelen?

Wat vond je van de les?