Over vrijheid

• Filosofie
• Secundair onderwijs

Over vrijheid

Positief en negatief

Wat versta jij onder 'vrijheid'?

Isaiah Berlin

• Liberaal filosoof
• Politieke filosofie < moraalfilosofie
• Two Concepts of Liberty

Isaiah Berlin

Negatieve vrijheid:

afwezigheid van iets

Bv. dwang, ketenen, censuur …

Isaiah Berlin

Positieve vrijheid:

aanwezigheid van iets

Bv. mogelijkheden, plannen, wensen …

Het recht om persoonlijke keuzes te maken, zonder externe druk

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Toegang to gezondheidszorg om je lichamelijke gezondheid te verzekeren

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Het recht om te reizen en te verblijven zonder abnormale beperkingen

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Gelijke kansen, ongeacht je achtergrond

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Het recht op gelijke behandeling zonder vooroordelen

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Het recht om betekenisvol en vervullend werk uit te oefenen

1. Positieve vrijheid
2. Negatieve vrijheid

Negatieve vrijheid in de weegschaal

Overleg met je buur:

Ga je akkoord met de verbanning van Trump van sociale media?

Waarom wel/niet?

Zoek argumenten pro & contra

Trump in de ban: geef argumenten pro & contra

John Stuart Mill

• Liberaal filosoof
• Utilitarianism
• On Liberty

Vurig pleidooi voor negatieve vrijheid en haar grenzen

Vrijheid van meningsuiting

Minicollege Universiteit van Vlaanderen

Patrick Loobuyck

Pierre-Joseph Proudhon

• Frans filosoof, econoom & socioloog
  
• Grondlegger anarchisme
• "Eigendom is diefstal"

Wat is anarchisme?

• An arkhos = zonder leider
• Dus niet automatisch tegen eigendom!
• Proudhon = reactie tegen kapitalisme en autoritair socialisme
• Het product van collectieve arbeid kan niet het bezit van één arbeider zijn => samen beslissen wat te doen

Is anarchisme of zelforganisatie als systeem volgens jou haalbaar?

1. In je gemeente
2. Nationaal
3. In de voedselvoorziening
4. In de jeugdbeweging

Hannah Arendt

• Duits-Amerikaanse filosofe & journaliste
  
• The Origins of Totalitarianism
• The Human Condition
• Eichmann in Jerusalem

Hannah Arendt

• Vita activa vs. vita contemplativa
• Amor mundi — liefde voor de wereld en voor de mensheid

De vrijheid om vrij te zijn

Lees de tekst op p. 41-42

Bespreek en beantwoord met je buur de vragen bij het fragment

Wat is volgens Arendt het verschil tussen vrijheid en bevrijding?

Via welk politiek regime kunnen we volgens Arendt echte vrijheid in de praktijk brengen?

Wat is volgens Arendt een voorwaarde en een eerste stap om echte vrijheid te bereiken?

Arendt vs. Rousseau

Beide voorstanders van directe democratie. Maar:

Rousseau zoekt de wil van het volk (volonté generale)

<>

Arendt zegt dat het volk niet bestaat! (vita activa of deelnemen aan de samenleving op de agora)

Ideologisch populisme

• "Er is een volk en dat volk heeft een wil"
  
• "Ik weet wat de wil van het volk is; ik zeg wat de mensen denken"

Ideologisch populisme

Groepjes van 3:

Zoek uitspraken van een politicus die je als populistisch beschouwt, en leg uit waarom zij/hij volgens jou populistisch is

(Bv. Donald Trump, Geert Wilders, Hugo Chávez, Raoul Hedebouw, Filip De Winter, Recep Tayyip Erdoğan, Conner Rousseau …)

Wat bedoelde Arendt met het idee 'wereld'?

Leg de metafoor van de tafel uit

Wat is het belangrijkste idee uit het populisme dat ook bij het totalitarisme te vinden is?

Cultuurverschil

van politieke filosofie naar filosofische antropologie

Antropologie

= studie van de mens

Centrale vraag:

wat is een mens?

Invalshoeken: biologisch, psychologisch, sociologisch, economisch, cultureel, etc.

Filosoferen over reizen

Wat was je verste reis?

• Wat was je verste reis, zowel lichamelijk als geestelijk?
  
• Heb je ooit een cultuurshock gehad?
• Op reis zie je tal van verschillen met thuis. Welke verschillen zie je als cultuurverschillen?