Les 3: Internationale handel tot 1945

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• schrift en pen op tafel  

Programma vandaag

1. Voorkennis
2. Uitleg 
3. Opdracht
4. Afsluiting

Periode 2

1	2	3	4	5	6
Nabespreking P1 Intro P 2	H1.1	H1.2 + H1.3	H1.4 + H2.1	H2.2 + H2.3	H2.4 + SO

7	8	9	10	11	12
H3	H4.1 + H4.2	H4.3	Herhaling + SO	Herhaling	Herhaling

H1 De wereld als systeem
H2 De wereld indelen
H3 Landen in beeld
H4 Wereldsteden in de VS

Overzicht 

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• kan ik het verschil tussen economische en politieke globalisering uitleggen?
  
• kan ik in het kort een tijdlijn schetsen van hoe de wereldhandel zich voor 1945 ontwikkelde aan de hand van de kernwoorden kolonialisme, slavernij, industrialisatie en imperialisme. 

Paragraaf 1.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

Wat laat deze bron zien?

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Voorkennis

Globalisering = 

het doorlopende proces van wereldwijde vervlechting van de levens van mensen en van de uitwisseling van mensen, goederen, geld en informatie (kennis, cultuur).

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Voorkennis

economische globalisering	toenemende vervlechting en intensivering van economische relaties tussen landen
politieke globalisering	toenemende vervlechting en intensivering van politieke relaties tussen landen
culturele globalisering	Toenemende vervlechting van de levens van mensen en intensivering van culturele relaties tussen cultuurgebieden.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Hoe heeft dit zo kunnen ontstaan?

*NVIDIA (technoplogie) heeft apple net ingehaald

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

1. voor 1500

• Reizen en handelen is van alle tijden
  
  
• Het politieke en economisch

machtscentrum is in China,

India en het Midden-Oosten

Reizen te voet of met paard en wagen

De route van Marco Polo (1254–1324) was een Venetiaanse handelaar & ontdekkingsreiziger

2. 1500 - 1800

• Europeanen gaan op ontdekkingsreizen en stichten koloniën en er is sprake van mondiale handel
  
  
• Vanuit de kolonien worden grondstoffen zoals katoen uit India, Specerijen uit Nederlands-Indie en zilver en suiker uit Zuid-Amerika naar Europa vervoerd.

Eeuw van ontdekkingsreizen

Kolonie = Overzees gebiedsdeel dat in het bezit is van (meestal) een Europees land

2. 1500 - 1800

• exploitatiekolonieën =  leverancier van goedkope grondstoffen en arbeidskrachten voor het moederland en als afzetgebied van de producten uit het moederland.
  
  
• Winst ging naar Europese landen. 
  
  
• Sprake van onderdrukking, bezetting en geweld 

Beeld van de Atjeh-oorlog tussen Nederland en het Sultanaat van Atjeh (1873 - 1914). Nederland consolideerde zo de macht over Nederlands- Indië. De slag bij Kuta Reh was een van de bloedigste van deze oorlog, waar 561 Atjehers doodgeschoten werden,

Eeuw van ontdekkingsreizen

2. 1500 - 1800

• vestigingskolonieën =  een overzees gebied waar kolonisten zich blijvend vestigen
  
  

Eeuw van ontdekkingsreizen

2. 1500 - 1800

• Slavernij = een mens eigendom is van een ander of als zodanig wordt behandeld en daardoor geen rechten heeft of kan uitoefenen.
  
  
•  Portugal, Spanje, Nederland en Groot- Brittannië lieten tot slaaf gemaakten uit landen in Afrika op plantages en in mijnen in de koloniën werken.
  (= goodkope producten)

Eeuw van ontdekkingsreizen

Driehoekshandel

3. 1800-1945

• Uitvindingen voor de landbouw zorgen ervoor dat er minder mensen nodig zijn op het land.
• Machines worden uitgevonden en er ontstaan fabrieken
• Mensen trekken van het platteland naar de steden 

Industrialisatie

3. 1800-1945

• internationale arbeidsverdeling veranderde = landen richten zich op waar men goed in is / waar de voorwaarden gunstig voor zijn (bijv. aanwezigheid van grondstoffen). 
• Industrie had grondstoffen nodig, deze werden gehaald in de koloniëen. 
• Koloniale machten konden goedkope producten maken voor hun eigen bevolking én voor de export. Ze verkochten ook in de kolonieën (afzetmarkt). 

Industrialisatie

Infrastructuur werd aangelegd in kolonieën om sneller grondstoffen 

te vervoeren

Belangrijke begrippen

• Hegemoniale staten = een staat die met politieke, economische en militaire middelen eenoverheersende en beslissende rol speelt in de wereld. Zoals GB, Engeland, Spanje in de koloniale tijd. 
  
  
• Imperialisme = proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willenuitbreiden door gebieden te veroveren en te controleren

wat is het verschil tussen kolonialisme en imperialisme?

Kolonialisme versus Imperialisme

Kolonialisme kan worden gezien als een vorm van imperialisme, omdat het ook een manier is om macht en invloed uit te breiden.

Geopolitiek

Het inzetten van economische, politieke en militaire middelen door (regionale) grootmachten om hun invloed op bepaalde gebieden te vergroten.

Geopolitiek is van alle tijden.

alles veranderd: WWI en WWII

Hegemoniale staten kunnen hun greep op de koloniën niet behouden

     Korte lesdoelcheck

• economische globalisering
• politieke globalisering
• kolonialisme
• slavernij
• industrialisatie
• imperialisme
• geopolitiek

Paragraaf 1.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Zelf aan de slag! 

• Wil je alles nog even nalezen?
  Neem de Geo slides 1.1 door via Teams. 
  
  
•  Oefenen: schrift, oortjes + laptop nodig! 

Zelf aan de slag! 

Bekijk het filmpje over de VOC van 7.45 tot 10.15 minuten.

1.5

1.6

filmpje 5b

filmpje 5d

Bron 5e

Nabespreking

Bekijk het filmpje over de VOC van 7.45 tot 10.15 minuten.

1.5

1.6

filmpje 5b

filmpje 5d

Bron 5e

     Lesdoelen check

Aan het einde van de les...

• kan ik het verschil tussen economische en politieke globalisering uitleggen?
  
• kan ik in het kort een tijdlijn schetsen van hoe de wereldhandel zich voor 1945 ontwikkelde aan de hand van de kernwoorden kolonialisme, slavernij, industrialisatie en imperialisme. 

Paragraaf 1.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Les afsluiting

Dekolonisatie en de Wereldoorlogen

Volgende les...

?

Gebruik in je tijdlijn de woorden: kolonialisme, slavernij, industrialisatie en imperialisme

Begrippen oefenen

https://quizlet.com/join/3pNVra7Rf?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

Tot de volgende les!

Meenemen:
- JDW Map of AK schrift

- Pen