Criminaliteit - de rechtszaak - De arm in de bosjes

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

leerdoelen

• Hoe verloopt een rechtszaak?
• Welke straffen kunnen worden opgelegd?
  
• Welke rechten heeft een verdachte?
  

Raadkamer

De raadkamer van de rechtbank kan een bevel tot gevangenhouding van 90 dagen geven. Een raadkamer wordt gevormd door een drietal rechters.

Rechter-Commissaris

Toestemming voor maximaal 14 dagen

2: Officier van Justitie

De OvJ kan dit verlengen met maximaal 2 keer drie dagen

1: Politie

De politie kan een verdachte maximaal 15 uur vastzetten

Voorarrest

Het voorarrest kan maximaal 110 dagen en 15 uur duren

Hoge Raad

Nog steeds niet eens? Dan rest alleen nog in cassatie gaan bij de Hoge Raad. De rechter kijkt hier alleen of de lagere rechters de rechtsregels goed hebben toegepast en of de motivatie van het vonnis voldoende is geweest

Gerechtshof

Als een van de twee partijen het niet eens is met het vonnis van de rechter kan er in hoger beroep gegaan worden bij 1 van de 4 gerechtshoven

Rechtbank

In eerste aanleg komt de zaak bij 1 van de 11 rechtbanken in Nederland

Rollenspel: De Rechtszaak

We verdelen de volgende rollen:

1. de Rechter
2. de Verdachten (2)
   
3. de advocaat
4. de officier van Jusititie
5. Experts en getuigen
   

Ga naar de studiewijzer op magister om te lezen wat er is gebeurd.

TIJDSPAD

- groepsvorming 5 minuten
- rolverdeling binnen groep 5 minuten
- verhaallijn bedenken 15 minuten

- Rechtszaak spelen 25 minuten

Afgelopen zaterdag heb ik wat in de stad gedronken met mijn vriendinnen. Onderweg naar huis moest ik samen met 1 vriendin over een donker stuk. We waren al een kwartier aan het fietsen en er leek geen einde aan te komen. Tijdens het fietsen begint mijn vriendin te gillen. Ik kijk haar aan en begrijp niet waarom ze zo paniekerig doet. Uit paniek begint ze naar de berm te kijken en probeert me te laten zien wat er aan de hand is. Ik kijk naar links en zie waar ze naar toe wijst. Als ik goed kijk zie ik een arm uit de bosjes steken. Ik begin ook te gillen. We staan allebei versteld maar onze nieuwsgierigheid wint het van onze angst. We besluiten om te gaan kijken en pakken onze telefoon om de zaklamp te gebruiken. Wanneer we dichterbij komen zien we dat de hand beweegt. De man probeert nog om hulp te roepen maar helaas waren de kogelgaten te groot om te overleven. De man overlijdt waar wij bij zijn. Uit shock pakken we onze fiets en fietsen snel naar huis. We spreken af om niks over het levenloze lichaam te vertellen tegen iemand. Een week later zie ik in de krant staan: ‘Man neergeschoten en paar dagen later pas gevonden in de berm’. Ik bel mijn vriendin op om te vragen wat we moeten doen. Een week later worden de beide dames opgepakt wegens medeplichtigheid aan een misdrijf.

8 stappen in een rechtszaak

1:  Opening                                                  6: Pleidooi
2: Tenlastelegging                                 
3: Getuigen ondervragen                     7: Laatste woord verdachte
4: Verdachte verhoor
5: Requisitoir                                              8: Vonnis

De rechter opent de zaak. Controleert de persoonsgegevens van de verdachte en wijst hem op zijn rechten

Een opsomming van het delict, tijd, plaats, wettelijke voorschrift, omstandigheden

De rechter mag vragen stellen aan de getuigen en experts. Daarna mag ook de OvJ vragen stellen En als laatste de eigen advocaat

Hierin somt de OvJ alle relevante bewezen feiten op en wordt afgesloten met een strafeis. Dit is het verzoek aan de rechter om de verdachte een bepaalde straf te geven.

De advocaat komt op voor de belangen van de verdachte. Hij probeert in het pleidooi de rechter te overtuigen van de onschuld van de verdachte

De verdachte heeft het laatste woord. Hier mag hij gebruik van maken om bijvoorbeeld excuses te maken of zijn onschuld nogmaals duidelijk te maken

De uitspraak van de rechter noemen we het vonnis. Dit kan bijvoorbeeld zijn 8 jaar tijdelijke vrijheidsstraf waarvan 5 jaar onvoorwaardelijk.

De rechter mag vragen stellen aan de verdachte. Daarna mag ook de OvJ vragen stellen aan de verdachte. En als laatste de eigen advocaat

INSTRUCTIES VERDACHTEN

Er zijn drie verdachten: De twee meisjes die op fiets zaten. Jullie moeten om de beurt voor de kinderrechter verschijnen. Jullie zullen je moeten verantwoorden voor wat er gebeurd is.

Voorbereiding:
- Wat ga je zeggen?
- Bedenk wie heeft wat gedaan die avond
-Hoe kun je er voor zorgen dat de rechter jullie zo laag mogelijk straft?
- Wat ga je zeggen in je laatste woord?
overleg met de advocaten

Instructies advocaat

Eén van jullie gaat de advocaat spelen. De advocaat gaat de verdachten voorbereiden op de rechstzaak en raad geven. Bekijk wanneer jij het woord krijgt van de rechter.
Voorbereiding:
- Schrijf het pleidooi, reageer tijdens rechtszaak tijdens dupliek
- Hoe kun je voorkomen dat de verdachten naar de jeugdgevangenis moeten?
- Ze hebben mogelijk niet allemaal hetzelfde gedaan en moeten daarom ook andere straffen krijgen.
- maak gebruik van deskundigen.
overleg met de verdachten

Instructies Slachtoffer
Eén van jullie speelt het slachtoffer. Het slachtoffer heeft spreekrecht, daarin mag hij vertellen wat hij voor een ellende heeft meegemaakt en welke gevolgen hij heeft ondervonden door het misdrijf.
Voorbereiding:
- Je bent vreselijk geschrokken en angstig en komt niet meer in het park.
- Je bent gewond geraakt, bijna was je dood geweest maar gelukkig werd je slagader net niet geraakt.
- De hond is doodsbang en durft de straat niet op
overleg met de officier van Justitie

Instructies Officier van Justitie
Eén van jullie is de OvJ. Jullie verzamelen bewijs tegen de verdachten. Als jullie iets tegenkomen wat ontlastend is dan moet je dat ook gebruiken. Jullie klagen de verdachten aan namens de maatschappij.

Voorbereiding:
- bereid de tenlastenlegging voor: Beschrijving van de gebeurtenissen en waar de personen verdacht van worden
-bereid het requisitoir voor: wat vinden jullie van de zaak en welke straffen eisen jullie?
-roep evt. getuigen op, reageer tijdens rechtszaak tijdens repliek
overleg met slachtoffers

INSTRUCTIES KINDERRECHTER(S)
Jullie gaan met de groep bespreken wat de hoogste en wat de laagste straf kan worden. Denk aan taakstraf, boete of een combinatie van straffen. Aan het einde van de rechtszaak ga je even overleggen over de definitieve straf. Jullie bepalen met de hele groep drie straffen. (let op dat het reeële straffen zijn.
voorbereiding:
- er komt 1 rechter
-schrijf de volgorde van sprekers op, kijk goed naar de stappen!
- jij bepaalt wie er mag spreken, wel moet je iedereen aan de orde laten komen
-de rechter is onpartijdig!
-doet een uitspraak

Artikel met inhoud voor gevorderden

Jeugdstrafrecht of volwassen strafrecht?

Verloop van de rechtszaak tijdens de les
 
De bode roept de naam van de verdachte en de zaak, iedereen neemt plaats in de zittingszaal.
•  De rechter controleert de persoonsgegevens en geeft een korte uitleg aan de verdachte over zijn/haar rechten tijdens de zitting, zoals het recht om niet te antwoorden op vragen die worden gesteld.
•  De officier van justitie leest de tenlastelegging voor. Hierin staat waarvan de verdachte wordt verdacht.
•  Onderzoek door de rechter (vragen aan de verdachte, horen van getuigen/deskundigen en behandelen van de stukken).
•  In sommige gevallen mag een slachtoffer spreekrecht uitoefenen. Het slachtoffer mag dan aan de rechter – los van een verzoek tot schadevergoeding – toelichten welke gevolgen het strafbare feit voor hem/haar heeft gehad.
•  De officier van justitie geeft zijn standpunt over de zaak (requisitoir) en zegt welke straf hij eist.
•  Daarna houdt de advocaat of uw kind zelf een pleidooi. Dit is de verdediging van de verdachte.
•  De officier van justitie mag ingaan op het pleidooi.
•  De verdachte of zijn/haar advocaat mag reageren op wat de officier heeft gezegd. De verdachte mag zelf geen vragen stellen aan de officier van justitie. Wel mag hij/zij aangeven als iets niet duidelijk is.
•  De verdachte krijgt het laatste woord.
•  Na het laatste woord sluit de rechter het onderzoek af. De rechter geeft aan wanneer de uitspraak zal worden gedaan. De uitspraak heet het vonnis.

Je weet nu

• Wat verstaan we onder onschuldpresumptie en waarom is dat van belang?
• Hoe verloopt een rechtszaak?
• Welke straffen kunnen worden opgelegd?
  
• Welke rechten heeft een verdachte?
  

• Welke rechten heeft een gevangene?

• Kun je bronnen over criminaliteit interpreteren?
  

Opdracht bronnen gedetineerden

Kijk op deze site van het cbs en beantwoord de volgende vragen:

Welke leeftijdsgroep doet het met name goed?
Geef een verklaring voor de daling van het gedetineerden in Nederlandse gevangenissen
Kunnen we aan de hand van deze cijfers iets zeggen over de mate van criminaliteit in Nederland?