Herhalen 7.1 + 7.2

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Herhalen 7.1 + 7.2

7.1 Elektriciteit

Hoe maak je elektriciteit?

• Spanningsbron > voorwerpen/apparaten die elektrische energie leveren
  - bijv. batterijen, accu's, dynamo's (fiets)
• Batterij of accu > elektrische energie door een chemisch proces door stoffen.
  - zijn de stoffen op, dan stopt het proces en is de batterij of accu leeg
• Dynamo > bewegingsenergie omzetten in elektrische energie
  - door het wiel te laten draaien (beweging) wordt de bewegingsenergie omgezet in elektrische energie (fietslamp kan branden)

7.1 Elektriciteit

Welke energiebronnen zijn er?

Energiebron > een stof waar je
energie uithaalt

• Fossiele brandstoffen
• Kenenergie
• Zonne-energie
• Windenergie
• Waterkracht

7.1 Elektriciteit

• Fossiele brandstoffen > ontstaan uit dode planten en dieren
  - aardolie, aardgas, steenkool
  - voordeel = makkelijk te vervoeren en te verbranden
  - nadeel = broeikaseffect, luchtvervuiling, voorraad raakt op

• Kernenergie > atomen worden gesplitst (atomen zijn kleine deeltjes)
  - bij atoomsplitsing ontstaat warmte en straling
  - met de warmte wordt stoom gemaakt voor de elektriciteitscentrale
  - voordeel = geen luchtvervuiling
  - nadeel = zeer gevaarlijk afval, ongeluk in kerncentrale is erg gevaarlijk

7.1 Elektriciteit

• Zonne-energie
  - zonnecellen (zonnepanelen) zetten zonlicht om in elektrische energie
• Windenergie
  - wieken van windmolens zijn verbonden met generator
  - bewegingsenergie omzetten in elektrische energie
• Waterkracht
  - turbine gaat draaien door stromend water
  - bewegingsenergie omzetten in elektrische energie
  
  - Voordeel = geen milieuschade, energiebron raakt niet op
  - Nadeel = er is niet altijd zon, wind en water beschikbaar

7.2 De stroomkring

Vandaag antwoord op de volgende vragen:

• Waarvoor gebruik je elektriciteit?
• Wanneer loopt een stroom?
• Waar kan stroom doorheen?
• Hoe gevaarlijk is elektriciteit?

7.2 Stroomkring 

• Elektriciteit wordt voor veel dingen gebruikt.
• waterkoker, fietslampje, zaklamp
• Maar wat gebeurt er eigenlijk in die apparaten? Hoe kunnen ze elektriciteit doorgeven?

7.2 De stroomkring

Waarvoor gebruik je elektriciteit?

Elektriciteit > gebruik je om licht, geluid, warmte of beweging te maken

Voorbeelden:

• Koffiezetapparaat > energie via stopcontact
• Mobiele telefoon > energie via accu
• Afstandsbediening > energie via batterijen
• Fietslicht > energie via dynamo

7.2 De stroomkring

Waar kan stroom doorheen?

• Metalen laten stroom door (geleid wel)
  - een stof die stroom doorlaat > geleider
  - koolstof is ook een geleider
• Kunststof laat geen stroom door (geleid niet)
  - stroomdraden zijn geïsoleerd met kunststof
  - kunststof is een isolator > een stof die geen stroom doorlaat
  
  

7.2 De stroomkring

Wanneer loopt er een stroom?

• Spanning > hoeveel energie een apparaat krijgt van een spanningsbron
  - eenheid van spanning is volt (V); bijv. 230 V voor keukenapparaat
  - als de spanning voor een apparaat te laag is dan werkt het apparaat niet
  - als de spanning voor een apparaat te hoog is gaat het apparaat stuk
  
  
• Stroomsterkte > geeft aan hoe groot de stroom is
  - eenheid voor stroomsterkte is ampère (A)

7.2 De stroomkring

Uitleg spanning & stroomsterkte 

met slangen

• Spanning (V) kun je vergelijken met
  de sterkte van het gif van slangen.
• Stroomsterkte (A) kun je vergelijken
  met hoeveel slangen je bijten.
• Gevolgen voor de gebeten persoon = sterkte van het gif X hoeveel slangen bijten

7.2 De stroomkring

Om te onthouden!

• Elektriciteit gebruik je om elektrische apparaten te laten werken.
• Er ontstaat een stroom als je een spanningsbron hebt en een gesloten stroomkring.
• De spanning bepaalt de energie die een stroom heeft. De eenheid van spanning is volt (V). Stopcontacten gebruiken 230 V!
• De stroomsterkte geeft de grootte van de stroom aan in ampère (A).
• Geleiders laten elektrische stroom door. Metalen en koolstof zijn geleiders.
  
• Isolatoren laten de stroom niet door. Kunststof is een isolator.
• Hoe gevaarlijk elektriciteit is, hangt af van de stroomsterkte door je lichaam.

Zelfstandig werken

- Maak opdracht 1 t/m 15 van 7.2: Huiswerk