Examentraining lever, nieren en afweer

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examentraining lever, nieren en afweer

De lever

Functies van de lever

Vorming van gal

Homeostase

ammoniak.

o.a. niet essentiele vetzuren.

Overtollige aminozuren afbreken tot ammoniak

De homeostase

De lever voert controle uit op de samenstelling van het bloedplasma.

De lever zet stoffen om en door opslag en uitscheiding van stoffen zorgt het voor het interne mileu.

Emulgeren van vetten

De lever produceert gal

Het bevat onder andere water en galzuren
Opgeslagen in de galblaas
Het emulgeert vetten en oliën

Afbraak van bloedcellen

De lever breekt oude en beschadigde rode bloedcellen af 

Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt opgeslagen de rest wordt bilirubine.

Bilirubine wordt via de galwegen uitgescheiden

(geeft de bruine kleur aan de ontlasting)

Koolhydraat stofwisseling

• De lever kan het glucosegehalte in het bloed beïnvloeden
• Door glucose om te zetten naar glycogeen en op te slaan (m.b.v. insuline)
• Of door glycogeen om te zetten naar glucose (m.b.v. glucagon)

Eiwitstofwisseling

De lever produceert eiwitten uit aminozuren die zijn opgenomen in de dunne darm

Het afbreken van overtollige aminozuren:

1. de stikstofgroep wordt afgesplitst en omgezet in ammoniak
2. Ammoniak wordt omgezet in ureum
3. Ureum wordt afgegeven aan het bloed en door de nieren uitgescheden

Vetstofwisseling

Niet essentiële verzuren worden gevormd uit andere vetzuren, aminozuren, of monosachariden zoals glucose.

Een klein deel vet wordt in de lever opgeslagen

Gifstoffen

De lever heeft een ontgiftende werking.

Gifstoffen worden door de lever uit het bloed gehaald

en onwerkzaam gemaakt.

Een deel van de onwerkzaam gemaakte stoffen wordt

door de nieren uitgescheiden.

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader, de poortader en de galgang.

In het midden zit de aftakking van de leverader

Insuline

Glucagon

Het glucosegehalte in bloedvat 1 is gemiddeld hoger dan dat in 2 en 3.
Het ureumgehalte in bloedvat 2 is gemiddeld hoger dan dat in 1 en 3.

1. 1 = leverader, 2 = leverslagader, 3 = poortader
2. 1 = leverader, 2 = poortader, 3 = leverslagader
3. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader
4. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader

In de lever wordt glucose omgezet in glycogeen. Het glycogeen wordt opgeslagen en kan na omzetting in glucose aan het bloed worden afgegeven. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje. De sterkste schommelingen van de glucoseconcentratie kunnen plaatsvinden in

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

De lever zet ammoniak om in ureum. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje.

In welk bloedvat tref je de hoogste concentratie ureum aan?

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

Welke opmerking over leverlobjes is juist?
Maak eventueel gebruik van BINAS 82-D

1. Bloed stroomt van de hoeken naar het midden
2. Bloed stroomt van het midden naar de hoekpunten
3. geproduceerd gal wordt afgegeven aan de leverader
4. Galgangen voeren gal AAN

Afweer

Mensen maken ook gebruik van mechanische en chemische afweer. Wat is een voorbeeld van chemische afweer?

1. huid
2. vloeistofstroom in urinewegen
3. maagzuur
4. slijmlaag in vagina

Wat is geen vorm van mechanische afweer?

1. je darmflora
2. lysozym in traanvocht
3. doorn van een roos
4. neusslijmvlies

Passieve Afweer (1)

afweer zonder witte bloedcellen

Huid en slijm(vliezen) 

Epitheelcellen laten geen ziekteverwekkers door

pH van de huid --> niet-gevaarlijke bacteriën bedekken de huid

Slijm vangt ziekteverwekkers op en voert ze af

Chemische afweer:

pH in maag --> doodt bacteriën en voorkomt vermeerdering

Enzymen in traanvocht --> afweer ziekteverwekkers

Actieve Afweer (2/3) 

afweer door witte bloedcellen

Aspecifieke afweer (2) (niet-specifiek)/Aangeboren afweer

Fagocyten

Specifieke afweer (3)/Verworven afweer

T- en B-lymfocyten

Aspecifieke/Aangeboren afweer door Fagocyten

Witte bloed cellen

Aspecifieke/Aangeboren afweer door Fagocyten

(Fagocyt)

Specifieke/Verworven afweer

Stamcellen uit rode beenmerg ontwikkelen in beenmerg --> B-lymfocyt

Stamcellen uit rode beenmerg gaan naar thymus en ontwikkelen zich daar verder  --> T-lymfocyt

B-Lymfocyten

T-Lymfocyten

Van welke afweer
is hier sprake?

1. Humorale afweer
2. Cellulaire afweer

Deze vraag gaat over specifieke afweer. Welke cellen zijn betrokken bij cellulaire afweer?

1. B-cellen en plasmacellen
2. macrofagen en T-cellen
3. macrofagen, plasmacellen en T-cellen
4. B-cellen, macrofagen, plasmacellen en T-cellen

Nieren

Resorptie en filtratie

Resorptie: Stof gaat van weefsel / urine -> bloed  

Filtratie: Stof gaat van bloed -> Weefsel / urine

Vorming van urine

Lichaam van Malpighi

Door bloeddruk wordt deel van het bloed uit glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman wordt geperst: Ultrafiltratie

Vocht in kapsel van Bowman: voorurine.

Voorurine bevat:

water/glucose/aminozuren/opgeloste zouten/afvalstoffen/kleine eiwitten

Voorurine bevat geen:

grote bloedeiwitten/bloedcellen/bloedplaatjes

Lus van Henle

Met name in lus van Henle vindt terugresorptie plaats.

In dalende deel vooral water (osmo waarde stijgt).

In stijgende deel vooral zouten (osmo waarde daalt). 

Terugresorptie

Terugresorptie vindt plaats in:

- Tubulus,

- Lis van Henle

- Verzamelbuis

Vergelijk BINAS 85C

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Antidiuretisch hormoon (ADH)

Opgeslagen in de hypofyse
De osmotische waarde wordt waargenomen door de zintuigcellen in de hypothalamus
ADH regelt de doorlaatbaarheid van de celmembranen, hiermee kan het de osmotische waarde van het intern milieu regelen.

Weinig water -> veel ADH geproduceerd

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

In welk gedeelte van een nefron (niereenheid) wordt ervoor gezorgd dat een mens zo veel mogelijk water uit de voorurine terugresorbeerde, zodat hij slechts kleine hoeveelheden urine produceerde?

1. In de Lis van Henle
2. In het kapsel van Bowman
3. In het nierbuisje
4. In de glomerulus