1V - 1.1 Jagers en verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.1 Jagers en verzamelaars

Pak je GS spullen alvast op tafel.

Uitleg > zelf werken > quiz > tijdlijn?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis van de mens te bepalen.
• Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.
• Je kunt uitleggen dat het ontbreken van schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Tijd van Jagers en Boeren

Wat is het verschil tussen het scheppingsverhaal en de evolutietheorie?

Welk van de twee?

• Schepping: God maakte alles
• Christelijk: 7 dagen
• Verschillen
• Oerknal 
• Evolutie: eencellig
• Langzaam
• Toeval

Welk idee geloof jij?

1. Een scheppingsverhaal
2. Evolutie

Wanneer de eerste mensachtige wezens op aarde?

Is dat oud?

JAAA!

NEUH

Aarde

• Leven op aarde: 3,5 miljard jaar oud
• Aarde: 4,5 miljard jaar oud
• Heelal: 13.8 miljard jaar!!
  
  
• Dus... helemaal niet zo oud.

01:22

De eerste mensachtigen woonden in Afrika.
Waarom juist in dit deel van de wereld?

01:58

De naam homo sapiens betekent 'wijze mens'.
Waarom is deze naam goed gekozen?

02:43

Homo sapiens verlaat Afrika,
terwijl het klimaat toch beter wordt.
Waarom zouden ze dan tóch ergens anders naartoe gaan?

04:03

Wat is juist?

1. De Cro-magnonmens is een homo sapiens
2. De Neanderthaler is een homo sapiens

05:29

Homo sapiens en Neanderthaler hebben
samen kinderen gekregen.
De moderne mens heeft daardoor een
paar dingen van de Neanderthaler meegekregen.
Welke denk je dat het is?

1. Sommige mensen hebben heel veel lichaamshaar.
2. Sommige mensen hebben geen kin.
3. Sommige mensen hebben rood haar.
4. Sommige mensen kunnen goed jagen.

Australopithecus

Homo habilis

Homo erectus

Homo neanderthalensis

Homo sapiens

De eerste mensen

• Homo betekent mens
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu).. Horen wij tot
• 
  

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Waarom kan de rechtopstaande mens zich ontwikkelen?

15.000 v. Chr.

Wacht even! Hoe lang is dat eigenlijk geleden: 15.000 v. Chr.?

1. ongeveer 15.000 jaar
2. ongeveer 10.000 jaar
3. ongeveer 17.000 jaar
4. ongeveer 20.000 jaar

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen). Waarom?

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
  
• Eenvoudige tenten

• Weinig bezittingen. Waarom?

Waarom zouden er rotstekingen
in grotten zijn gemaakt?

Werken aan:

Opdracht 5, 6, 7c, 8, 9, 13, 14, 15 blz. 20 en 21 van je boek.

De opdrachten maak je in je schrift.

Bronnen

• Om er achter te komen wat er gebeurd is gebruiken we bronnen: "bewijs"
  
  
• Zonder bronnen weten we niets over de geschiedenis!
  
  
• Primaire bronnen: bronnen die gemaakt zijn in de tijd die we onderzoeken.
  
  
• Secundaire bronnen: bronnen die later gemaakt zijn.
  
  
• Daarnaast verschil tussen geschreven en ongeschreven bronnen

Bronnen uit de geschiedenis zijn alleen geschreven bronnen.

1. waar
2. niet waar

Een archeoloog zoekt naar?

1. Ongeschreven bronnen
2. Geschreven bronnen
3. Teksten op een computer
4. Nieuw sterren in de ruimte

Wanneer spreken we van historie?

1. Vanaf de dinosauriërs
2. Vanaf de jagers en verzamelaars
3. Vanaf de geschreven bronnen
4. Vanaf de Egyptenaren

Prehistorie

Historie

Geschreven bronnen

Ongeschreven bronnen

Tijdbalk afronden

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis van de mens te bepalen.
  
• Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.
  
• Je kunt uitleggen dat het ontbreken van schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk voor de volgende les:

Opdracht 5, 6c, 7, 8, 9, 13, 14, 15 blz. 20 en 21 van je boek.

De opdrachten maak je in je A4 - schrift! 

Tijdlijn af

Volgende filmpjes kan je kijken voor extra info