Toetsvoorbereiding H3 Regenten en vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Toetsvoorbereiding H3 Regenten en vorsten

^Begrippen

• Absolutisme
• Regent
• Stadhouder
• Beurs
• Gouden Eeuw
• Handelskapitalisme
• Kapitalisme
• Stapelplaats
• Werkgelegenheid

• Compagnie
  
• Factorij
  
• Gouveneur-Generaal
  
• Monopolie
  
• VOC
  
• WIC
  
• Emigreren
  
• Gewetensvriojheid
  
• Pullfactor
  
• Pushfactor
  

Gebeurtenissen (1/2)

• Je kunt aan de hand van de begrippen oligarchie, regenten, republiek, parlement, monarchie en absolutisme uitleggen hoe Frankrijk, Engeland en de Republiek geregeerd werden.
• Je kunt overeenkomsten en verschillen tussen de regeringen van Frankrijk, Engeland en de Republiek benoemen.
• Je kunt aan de hand van de begrippen beurs, stapelmarkt en handelskapitalisme uitleggen hoe de economie in de Republiek werkte.
• Je kunt uitleggen waarom de Republiek qua bestuur een uitzondering was in Europa.
• Je kunt drie redenen geven waarom 1672 bekend staat als het Rampjaar in de Republiek.
• Je kunt uitleggen hoe de VOC was georganiseerd aan de hand van de begrippen monopolie, factorij en concurrentie.
• Je kunt de economische gevolgen in de Republiek van de wereldeconomie benoemen.
• Je kunt kenmerken van de VOC en WIC noemen + uitleggen wat gelijkenissen en verschillen tussen die twee zijn.
• Je kunt drie culturele (kunst en religie) gevolgen van de welvaart in de Republiek benoemen.
• Je kunt in eigen woorden het verschil tussen godsdienstvrijheid en gewetensvrijheid uitleggen.
• Je kunt godsdienstige en economische redenen geven waarom migranten in de zeventiende eeuw naar de Republiek kwamen.

Gebeurtenissen (2/2)

• Je kunt uitleggen waarom de Republiek ervoor koos om mensen in hun geloof vrij te laten en hoe deze gewetensvrijheid past in hun strijd met Spanje.
  
• Je kunt uitleggen hoe de gewetensvrijheid bijdroeg aan een gunstig handelsklimaat.
  

Historische vaardigheden algemeen

• Je kan oorzaak/gevolgen herkennen en uitleggen
  
• Je kan verandering/continuïteit herkennen en uitleggen
  
• Je kan gelijkenissen/verschillen benoemen en uitleggen
  
• Je kan begrippen herkennen in bronnen.
  
• Je kan de bruikbaarheid en betrouwbaarheid van bronnen beoordelen.
  
• Je kan standpunten innemen en verdedigen.
  

Tips voor de toets

• Schrijf in hele zinnen.
  
• Leg je antwoorden uit.
• Lees de vraag goed (wat wordt er van je gevraagd)
  
• Bronelement = wat zie of lees je letterlijk in de bron?
• Let goed op oorzaak-gevolg

Op de volgende dia's zie je een aantal voorbeeldvragen. 

➤Leg uit waarom Amsterdam en Antwerpen door 

hun ligging belangrijke handelssteden konden worden.

Gebruik de bron

Voorbeeldvraag 2

De Gouden Eeuw was voor veel mensen een goede tijd. Er werd veel handel gedreven en de welvaart groeide’

 

a) Noem 3 groepen mensen die profiteerden van de handel. Leg uit hoe ze van de handel profiteerden.

b) Er was nog altijd één groep mensen die arm bleef. Welke groep was dat?

c) Hoe en dankzij wie konden zij overleven?

Voorbeeldvraag 3

Hoe verschilde het bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van dat van een absolute monarchie zoals die van Lodewijk XIV?

Voorbeeldvraag 4

Welke rol speelde religie in de politiek en het dagelijks leven tijdens de periode van regenten en vorsten?

De volgende vragen zijn bedoeld om je basiskennis te testen.

Waarom noemen we de Gouden Eeuw 'goud'?

1. Doordat Nederland erg veel geld verdiende in deze eeuw.
2. In de kunst werd erg veel goud gebruikt.
3. Omdat er veel goud te vinden was in de steden
4. Het was een eeuw van grote voorspoed.

Tijdens welke eeuw was de Gouden Eeuw?

1. 14e eeuw
2. 15e eeuw
3. 16e eeuw
4. 17e eeuw

Wat was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden?

1. Een koninkrijk onder leiding van Willem van Oranje
2. Een unie van onafhankelijke provincies bestuurd door regenten
3. Een kolonie van het Spaanse Rijk
4. Een bondgenootschap met Frankrijk

Welke rol hadden regenten in de Republiek?

1. Zij waren militaire leiders van de provincies
2. Zij waren de geestelijke leiders van de kerk
3. Zij bestuurden de steden en provincies
4. Zij voerden wetten van de koning uit

Wat was de taak van de stadhouder in de Gouden Eeuw?

1. Het hoofd van het leger en de vloot zijn
2. Het uitvaardigen van wetten
3. Het heffen van belastingen
4. Het bestuur van de steden overnemen

Wat betekende het absolutisme dat in deze periode opkwam?

1. Alle macht lag bij de adel
2. De vorst had alle macht in handen
3. De vorst deelde zijn macht met het parlement
4. Alle beslissingen werden genomen door volksvertegenwoordigers

Wat was het Rampjaar 1672?

1. Een jaar waarin een pestepidemie uitbrak
2. Een jaar waarin de Republiek werd aangevallen door vier landen
3. Een jaar waarin de stadhouder werd afgezet
4. Een jaar van economische crisis

➤Kies de juiste woorden en sleep ze naar de juiste plek.

In de zeventiende eeuw hadden mensen nog geen [...1...] of vrieskist. Het was [...2...] om voedsel te bewaren. Door vlees in te [...3...] bedierf het minder snel. Maar dat zoute vlees smaakte niet [...4...]. Met [...5...] kon het toch smaakvol worden klaargemaakt. 

vers

blikken

kruiden

moeilijk

kopen

makkelijk

koelkast

vies

lekker

zouten

vlees

groente

fruit

kratten

open

brood

➤Nederland was vóór 1600 al een echt handelsland. Nederlanders handelden in de zestiende eeuw met landen in Noord-, Oost én Zuid-Europa. Waar kwamen de producten vandaan?

Nederland

Noord- en Oost-Europa

Zuid-Europa

kaas

wijn

hout

melk

leer

graan

olijfolie

➤Is de onderste afbeelding vroeger of later dan de bovenste afbeelding?

Vroeger

Later

➤Waar of niet waar?

Omdat alle kleine compagnieën de goedkoopste wilden zijn, daalden de prijzen van specerijen. Daarvan werd niemand rijk.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

In de Gouden Eeuw was ongeveer 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

In de Gouden Eeuw nam het aantal inwoners van Amsterdam steeds verder af.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De VOC had veel werknemers nodig. Dat trok buitenlanders aan, die in hun eigen land geen werk konden vinden.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

Oorlog en vervolging zorgden ervoor dat grote groepen mensen uit de Republiek wegvluchtten.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De bestuurders van de Republiek besloten dat alle kleine compagnieën moesten samenwerken in één grote compagnie. 

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De VOC ging handel voeren met Zuid-Amerika. 

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De VOC kreeg het recht om oorlogen te voeren in Oost-Indie. 

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De Republiek kende in de 17e eeuw een snelle bevolkingsgroei.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De boeren in de Republiek verbouwden geen graan meer voor de handel.

1. Waar
2. Niet waar

➤Waar of niet waar?

De godsdienstaanpak in de Republiek zorgde voor een emigratie uit de Republiek.

1. Waar
2. Niet waar

➤Amsterdam werd een belangrijke havenstad in de zeventiende eeuw. Waarom lag Amsterdam voor de handel op een goede plek? Kies het juiste antwoord.

1. De stad lag halverwege op de handelsroute tussen Noord- en Zuid-Europa.
2. Omdat Amsterdam de hoofdstad van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was.
3. Vanaf Amsterdam kon je per schip over de rivieren naar Duitsland varen.
4. Amsterdam lag dichtbij de rivier Schelde. Dat was makkelijk voor de handel.

➤De Gouden Eeuw was in de 

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 18e eeuw

➤Waarom was de Nederlandse Republiek in de Gouden Eeuw bijzonder? 

1. Het ging met de handel goed
2. We waren een Republiek
3. Er was godsdienstvrijheid
4. Alle antwoorden zijn goed

➤Waarom was Amsterdam belangrijk in de Gouden Eeuw?

1. Amsterdam was een stapelmarkt
2. In Amsterdam woonde de koning.
3. Toeristen vonden Amsterdam een mooie stad

➤De Nederlandse Republiek was bijzonder in de Gouden Eeuw omdat 

1. Zij geen koning had
2. Vrouwen ook mochten stemmen
3. Zij heel veel handel dreven
4. Er tolerantie was

➤Een schip dat vanuit Amsterdam naar de landen rond de Oostzee vaart, is geladen met: 

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

➤Een schip dat vanuit de landen rond de Oostzee naar Amsterdam vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

➤Waarom werden Amsterdam en Antwerpen stapelmarkten? 

Kies het juiste antwoord.

1. De Spanjaarden stonden niet toe dat andere steden als stapelmarkt gebruikt werden.
2. Vanuit deze steden konden producten via de rivieren naar Spanje vervoerd worden.
3. Amsterdam en Antwerpen hadden mooie grachtenpanden. Daar was ruimte genoeg om producten op te slaan.
4. De reis tussen Noord- en Zuid-Europa duurde lang. Amsterdam en Antwerpen lagen ongeveer halverwege, en waren dus goede plaatsen om te wachten tot de winter voorbij was.

➤Waarom werden Amsterdam en Antwerpen stapelmarkten? 

Kies het juiste antwoord.

1. De Spanjaarden stonden niet toe dat andere steden als stapelmarkt gebruikt werden.
2. Vanuit deze steden konden producten via de rivieren naar Spanje vervoerd worden.
3. Amsterdam en Antwerpen hadden mooie grachtenpanden. Daar was ruimte genoeg om producten op te slaan.
4. De reis tussen Noord- en Zuid-Europa duurde lang. Amsterdam en Antwerpen lagen ongeveer halverwege, en waren dus goede plaatsen om te wachten tot de winter voorbij was.

Een handelaar denkt: ‘Binnenkort komt er weer een schip vol kaas, boter, textiel en vis aan, uit Holland. Die producten kan ik hier voor een goede prijs verkopen! De Hollander zal ook tevreden zijn, want ik heb een mooie partij graan voor hem.’

➤Waar woont deze handelaar? 

1. het Oostzeegebied
2. Zuid-Europa
3. Amerika
4. Indië

➤Amsterdam werd een rijke stad. 

Welke gevolg had dat? Kies het juiste antwoord..

1. Er kwamen veel buitenlanders naar Amsterdam.
2. Amsterdam werd de grootste stapelmarkt van Europa.
3. De Spanjaarden vielen Amsterdam aan.
4. Er werd een prachtige kerk gebouwd: de Dom