6.1 Verwantschap tussen soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Voorkennis:

Opfrissen (H2):

de verschillende 

organisatieniveaus in de biologie. We gaan in dit hoofdstuk aan de slag met soorten en populaties. 

H6 Soorten en populaties

6.1 Verwantschap tussen soorten

Je leert:

- wat een soort is en wat niet

- over naamgeving van soorten

- over de indeling van soorten in de taxonomie

- de kenmerken van de 3 verschillende domeinen

Een soort kan zich onderling voortplanten en vruchtbare nakomelingen krijgen.

Wanneer is het verschil tussen de
begrippen ras en soort?

Wat is een soort?

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze:

-> overeenkomst hebben in uiterlijke kenmerken en samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.

Tegenwoordig wordt daarnaast ook gebruik gemaakt van DNA-onderzoek om vast te stellen of twee organismen tot dezelfde soort behoren. 

Binominale naamgeving

Soortnaam bestaat uit twee delen:

-Geslachtsnaam (hoofdletter) en 

-soortnaam (kleine letter). 

Bv mens = Homo sapiens

Linnaeus (1707-1778) publiceerde in 1735 zijn Systema Naturae, die zijn taxonomie bevatte voor het organiseren van de natuurlijke wereld. Linneaus ging uit van drie koninkrijken, die werden verdeeld in steeds kleinere groepen. 

Binominale naamgeving voorbeeld

Soortnaam bestaat uit: 

Geslachtsnaam + soortnaam

Wat betekenen de soorttoevoegingen van deze mussen?

groot

kamdragend

kroon

staart

cauda(tus)

cristatus

major

Welke twee soorten mussen zijn het meest aan elkaar verwant?

1. staartmees en kuifmees
2. staartmees en koolmees
3. kuifmees en koolmees

Taxonomische indeling (RAKOFGS)

Links de meest 'grote' groep (verzameling)

Voorbeeld

soorten of rassen?

Ras: ontstaat door fokken van dieren of kweken/veredelen van planten.

Organisemen binnen een ras zijn homozygoot voor veel eigenschappen.

Taxonome

Vroeger: 'hoogste' groep = rijk

Tegenwoordig: 'hoogste' groep zijn de domeinen: 

• archaea
• bacteriën
• eukaryoten

Indeling in domeinen

kenmerk	archaea	bacteriën	eukaryoten
celmembraan	enkele laag fosfolipiden	dubbele laag fosfolipiden	dubbele laag fosfolipiden
kern	geen	geen	wel een kern
DNA	cirkelvormig	cirkelvormig	in chromosomen

Ook gebruiken organismen uit elk domein een ander type rRNA

DNA onderzoek 

 moleculaire klok

Methode waarmee verschillen in het DNA van twee of meer soorten gebruikt worden om te schatten hoe lang geleden die soorten een gemeenschappelijke voorouder hadden. 

Hoe meer verschillende mutaties (tussen de twee soorten) aangetroffen worden, hoe minder nauw verwant ze zijn.

Het is niet altijd duidelijk wat een soort is. Elke letter stelt een populatie voor. Overlap betekent dat ze onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. Hoeveel soorten zijn er?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hybriden

Organismen kunnen wel voortplanten, maar de nakomelingen zijn onvruchtbaar!

Ik ben een zonkey

Huiswerk:

maken 6.1, lezen 6.2