Paragraaf 5.2: Zelfstandige burgers th1c 2020

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.2 zelfstandige burgers

Leerdoelen:

• Je kan uitleggen hoe steden stadsrechten kregen.

• Je kan uitleggen hoe burgers hun stad bestuurden.
• Je kent de begrippen (en kan ze uitleggen) -gewest,  Nederlanden, -burgerij, -schepenen.

Lees..

Het kopje

¨Stadsrechten¨ 

De Nederlanden

• Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen
  

• Er waren veel kleine gebieden,gewesten( provincies) die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

• In die gebieden was een heer, edelman, (bijv. graaf of hertog) de baas

• Hij maakte de wetten

De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen. In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.

Edelen gaven vele plaatsen stadsrechten. 

Ommen krijgt in 1248 stadsrechten.

Stadsrechten

• Een stad met stadsrechten mag een stadsmuur bouwen
• De stad mag zelf rechtspreken, maar een ambtenaar (de schout) van de heer moet wel aanwezig zijn en een deel van de boetes is voor de heer

• De inwoners van een stad waren vrije poorters (geen bezit van de heer)

• In ruil voor deze rechten moet de stad belasting betalen

Lees..

Het kopje

"het stadsbestuur" 

Vrije burgers in de stad

• "Stadslucht maakt vrij"
• je hoefde niet meer de adel of geestelijkheid te gehoorzamen.
• Stadsbewoners met de rechten van de stad werden burgers genoemd. Alle burgers bij elkaar, noem je de burgerij

Wie is de baas?

• De schout is de plaatsvervanger van de heer in de stad bij de rechtspraak
• Samen met de schepenen bepaalde hij de straf.
• Ze kregen advies van een raad.
• De burgemeester (soms meer dan één) was de baas van de raad.

Wat kon een stad met stadsrechten?

1. Meer zelfbestuur zoals de rechtspraak in de stad
2. Eigen leger bouwen
3. Dorpen in de omgeving overnemen
4. Stadsmuren bouwen

De stad werd bestuurd door?

1. Rijke families en burgers , de schepenen
2. De hele burgerij
3. De koning en de schepenen
4. De kerk

huiswerk volgende week

- Deel in de OneDrive Map je extra opdracht zodat ik kan zien hoever je bent

- Maken opdracht 2,3,4a en 7 van 5.2 in je werkboek 

-en lr 5.2

Op de volgende slides vind je 

- een samenvatting

-filmpjes . Deze kan je kijken als je de stof nog niet zo goed begrijpt of meer wilt weten

Stadsrechten

In de tijd van Floris V bestond het gebied van het huidige Nederland, België en Luxemburg uit gewesten. Deze heetten samen de Nederlanden. Graaf Floris V maakte van Holland een belangrijk gewest. 

Vanaf de 13e eeuw gaven vorsten en hoge edelen aan marktplaatsen stadsrechten. 

Steden mochten dan zelf hun stad besturen, zorgen voor de rechtspraak, stadsmuren bouwen en belasting heffen.

Gewest: provincie

Nederlanden: (lage landen) gewesten in Nederland, België en Luxemburg

Stadsrecht: privilege van een stad

samenvatting ontstaan stadsrechten

Het stadsbestuur

In de tijd van steden en staten verdween op veel plaatsen in Europa de horigheid.

In de steden woonde de burgerij (alle burgers). 

Uit de rijke en aanzienlijke families kwamen de burgers die de stad bestuurden: 

• schepenen
• burgemeesters
• leden van de vroedschap

De stad werd bestuurd vanuit het raadhuis.

tijd van steden en staten: vierde tijdvak (1000-1500)

schepen: bestuurder en rechter in een stad

burgemeester: hoogste bestuurder van een stad

vroedschap: groep van aanzien-lijke burgers die het stadsbestuur adviseerde en controleerde

raadhuis: gebouw van het stadsbestuur

samenvatting stadsbestuur

0

0

0