De Berlijnse Muur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De Koude Oorlog

De Berlijnse Muur

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Berlijnse Muur werd gebouwd en welke gevolgen dit heeft gehad.

Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

West Duitsland (1949)

Kapitalistisch

Duitse Democratische Republiek (DDR)

Oost Duitsland (1949)

Communistisch

De BRD vs. DDR

Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

• Opgericht mei 1949
• West-Duitsland
• Hoofdstad Bonn
• Vriend van West-Europa en de VS
• Kapitalistisch en democratisch+vrijheden! 
• Het gaat al snel economisch erg goed (vrijemarkt economie). 
• West-Berlijn hoort bij de BRD!

Duitse Democratische Republiek (DDR)

• Opgericht oktober 1949
• Oost-Duitsland
• Hoofdstad Oost-Berlijn
• Vriend van Sovjet-Unie


• Communistisch, heeft democratie in de naam maar dit was niet zo! 
• Het gaat economisch niet goed!
• Geheime politie (Stasi), schijn

 Mede dankzij het Marshallplan groeide de economie in het Westen. In de Oostzone mocht de Marshallplan niet

 geaccepteerd worden: geen economische groei.

 

Wirtschaftswunder

DDR 

De DDR bleef economisch achter:  

• Communistische dictatuur
• Planeconomie 
• Geen geld voor oorlogsschade
• Grootste deel van de landbouwproducten en grondstoffen gingen naar de Sovjet-Unie. 

De DDR moest goedkoop producten leveren als herstelbetaling voor tijdens WOII  aangerichte schade in de Sovjet-Unie.

Leven in de DDR

• Stuk minder luxe en prettig dan in de BRD.  
• Veel goedkope woningen gebouwd na WOII.
• In de staatswinkels was het aanbod beperkt: veel van hetzelfde.  
• Zware industrie belangrijk. 
• Luxeartikelen voor het gewone volk  onbereikbaar. 
• Op een auto of koelkast moest men jaren wachten...

Berlijnse Muur

13 augustus 1961

Waarom een muur?

• Inwoners Oost-Duitsland willen weg.
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.

Waarom een muur?

• Veel Oost-Berlijners zien het rijke westen en willen weg. Vooral mensen met een hogere opleiding vluchten naar het westen
  

• De Oost-Duitse regering ziet dit als een grote bedreiging voor de toekomst van hun land: Berlijn moet dicht
  

• Vergeet dit ook niet: de Oost-Duitse regering geeft aan dat ze de Muur bouwen om zich tegen het fascistische Westen te beschermen.

Een anekdote:

In augustus 1961 gaf de Russische leider Chroesjtsjov aan Ulbricht toestemming voor het bouwen van de Berlijnse muur, waarbij Ulbricht eerst alleen prikkeldraad mocht laten aanbrengen en dan moest wachten op de reactie van het Westen. Hij kreeg de aanwijzing dat hij prikkeldraad mocht laten leggen op de grens tussen Oost- en West-Berlijn maar “niet één centimeter verder”.

Je beweert dat Chroesjtsjov met dit beleid een probleem in de DDR wilde aanpakken, maar tegelijkertijd problemen wilde voorkomen met de Verenigde Staten.

Licht beide delen van je bewering toe door:  

 − aan te geven welk probleem Ulbricht kon aanpakken door het leggen van het prikkeldraad 

 − uit te leggen op welk Amerikaans beleid Chroesjtsjov zijn aanwijzing aan Ulbricht  

     baseerde.          

Gevolgen

• Bouw van De Berlijnse Muur, augustus 1961
  

• Laatste gat in het IJzeren Gordijn is dicht

• West-Berlijn was wél bereikbaar vanuit West-Duitsland
  

• Vluchtelingenstroom neemt sterk af

• Wel: veel ontsnappingen, vaak met dodelijke afloop...

Vergeet dit ook niet: ontsnappen betekende vaak dat je je familie nooit meer zag.

"Ich bin ein Berliner"

Toespraak van Kennedy tijdens 

zijn bezoek aan Berlijn in juni 1962