Thema 5: BS 2: chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

BS 2 Chromosomen

Vandaag

Uitleg basisstof 2 chromosomen

Werken aan opdrachten en huiswerk

Huiswerk en multi

Nakijken basisstof 1

Lezen basisstof 2

Maken opdrachten basisstof 2 1 t/m 10 behalve 5

Multi voor vrijdag 8 oktober

Test jezelf basisstof 2

Even een stukje herhalen!

Genotype

Eigenschappen die vastliggen in je genen (in je DNA).

Dit genotype is erfelijk en ligt vast.

Bijvoorbeeld: oogkleur, haarkleur, huidskleur

 Fenotype en Genotype 

• Fenotype: uiterlijke kenmerken, makkelijk aan te passen, wordt bepaald door je DNA en invloeden uit je omgeving (milieu)
  
  
• Genotype: eigenschappen die vastliggen in je genen, zijn niet aan te passen en erf je van je ouders
  
  
• Fenotype wordt bepaald door het genotype EN door invloeden van het milieu (invloeden van het milieu zijn bijvoorbeeld haren verven, sporten, zon, plastische chirurgie etc)

DNA

Celkern

Cel

Chromosoom

BS 2 Chromosomen

Leerdoelen

je kunt uitleggen hoeveel chromosomen er in een lichaamscel zitten.

 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Chromosomen paren

• 23 paren.
• 1 van vader, 1 van moeder. 
• 46 chromosomen.
• Elk paar dezelfde genen soms andere informatie (blauwe/ bruine ogen).

Karyogram:

Variatie genen

• In geslachtscellen geen paren. 
• 1 chromosoom per paar doorgegeven.
• Meiose: celdeling van geslachtscellen waarbij chromosomen verdeeld worden. 

Variatie in genotype

• Door geslachtelijke voortplanting.
• Vader 1/2 en moeder 1/2 chromosomen.
• Deel dat vader en moeder doorgeven elke keer anders.
• Toeval!

Leerdoelen

je kunt uitleggen hoeveel chromosomen er in een lichaamscel zitten.

 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Elke gewone lichaamscel bevat:

1. 23 Chromosomen
2. 34 Chromosomen
3. 46 Chromosomen
4. 92 Chromosomen

Hoe kun je aan een karyogram zien of iemand een jongen of meisje is?

Waardoor wordt bepaald of iemand een jongen of een meisje wordt?

1. Doordat de moeder een X of Y chromosoom doorgeeft.
2. Doordat de vader een X of Y chromosoom doorgeeft.
3. Dat kiezen ouder voor de geboorte.
4. Dat is niet bekend.

Leg uit waarom broertjes en zusjes er nooit hetzelfde uitzien (uitzondering: eeneiige tweeling).

Hoe kan het dat eeneiige tweelingen er wel (bijna) hetzelfde uitzien? Leg je antwoord uit.

Aan de slag!